Nee. Nope. Neuh. Doe maar niet. Nee hoor. Geen zin in. Geen interesse. Er zijn tig manieren om ‘nee’ te zeggen. En toch maken al die manieren het er niet makkelijker op om dat ellendige drieletterwoord over je lippen te krijgen. De laatste tijd ben ik wat meer aan het oefenen geslagen met ‘nee’ zeggen tegen dingen waarbij ik voel dat dat het enige juiste antwoord is. Niet makkelijk, wel een aanrader! Daarom zet ik 15 dingen op een rij om ‘nee’ tegen te zeggen. En ik geef 5 tips om dat lastige woord daadwerkelijk uit te spreken.

15 dingen om nee tegen te zeggen

1. Verzoekjes die je onmogelijk ergens in je agenda kunt proppen.
2. Gratis werk waar je geen energie uit haalt, geen tijd voor hebt of úren aan kwijt bent zonder er iets voor terug te krijgen.
3. De vraag of je een dagje weg wilt, terwijl je nét aan het uitpuffen bent op de bank en nul zin hebt om ook maar een stap buitenshuis te zetten.
4. Een angstaanjagend enge achtbaan die niet bepaald op jouw bucketlist prijkt. En ja, dan mag je ook ‘nee’ zeggen als iemand je probeert mee te sleuren of je een ‘bange schijterd’ noemt. Liever ‘nee’ zeggen dan straks je eten van gisteravond eruit gooien.
5. Een afspraakverplaatsing die jou heel ruk uitkomt.
6. De denderende aanbieding die een salesverkoper jou probeert aan te praten, maar die je eigenlijk 1) veel te duur vindt, 2) totaal niet nodig hebt, en 3) vooral niet van een gladjanus als hij wilt kopen.
7. Het alcoholische drankje waar al je vrienden aan zitten, maar waar jij niet op zit te wachten. Er is niets mis met geen alcohol drinken.
8. Dingen waarbij alles in je lijf schreeuwt “Nee! NEE!”, maar waarbij je toch een seconde twijfelt of je de ander wel teleur kunt stellen. ‘Nee’ it is. Je kunt het niet voor iedereen goed doen.
9. Dat ene taartje, drankje, hapje of liflafje waarvoor je op dat moment even geen plek in je maag vrij hebt.
10. Het kastje van je oudtante waarvan zij denkt dat het ge-wel-dig in je huis zal staan, maar waar jij stiekem van gruwelt.
11. Freelance opdrachten waarbij je direct voelt “Nope, not for me!”.
12. “Vrienden” die vooral bij je aankloppen als ze iets van jou willen en die er andersom liever niet voor jou zijn als jij ze nodig hebt.
13. De vraag of je de ietwat rommelige administratie van die ene vereniging waar je verder niets mee hebt voortaan wilt gaan bijhouden, terwijl je al op vijf andere plekken vrijwilligerswerk doet.
14. Een uitnodiging voor een feestje of een andere sociale gelegenheid waar je vanwege corona liever niet naartoe gaat.
15. Of überhaupt een afspraak waar je – los van corona – geen energie voor en zin in hebt.

Maar nee zeggen, hoe doe je dat dan?

Allemaal leuk hoor, zo’n lijstje met dingen om nee tegen te zeggen. Maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Daarom deel ik 5 tips die ik – met vallen en opstaan – heb geleerd (en nog steeds leer) om tóch niet overal enthousiast ‘ja’ op te roepen.

1. Ga na waarom je ‘nee’ denkt

Als ondernemer vond ik het lange tijd best lastig om ‘nee’ te zeggen tegen opdrachten. Maar van mijn businesscoach leerde ik dat op alles ‘ja’ zeggen van niemand een krachtiger en mooier mens maakt, ook al lijkt dat misschien wel zo als je graag pleaset. Zij hielp me om mijn waarden helder te krijgen. Want als je bij een opdracht of vraag meteen ‘nee’ voelt, dan zit daar vaak een reden achter.

Mijn coach gaf me dan ook als tip om mijn 5 belangrijkste waarden op papier te zetten (en neem daar gerust de tijd voor!). Voor mij waren dat bijvoorbeeld:

• Eerlijkheid
• Nieuwe dingen leren
• Uitdaging
• Waardering
• Vrijheid

Als ik bij een opdracht denk “Nee, dat is het niet!”, dan komt dat vaak doordat het bij één van die waarden niet klopt. Zo kwam er een opdrachtgever bij mij met een klus waar ik zelf niet echt uitdaging in zag. Omdat dat voor mij een belangrijke waarde is, kon ik nog veel beter voelen “Nee, dit is het niet!”. Voelen waarom je iets niet wilt of kunt doen, helpt om echt ‘nee’ te zeggen. Want als alles in jou schreeuwt dat je ‘nee’ moet zeggen, wordt het best lastig om er toch een ‘ja’ uit te floepen.

2. Stel je antwoord uit

Stel je reactie op het verzoek even uit. Ja, van uitstel komt soms afstel. In dit geval misschien wel. Maar dat is wellicht juist goed.

Ik weet van mezelf dat ‘Nee’ 9 van de 10 keer niet het eerste woord is dat ik eruit pers als iemand me wat vraagt. Pas als ik er een nachtje (of twee) over slaap, weet ik vaak zeker of ik iets wel of niet wil doen. Daarom gun ik mezelf tegenwoordig een pauze bij zulke dilemma’s. Ik vraag gerust of ik ergens later op mag terugkomen. Dat heeft een paar voordelen:

• Je kunt de voors en tegens voor jezelf op een rij zetten.
• Je kunt beter tot jouw gevoel komen en dat laten meetellen in plaats van alleen maar op je eerste gevoel (‘ja’ zeggen uit schuldgevoel) af te gaan.
• Je kunt beter nadenken over hoe je ‘nee’ zegt.
• Je kunt het er eventueel met iemand anders over hebben.
• Je kunt misschien een ander voorstel doen. Bijvoorbeeld niet nu ergens mee naartoe gaan, maar wel een ander uitstapje voorstellen.
• Je kunt je antwoord eventueel schrijven in plaats van het uit te spreken. Kun je ook wat bewuster over je woorden nadenken.

3. Weet dat je je niet hoeft te verontschuldigen

In dit artikel van Happinez las ik dat veel mensen ‘ja’ zeggen om anderen te pleasen, mensen tevreden te houden en ook uit angst om confrontaties aan te gaan. Niet gek dus dat op een afwijkend antwoord (‘nee’) vaak allerlei excuses volgen. Het voelt misschien alsof je je moet indekken voor jouw ongewenste antwoord.

Hoe vaak ik wel niet ellenlange mails heb gestuurd om uit te leggen waarom ik iets niet wilde doen. Mijn vader gaf me daar ooit een wijze tip over: “Houd het kort. Hoe meer redenen je geeft voor je ‘nee’, hoe meer je de ander geeft om jou tóch te overtuigen.” En eigenlijk klopt dat wel.

Denk maar aan een telefoonverkoper. Je weet wel: zo één die je op een tijdstip belt dat totaal niet uitkomt met een aanbieding waarvan je al na vijf seconden weet dat het niets voor jou is. Dan kun je meteen zeggen “Sorry, geen interesse!”. Je hebt kans dat de verkoper dan ophoudt met zijn salespraatje. Maar je kunt er ook omheen draaien: “Nee sorry, ik vind het wat prijzig.” Grote kans dat de gewiekste verkoper je dan korting geeft. Hij denkt misschien zelfs dat jij het fijn vindt dat hij met een plan B of oplossing komt, terwijl je daar waarschijnlijk helemaal niet op zit te wachten.

Oftewel: draai er niet omheen, maar zeg “gewoon” waar het op staat. ‘Nee’ is ook een antwoord. Misschien niet het antwoord waar de ander op hoopt. Maar dat betekent niet dat je jezelf hoeft te verantwoorden.

4. Zie ‘nee’ zeggen niet als iets egoïstisch

‘Nee’ zeggen is niet per se egoïstisch. Sterker nog: soms help je er een ander juist mee. Want als jij ‘ja’ zegt maar iets door tijdgebrek moet afraffelen, schiet de ander daar ook niets mee op. Je kunt wel meegaan naar dat ene museum. Maar wat heeft de ander eraan als jij daar met een gezicht als een zuurpruim rondloopt en elke vijf seconden een verveelde blik op je horloge werpt?

‘Nee’ zeggen betekent eigenlijk jouw behoeften en grenzen aangeven. Best handig voor een ander, want diegene kan vaak niet ruiken waar jouw grens ligt. Het is aan jou om dat aan te geven.

5. Weet wanneer jij onterecht ‘ja’ zegt

We hebben allemaal zo onze eigen ‘ja’-valkuilen. Oftewel: onze eigen situaties waarin we ‘nee’ denken, maar toch razendsnel ‘ja’ over onze lippen weten te krijgen. Zet eens op een rij in welke situaties jij moeite hebt met ‘nee’ zeggen. Denk terug aan recente gebeurtenissen waarin dat niet helemaal lukte en beschrijf wat er misging. Dat helpt je misschien om juist in die situaties voortaan wél ‘nee’ te zeggen. Of om uitstel te vragen. Want wie weet krijg je dat lastige drieletterwoord na een nachtje goed slapen wél uit je mond.

Waar zeg jij ‘nee’ tegen?