De kalender is al lang en hoog en breed omgeslagen naar 2024. Het kerstdiner lijkt alweer een hele tijd geleden, en de oliebollenkraampjes staan terug op stal. Toch werp ik graag nog een blik over mijn schouder naar het oude jaar. Want naast vooruitblikken op wat 2024 allemaal gaat brengen (zoals ons nieuwe huis, hoera!), kijk ik ook graag terug op wat 2023 me in mijn rugzak liet stoppen. Dit zijn 11 mooie lessen die vorig jaar mij leerde. Over mezelf, over het leven, over acceptatie en over heel veel loslaten.

1. You’re not for everyone. Wat zou het toch mooi zijn als iedereen je op handen draagt. Als elke collega, alle vrienden van vrienden en zelfs elke voorbijganger in de supermarkt jou een énig mens vindt. Wat heb ik lang geprobeerd om door iedereen leuk gevonden te worden. Ik dacht dat dat wel zou lukken als je altijd lief en aardig blijft, je mening voor je houdt en doet wat mensen van je verwachten. Maar zelfs dan zullen mensen soms negatief naar je kijken. Vorig jaar leerde me nog meer dat je misschien niet “for everyone” bent, maar dat dat ook geen doel op zich moet zijn. Het is prima als niet iedereen je fantastisch, formidabel en geweldig vindt. En het is zelfs oké als mensen je ergens “té” in vinden. Te stil, te outgoing, te dromerig, te gevoelig, te ambitieus, te saai, te… Stop met je kanten verhullen om voor iedereen een leuk persoon te zijn. Start met jezelf zijn.
2. Het is niet erg als je planning op de schop gaat. Laat het los. Als er iemand van de uitgestippelde planningen, lijstjes en Excel-sheets is, dan ben ik het wel. Het liefst giet ik alles in heldere kaders en afvinkbare tabellen. Zo hadden we voor de verbouwing uiteraard een keurig uitgedacht plan gemaakt. Maar zoals bij elke verbouwing ging ook bij die van ons niet elk stukje 100% volgens plan. Dit jaar was mede daardoor voor mij het jaar van loslaten. Ik leerde dat wijziging van de plannen soms juist heel mooi uitpakt (zo wonen we nu op een fantastische plek die ik een jaar geleden nooit had gezien als dé wijk). En dat het soms ook even slikken, maar zeker niet het einde van de wereld is. Je kunt je er enorm over opwinden. Maar soms loopt het nu eenmaal zo en kun je maar beter je schouders ophalen. Oké, dit was niet het plan, maar ik overleef het wel.
3. Impulsiviteit is best een leuke eigenschap. Aangezien mijn controlfreakerige kant serieus aanwezig is, raakt mijn impulsieve randje ook weleens ondergesneeuwd. Ik ben vaak van het plannen, maar soms ook totaal niet. Soms snak ik naar een spontane wandeling in een gebied dat niet “een blokje om” heet, heb ik plotsklaps heel veel zin om naar een vintage winkel een uur verderop te gaan of wil ik als lunch absoluut de stapel pancakes van dat ene Amsterdamse hipstertentje in plaats van mijn eigen pindakaasbammetjes. Dit jaar gaf ik weer een stuk vaker toe aan die “Oh yes, ik heb zin in…”-neigingen. Tot groot genoegen van Bart, die juist die impulsieve plannen van mij aanmoedigt. Daarover gesproken: morgen gaan wij een dagje naar Duitsland. In eerste instantie om Ikea PAX-deuren te halen die in Nederland niet meer verkrijgbaar te zijn, in tweede instantie om totaal spontaan bij de Duitse drogist en supermarkt te shoppen en vegan “Käseküche” (cheesecake) te eten.

4. Jij verandert, anderen veranderen. En dat is oké. Ik ben vandaag niet meer wie ik vorig jaar op deze datum was. En vorig jaar was ik niet de persoon die ik 365 dagen daarvoor was. Ik verander continu. We veranderen allemaal continu. En waar ik dat ooit zag als iets slechts – wat als mensen me nu niet meer leuk vinden omdat ze me anders kennen? – ben ik verandering nu gaan zien als iets positiefs. Ja, ik ben assertiever dan toen ik 25 was. Ik laat mijn gevoel meer zien dan twee jaar geleden. Ik woon op een andere plek dan eerst. Ik maak qua werk andere keuzes dan toen ik net ondernemer was. Ik waai minder met de winden mee en geef soms mijn mening, waar ik die ooit standaard inslikte als hij afweek van de rest. Dat is prima. Het is mooi dat we allemaal elke dag meer onszelf worden.
5. Luister bij twijfel eerst naar jezelf voordat je om advies vraagt. Als je ergens niet zeker van bent, is het vaak verleidelijk om je dilemma aan anderen voor te leggen. Het ding is alleen: iedereen zal je weer op iets anders wijzen en heeft een andere goedbedoelde “Goh, als ik jou was…”-suggestie. Mijn ervaring is dat tien verschillende adviezen de twijfel er juist erger op maken. Ik had dan het idee met tien adviezen iets te “moeten”, waardoor ik mijn eigen gevoel nog meer uit het oog verloor. Mede door ons verbouwavontuur heb ik geleerd om meer op mijn eigen ideeën (in dit geval: onze ideeën) te vertrouwen. Als je een huis koopt en verbouwt, krijg je er namelijk talloze ongevraagde tips bij cadeau. Het leerde mij om sommige keuzes eerst voor jezelf of tussen jou en je partner te houden voordat je er uitgebreid over praat. Laat het bezinken en kijk of je er zelf uitkomt. En vraag anders liever één of twee dierbaren om advies dan het in een kringgesprek op een verjaardag te gooien.
6. Jij bent niet verantwoordelijk voor de reactie van de ander. Soms reageert de ander niet zoals je had gehoopt. Jouw keuzes stellen de ander teleur. Iemand wordt boos, raakt gestrest of valt je zelfs persoonlijk aan. Ik had dat het afgelopen jaar in een paar situaties en merkte dat het me nogal van mijn stuk bracht. Daarna ben ik gaan onderzoeken waar dat aan lag en sprak ik er met een paar mensen over. Wat het me liet inzien? Dat het logisch is dat jouw beslissingen en gedrag soms ook negatieve gevolgen hebben voor een ander. Als jij ergens mee stopt, is dat voor een ander niet leuk. Wanneer jij een grens aangeeft, raakt dat misschien iets bij de ander. Maar dat betekent niet dat jij die keuze niet mag maken of deze boodschap niet mag brengen. Wat dat dan doet met de ander, zegt iets over de bagage van die persoon. Laat bij de ander wat van die persoon is.
7. Er bestaat niet zoiets als té gevoelig zijn. Al als kind was ik een nogal gevoelig meisje. Ik weet nog dat ik huilend op de bank zat toen het hoofdpersonage in een tekenfilm overleed. Jarenlang dacht ik dat ik gewoon “te gevoelig” was. Dat ik me dingen veel te veel aantrok en maar gewoon harder moest worden. Ik zocht het probleem bij mezelf en zag gevoeligheid als een onhandige eigenschap in een relatief harde wereld. Daar ben ik dit jaar eindelijk van teruggekomen. Ja, ik ben die persoon die soms in positieve en soms in negatieve zin diep geraakt wordt door dingen. De persoon die een traantje wegpinkt bij bevallingsvlogs van YouTubers die ik helemaal niet persoonlijk ken. En die ook heel wat mascaravlekken heeft weggeveegd voordat ik de sleutel van mijn oude huis moest inleveren. Het was voor het eerst dat ik dat niet stom vond, maar gewoon kon denken “Zo ben ik”. Ik voel dingen zoals ik ze voel. Dat sommige dingen mij wel raken en een ander misschien niet, maakt mij niet overgevoelig en de ander niet ongevoelig. Het maakt mij mij, en de ander de ander.

8. Wees trots op jezelf, ongeacht of anderen dat zijn. Je zult niet altijd goedkeuring van anderen krijgen waar je naar snakt. Of woorden als “Jeetje, wat ben ik trots op je!” of “Wat heb je dat goed gedaan!”. En het mooie is: die trots van ieder ander om je heen is geen vereiste om trots te kunnen zijn op jezelf. Laat jouw zelfvertrouwen er niet van afhangen of anderen tegen jou zeggen dat je zo’n mooi mens bent. Probeer zelf te voelen dat je goed genoeg bent. Leer om zelf trots te kijken naar de weg die je hebt afgelegd, om zelf schouderklopjes uit te delen en om zelf soms in je oor te fluisteren “Dat heb je goed gedaan!”.
9. Het is niet stom als je in je eigen valkuilen trapt. Groei gaat niet in één rechte lijn. En zelfs als je denkt er al te zijn en je valkuilen voorgoed achter je te hebben gelaten, zal je er soms nog per ongeluk keihard in trappen. Dat maakt je niet gefaald als mens. Het betekent niet dat je terug bij af bent en je doelen in de vuilnisbak kunt mikken. Valkuilen zijn niet voor niets valkuilen: ze liggen altijd op de loer. In plaats van jezelf erom te veroordelen dat het niet altijd goed gaat, kun je er beter je lessen uit trekken. Oké, dit ging niet helemaal lekker. Hoe kan ik het de volgende keer anders doen? Wat heb ik nodig om dit niet meer te laten gebeuren? Kijk ook met compassie naar jezelf. Je doet je best, maar je bent uiteindelijk ook maar een mens.
10. Het leven wordt leuker als je soms op de rem trapt. Ja, ook als je zo iemand bent met een eeuwige vloedgolf aan creatieve ideeën, energie voor tien, leuke werkplannen en een verbouwproject en een idee voor een goed recept en… en… Denk niet dat jij die ene persoon bent die best lekker gaat op 5,5 uur slaap en alles tegelijk doen. Dat red je een tijdje, maar ieders energietank heeft een bodem. Signaleer liever op tijd dat de bodem in zicht komt door al eerder dingen te cancellen. Ik was bijvoorbeeld door de verbouwdrukte dit jaar minder sociaal dan andere jaren. Dat vond ik soms stom. Soms voelde ik me saai als ik na een drukke week in het weekend alleen maar Bart, de caissière, mijn kat en wat willekeurige voorbijgangers tijdens het wandelrondje had gezien. Maar ik merkte ook dat het me goed doet. En dat saai zijn beter is dan vermoeid zijn.
11. Je hoeft niet altijd doelen in het leven te hebben. Laten we elkaar vaker aanmoedigen om dingen niet te weten, maar wat aan te klooien en doelloos ergens naartoe te gaan (om soms onderweg toch de weg terug te nemen – ook prima!). Het is oké om het nieuwe jaar te starten zonder grote, grotere, grootste voornemens en in plaats daarvan maar te zien wat het jaar brengt. Het is ook oké om wel een stapeltje doelen te hebben en in april (of in februari al voor mijn part) te besluiten dat je het toch over een andere boeg gooit. Je mag het soms niet weten. Even geen antwoorden hebben. Rechtsomkeert maken, een andere weg inslaan of gewoon doelloos om je heen kijken. Dat je geen doelen stelt, betekent niet dat je niet vooruitkomt. Soms groei je op de momenten waarop je denkt stil te staan juist het allermeest.

Wat is een mooie les die 2023 jou leerde?