Heb jij ook weleens last van een vervelend stemmetje dat je allesbehalve opbeurende woorden influistert als er iets misgaat? Het stemmetje gaat soms flink tekeer en laat zich niet zomaar de mond snoeren. “Waarom doe ik het nou nooit eens goed?!” of “Ik kan ook niets!” En het frappante is: eigenlijk zijn het je eigen woorden. Maar hoe ga je daar tegenin? Wat helpt om minder streng voor jezelf te zijn? Deze 7 tips helpen je misschien om die lastige tetteraar de mond te snoeren.

1. Vergeef jezelf

Jarenlang was ik enorm streng voor mezelf. Zelfs de strengste juf was er niets bij. Mijn belangrijkste reden voor die strenge blik naar mezelf? Ik vond het lastig om mezelf dingen te vergeven. En nee, ik heb nooit banken overvallen of heftige dingen gedaan. Maar toch verweet ik mezelf van alles. Heb ik vroeger wel genoeg tijd in iemand gestoken? Had ik die persoon niet moeten helpen? Had ik niet andere keuzes moeten maken?

Voor mij was een belangrijk inzicht dat het mooiste wat je kunt doen voor jezelf is accepteren wie je vroeger was (en dat je diegene nu niet meer bent). En ook accepteren dat je vroeger misschien andere keuzes hebt gemaakt dan je nu zou doen. Ik schreef er een Instagram-gedichtje over:

Wees oké met wie je was,
blij met wie je bent,
en trots op degene
waar je je later in herkent.

Je kunt nooit een stap verder komen als je je blijft vasthouden aan de persoon die je vroeger was. Ook je schuldig blijven voelen over dingen die je vroeger wel of niet hebt gedaan, is een vorm van vasthouden. Doodzonde! Je kunt niets veranderen aan hoe je was. Het enige wat je kunt doen, is het nu anders aanpakken.

2. Relativeer, relativeer, relativeer

Als het op onszelf aankomt, bekijken we nogal wat details onder een vergrootglas. Vooral dingen die minder positief zijn trouwens. Dat is nu juist het jammere. We vinden iets kleins van onszelf een “vreselijke fout”, terwijl we misschien onze schouders zouden ophalen als een ander hetzelfde zou hebben gedaan.

Zo vond ik het tot een paar jaar geleden lastig om iemand geen zelfgemaakte kaart te sturen. Maar hoe erg is dat eigenlijk als je er goed naar kijkt? Hoe zou ik zelf reageren als een vriendin die zelf kaarten maakt mij eens geen zelfgemaakt kaartje stuurt, maar een kant-en-klare kaart in een envelop stopt met dezelfde lieve en welgemeende woorden? Tja, pas toen ik er zo over nadacht besloot ik dat ik mezelf best wat vaker een Greetz-bestelling mag gunnen.

Oftewel: probeers vanaf een afstandje te kijken naar de situaties waar jij je slecht door voelt. Een paar relativeringen die mij helpen:

• Wat zou ik zelf vinden als een vriendin zou doen wat ik nu doe?
• Hoe belangrijk is dit ene ding eigenlijk over 1, 2 of 5 jaar? Herinner je je het dan überhaupt nog?
• Wat is het ergste wat er kan gebeuren als ik dit nu doe? En hoe erg is dat allerergste eigenlijk?

3. Stop met jezelf bewijzen

Mijn nummer 2 reden voor dat strenge stemmetje in mijn hoofd? Een bewijsdrang waar je u tegen zegt. Dat kwam vaak doordat ik mensen die niet in mij geloofden graag het tegendeel wilde bewijzen. Zelfs zo graag dat ik mijn lat ergens ver boven de hoogste etage van de Eiffeltoren legde. Die bereikte ik dus zelfs niet als ik op het puntje van mijn tenen liep. Echt uitnodigend zijn ze ook niet als je ze aan jezelf oplegt vanuit wat jij denkt dat anderen van je verwachten.

Wat nu als je zou geloven dat je nu al goed genoeg bent? Dat je niet de hele Eiffeltoren hoeft te beklimmen en daarbij windhozen hoeft te trotseren, maar dat je ook al prima bent als je met beide beentjes op de grond staat. Je bent ook nu al een waardevol mens. Misschien ben je niet perfect. Ongetwijfeld voldoe je niet aan ieders plaatje. Maar hé, je bent wel goed genoeg.

4. Wees lekker tegendraads

Misschien wel mijn belangrijkste tip voor minder streng voor jezelf zijn? Ga tegen je strenge stemmetje in. Het liefst zo vaak als je kunt. Een voorbeeld: als ik baal van iets wat niet is gelukt, dan zou ik in eerste instantie niet direct een feestmaal voor mezelf maken of mezelf een avondje op de bank gunnen. Tja, dat heb ik niet verdiend. Ofzo.

Of toch wel? In zulke gevallen probeer ik nu heel bewust wél die dingen te doen die mijn innerlijke criticus me niet gunt. Ik trakteer mezelf wél op dat uitgebreide feestmaal, stap juist wel onder die warme douche of ga wel die leuke serie kijken in plaats van werken. Niet alleen omdat die dingen mij goed doen, maar ook omdat ik elke keer dat ik dat doe mijn strengheid een toontje lager laat zingen. Dat is nou precies de bedoeling!

5. Mildheid maakt je leuker

Wat ook helpt, is simpelweg het besef dat je er geen leuker persoon op wordt als je altijd maar streng bent naar jezelf toe. Ik ben na een tijdje gaan beseffen dat mijn hang naar perfectie me juist in de weg zat om een leuk mens te zijn. Zo dacht ik dat ik een perfect uiterlijk moest hebben om goed genoeg te zijn. Daarom stak ik heel veel tijd in een perfect lichaam krijgen. Allemaal tijd die ik niet in andere mensen en in relaties kon steken. Zonde! Want die focus op perfectie maakte mij een harder en negatiever mens. Juist liever naar jezelf zijn, zorgt er vaak voor dat je anderen eerder aantrekt. Alleen al dat besef heeft mij geholpen om mijn milde bril vaker op te zetten.

6. Wees trots, niet alleen op je prestaties

In onze prestatiemaatschappij lijkt het soms alsof je dingen moet presteren om trots op jezelf te kunnen zijn. Je moet tenminste een diploma behalen of promotie maken om te mogen uitspreken dat je trots bent. Zo lijkt het. Maar is dat wel zo? Kun je niet ook al trots zijn op elke stap die jij zet, zelfs als er geen diploma of papiertje aan vasthangt?

Wat nu als je probeert trots te zijn op dingen die niets met grootse mijlpalen te maken hebben? Op een lekkere maaltijd die je hebt gemaakt? Op het feit dat je wél rust hebt gepakt? Op hoe je precies de juiste woorden kon vinden voor een mailtje. Dat soort simpele dingen. Een prima tegenhanger voor strengheid!

7. Minder streng voor jezelf? Veroordeel jezelf niet!

Je hoeft niet superpositief over jezelf te denken. Maar het zou al een mooie stap zijn als je in plaats van negatief neutraal naar jezelf kijkt. Veroordeel jezelf vooral niet om je streng zijn of om je perfectionisme. Als je ook daarin streng voor jezelf bent, dan blijft dat treintje van strengheid maar rondjes rijden.

Probeer in plaats daarvan vanaf een afstandje te kijken. Wat gebeurt er? Wat kan beter? En wat kun je daaraan doen? Juist zo geef je jezelf de kans om dingen te leren. Meer dan als jij meteen in de ik-doe-het-ook-altijd-fout-gedachte schiet.

Je hoeft je fouten niet te vieren met champagne, confetti en donuts, maar durf er op z’n minst naar te kijken. Zonder oordeel, maar met een nieuwsgierige blik. Want oké zijn met wie je bent en met wat je doet is het begin van groei.

Wees oké met wie je bent,
met alles wat je doet.
Misschien nog niet perfect,
Maar wel nu al heel goed.

Wat helpt jou om minder streng voor jezelf te zijn?