Wacht niet totdat de hoosbui voorbij is als je ook al in de regen kunt dansen. Soms kan het voelen alsof dingen je overkomen. Alsof je geen meter vooruitkomt omdat de regen met bakken naar beneden stort, omdat iedereen je tegenwerkt of omdat je nu eenmaal “niet goed genoeg” zou zijn. Maar weet dat je niet altijd slachtoffer hoeft te zijn van je gedachten en van de omstandigheden om je heen. Jij kunt de regie nemen over je leven, zelfs als het voelt van niet.

De regie nemen – ook bij tegensputterij en windzuchtjes

Niemand heeft altijd voor-de-wind en heeft alle mensen om zich heen aan zijn kant. Maar laat een zuchtje wind, een hele hoop onzekerheid of een sprankje tegensputterij van anderen geen reden zijn om van jouw vurig gewenste doelen af te wijken. Als jij het gevoel hebt dat je niet staat waar je wilt staan, dan kun jij vandaag een stapje zetten om ietsje dichter te komen bij waar je wél zou willen staan. Die stap hoeft echt niet zo groot te zijn als je misschien denkt.

Ik zal een stukje van mijn eigen verhaal met je delen. Toen ik een jaar of 20 was, zat ik niet lekker in mijn vel. Het voelde alsof ik elke dag tegen dezelfde muur aanliep. Elke ochtend hoopte ik dat de wereld er door een bijzonder wonder die dag totaal anders uit zou zien dan de dag ervoor, maar elke avond moest ik weer concluderen dat dat niet was gebeurd. Ik bleef aanhikken tegen dingen die ik te spannend vond om aan te beginnen en ik voelde me vooral een slachtoffer van de omstandigheden. Het was gewoon sh*t. Verder kwam ik niet.

Voor mij veranderden dingen pas toen ik langzaamaan uit die “Het is gewoon zo”-modus ging kruipen en weer ging denken in mogelijkheden. In plaats van mezelf steeds mijmerend onder de dekens te verstoppen, ging ik zoeken naar wat ik leuk vond, schakelde ik hulp in, deed ik de dingen die ik het aller-allerspannendst vond en zocht ik naar leuke hobby’s ter afleiding. Langzaamaan kwam ik steeds meer waar ik wilde staan.

1. Begin met stap 1

Die ene persoon die je zo bewondert om wat ze heeft bereikt, is daar echt niet in één dag gekomen. Succes komt niet van de ene op de andere dag aanwaaien; geluk krijg je ook niet tijdens je slaap in je schoot geworpen. Als je niet gelukkig bent, is één ding belangrijk: onderneem actie. En maak het begrip ‘actie’ niet te groot. Zo kan een sollicitatiebrief schrijven, met iemand praten of een coach inschakelen al een mooie stap zijn.

Mijn ervaring is dat de slachtofferrol heel aangenaam kan voelen als je van actie ondernemen een huge ding maakt. Maar je hoeft echt niet van de ene op de andere dag je leven compleet om te gooien.

Ik merkte in die tijd ook dat bepaalde niet-helpende patronen loslaten helemaal niet zo eng was als ik mezelf had aangepraat toen ik het stapje voor stapje ging aanpakken (met soms piepkleine stappen). Juist door het klein te maken, kun je je angst heel langzaamaan laten wegebben en wordt het hele idee van de regie nemen zo spannend nog niet. Die eerste stap kun jij aan – echt!

2. Bedenk wat je écht wilt

Sta stil bij wat jij het aller-aller-allerliefst zou willen. Als niemand je zou zeggen wat je moet doen en als je alle beren op de weg weer in hun hokje stopt, welke keuze zou jij dan maken? Mijn ervaring is dat sommige doelen niet slagen omdat je ze – als je heel eerlijk bent naar jezelf toe – helemaal niet echt wilt bereiken. Zo was ik er mijn hele studietijd van overtuigd dat ik wilde promoveren. Ik werkte er keihard voor en volgde een onderzoeksmaster. Maar vlak voor het eind van mijn studie ontdekte ik dat mijn scriptiebegeleider enthousiaster was over mijn hele promoverenplan dan ikzelf. Net op tijd.

Als je merkt dat je vastloopt, is dat niet altijd een kwestie van niet genoeg doorzetten. Misschien ben je gewoon ergens ingestapt waar je niets aan vindt of wil je iets anders veel liever. Denk dáárover na in plaats van jouw plannen zomaar op te volgen. Het zou best kunnen dat je ze stiekem aan jezelf hebt opgelegd omdat je bijvoorbeeld jezelf wilt bewijzen of het idee hebt dat anderen tegen je opkijken als je dit doel behaalt.

Hoe je ontdekt wat je wél wilt? Ik kreeg van mijn loopbaancoach ooit de opdracht om een visionboard te maken waarop ik mijn leven over tien jaar visualiseerde (qua werk, gezin, vrije tijd, relaties, hobby’s). Daardoor ontdekte ik dat sommige dingen die ik dacht te willen (zoals die baan op de Zuidas of de dr.-titel voor mijn naam) helemaal niet in mijn plaatje pasten. Na het zien van dat bord kon ik beter gaan voor wat ik wél wilde. De regie in handen nemen dus!

3. Klaag minder

Bij mij is klagen het nr. 1-ding waaraan ik herken dat ik nodig actie moet ondernemen. Klagen slurpt energie en brengt je precies niks als het gaat om kleine dingen. Als jij je bijvoorbeeld mateloos stoort aan een collega die steeds voor het minste of geringste belt, dan schiet je er weinig mee op om dat daarover een hele klaagzang bij vijf verschillende mensen uit te storten. Daarmee verander je niets aan de situatie. De kans is klein dat je collega uit zichzelf met dat gedrag zal stoppen.

Probeer daarom óf er niet over te klagen en te accepteren dat iets nu eenmaal zo is en dat je je collega soms drie keer per dag voor een wissewasje aan de lijn hebt. Óf bedenk hoe je er iets aan kunt doen (eventueel met advies van een ander).

Als je in dat soort situaties minder klaagt, kun je ook makkelijker uit de slachtoffermodus komen en in oplossingen denken. Dat is tenminste mijn ervaring. Is ook nog eens beter voor je humeur (en dat van de anderen tegen wie je klaagt)!

4. Stop met “Ja maar”-en

Met die twee woorden kun je jezelf soms compleet saboteren. Je weet prima wat een oplossing is of wat je kunt doen, maar wordt zo opgeslokt door mogelijke bezwaren dat je de hele oplossing bij voorbaat afschrijft. Kijk eens of je het woord “maar” uit je vocabulaire kunt schrappen als je het over een mogelijke oplossing hebt.

Dus gooi “Ja maar” overboord en ga op zoek naar oplossingen. Stel: jij wilt graag een eigen bedrijf beginnen, maar je bent bang dat je te onzeker bent. In plaats van in die gedachte te blijven hangen, kun je ook kijken hoe je meer zeker van jezelf wordt. Meld je bijvoorbeeld aan voor een assertiviteitstraining of omring je met mensen die je stimuleren.

Realiseer je daarnaast dat sommige bezwaren onderweg naar je einddoel vanzelf minder aanwezig zullen zijn. Je hoeft bijvoorbeeld echt niet te blaken van het zelfvertrouwen om je eigen business te runnen. Juist door je eigen bedrijf te starten, zal je vanzelf in die rol groeien en krijg je meer zelfvertrouwen. De omstandigheden hoeven niet 100% perfect te zijn om een stap te zetten.

5. Spaar successen

Een rugzak vol zelfvertrouwen maakt het eenvoudiger om de regie te nemen over je leven. Als jij vertrouwen hebt dat iets wel gaat lukken, zal je daar ook eerder voor durven gaan en obstakels aan de kant schuiven. Helaas kun je zelfvertrouwen niet per 5 kilo inslaan in de supermarkt, maar je kunt er wel zelf aan bouwen. Wat mij daarbij helpt, is om bewust stil te staan bij eerdere successen.

• Schrijf 5 momenten op waarop je je eigen verwachtingen hebt overtroffen. Sta daar met gepaste trots bij stil.
• Haal je een situatie voor de geest waarin je er een hard hoofd in had dat het jou zou gaan lukken, maar waarbij je het toch om een of andere reden voor elkaar hebt gekregen.
• Bedenk wat jouw 3 belangrijkste kwaliteiten zijn en denk na hoe die eigenschappen je in deze situatie kunnen helpen als jij besluit de regie te nemen.
• Gaat iets goed tijdens het proces dat je nu in gaat? Noteer het dan ergens en laat het niet ongemerkt voorbijgaan.
• Noteer sowieso elke dag 3 dingen waar je die dag trots op was.

Allemaal manieren die jou stapje voor stapje het vertrouwen kunnen geven dat je heus goed genoeg bent om op je doel af te gaan en de regie te nemen over je leven.

6. Besef dat jij altijd de stekker eruit mag trekken

Ik roep zelf vaak dat doorzettingsvermogen mijn beste én mijn slechtste eigenschap is. De regie in eigen hand nemen betekent niet alleen vól voor nieuwe dingen gaan. Het kan ook betekenen dat je juist ergens een punt achter zet omdat jij merkt dat het je niets meer brengt. Ga dus niet door tot je diploma als je merkt dat je opleiding echt niets voor jou is, en steek niet enorm veel energie in een vriendschap die je al een paar jaar alleen maar veel frustratie en eenrichtingsverkeer kost.

Durf ook bij dit soort keuzes de knoop door te hakken en wacht niet altijd totdat anderen dat voor je doen of totdat de situatie je ertoe dwingt (doordat je bijvoorbeeld opgebrand bent of al je frustratie er in een extreme woede-uitbarsting uitkomt). Luister naar de signalen die je lichaam je afgeeft en gooi het eruit (dat wat je wilt zeggen dus; niet je maaginhoud van vanochtend).

7. Laat je niet door alles van je stuk brengen

Zo kan er van alles gebeuren. Sommige situaties zullen je inderdaad dwingen jouw plannen tijdelijk in de ijskast te zetten, zoals wanneer een dierbare veel zorg nodig heeft of je iemand bent verloren.

Maar laat je niet door kleine, niet-onoverkomelijke, zuchtjes wind omverblazen. Maak je bijvoorbeeld iets vervelends mee, maar vraagt dat niet wekenlang al je aandacht en energie? Gebruik het dan niet meteen als excuus om je plannen te parkeren. Misschien kan je mooie plan juist een fijne afleiding zijn in deze periode.

Twijfel je aan jezelf door wat anderen zeggen, vinden of je laten voelen? Bedenk dan dat iedereen reageert vanuit zijn situatie. Dat een ander geraakt is, laat zien dat jouw keuze ook impact heeft op anderen, maar dat is nog geen reden om je keuze niet te maken. Anders zouden mensen nooit van baan wisselen, hun huis verkopen, een relatie verbreken, vriendschappen stopzetten, het huis uitgaan, een collega feedback geven, etc. Goh, dat zou ook maar een saaie wereld zijn.

In welke situatie heb jij de regie genomen?