Je hebt van die tegeltjeswijsheidachtige levenslessen die we allemaal maar wat graag horen. “Wees maar lief voor jezelf” bijvoorbeeld. Of “Je bent het waard!” (inclusief L’Oréal-vibes). Of “Het komt wel goed”. Ook ik ga altijd erg lekker op dat soort zoetsappige quotes die af en toe precies het duwtje in de rug zijn dat je zoekt. Maar soms heb je eigenlijk veel meer aan wat hardere lessen waar je misschien niet direct om zat te springen, maar die je wel aan het denken zetten. Dit zijn 9 hardere maar waardevolle levenslessen die ik (vaak ook op de harde manier) leerde.

1. Je maakt de wereld geen betere plek door nooit ‘nee’ te zeggen

Het klinkt heel Moeder Theresa-achtig als je overal “Ja, helemaal goed!” op roept en dolenthousiast iedereen helpt, voor Piet en zijn buurman in de auto springt en je eigen belangen opzij schuift voor die van elke willekeurige wildvreemde. Maar zo mooi als het klinkt, zo niet-helpend is het in de praktijk om dit te doen.

Inmiddels komen nee’s gelukkig best oké uit mijn mond. Maar tot mijn 26e had ik een gigantische allergie voor dit woord. Inmiddels zou ik het een haat-liefdeverhouding noemen. Als kersverse ondernemer geloofde ik dat ik blij mocht zijn met elke mogelijke opdracht (“Wauw, iemand schakelt mij in. Mij? Wat een eer!”). Het gevolg? Ik deed álles wat er op mijn pad kwam, en verloor mijn eigen agenda nogal uit het oog. Pas toen ik voor het eerst een businesscoach inschakelde, besefte ik dat de wereld er echt niet beter op wordt als ik nooit ‘nee’ zeg.

Niet alleen is het stom voor jou als je jezelf compleet voorbij dendert. Maar de ander heeft er ook niets aan als jij je energie kwijt bent. Dus zeg ‘nee’. Niet alleen voor jezelf, maar ook juist voor de ander.

En dat geldt uiteraard ook voor privédingen. Je vrienden hebben er niets aan als jij met een lege energietank niet zo succesvolle pogingen doet om gezellig mee te doen met een kletsavond. Je partner wordt er ook echt niet blij van als je speciaal voor hem meegaat naar een horrorfilm, maar daar vervolgens 5 nachten van wakker ligt. Doe jezelf en de ander een plezier en zeg vaker ‘nee’.

2. Niemand anders kan altijd voor jou opkomen dan jijzelf.

Natuurlijk kunnen anderen je soms subtiel influisteren “Joh, zou je dat nou wel doen?” of “Pas je wel op jezelf?”. Maar uiteindelijk kan alleen jij de definitieve keuzes maken en voor jezelf opkomen. Alleen jij kunt beslissen of je de rem keihard intrapt of juist vol gas een bepaalde richting in slaat. Alleen jij kunt je mond opentrekken als je vreselijk baalt van een situatie. Alleen jij kunt het stuur rigoureus omgooien. En alleen jij kunt altijd haarfijn opmerken wat je ergens bij voelt en nagaan wat je écht nodig hebt. Anderen kunnen hooguit een suggestie doen.

Neem het daarom extra serieus als je merkt dat je over je grenzen gaat of als je met een loodzware baksteen in je maag door het leven gaat. Niemand anders kan je uit deze situatie redden dan jijzelf. En natuurlijk helpen mensen je er graag bij. Maar het begint altijd bij jou. Alleen jij kunt zeggen: “Tot hier en niet verder!”. Dus doe dat alsjeblieft. Je bent het waard. Goh, kop ik dat zoetsappige advies er toch nog in 😉

3. Mensen vinden altijd wel iets van je, zelfs al probeer je alles goed te doen.

De ene keer krijg je commentaar op je te paarse broek, de andere keer op je uitgavenpatroon of op het non-alcoholische drankje in je glas (“Joh, doe niet zo ongezellig!”). Ook al doe jij nog zo hard je best om door iedereen leuk gevonden te worden, er zullen altijd mensen zijn die niet cheerleadend aan jouw zijlijn staan. Dus kun je maar beter stoppen met proberen het iedereen naar de zin te maken.

Er zullen altijd mensen zijn die je (bedoeld of onbedoeld) aan het twijfelen brengen, je kwetsen of ronduit onnodige onconstructieve feedback geven. Dat kan een nare haatreactie op social media zijn. Maar het kan ook zijn dat een collega per ongeluk een totaal botte opmerking maakt, dat iemand roept “Nah, die jurk zou ik niet kiezen, hoor!” of dat mensen je proberen dappere keuzes uit het hoofd te praten.

Soms is het maar wat verwarrend, al die meningen. Maar wat ik mezelf vaak influister: als mensen áltijd meningen over mij hebben en als al die meningen altijd verschillend zijn, dan kan ik maar beter vertrouwen op mijn eigen visie. Vraag eventueel één persoon om advies die goed kan meedenken, maar laat je niet al te veel van de wijs brengen door ongevraagd commentaar. Weet ook dat mensen vaak redeneren vanuit hun situatie. Dat iemand anders jouw keuze niet snapt, maakt je keuze nog niet slecht. Het betekent alleen dat jij en de ander hier verschillend over denken.

4. Ellende wordt nooit minder ellendig als je het wegstopt.

Maak je heftige dingen mee, zoals het verlies van een dierbare of ziekte in je familie? Huil erover, praat er zoveel over als maar nodig is en laat je emoties er gerust zijn. Ook als dit al de tiende huilbui in een week is. Van gevoelens wegstoppen is nog nooit iemand beter geworden. Dus gooi ze er liever uit.

Ik had zelf na het overlijden van Barts moeder veel moeite met mezelf uiten. Ik wilde er liever zijn voor anderen dan dat ik zelf de huilende vriendin was. Uiteindelijk kwamen diezelfde tranen pas een hele tijd later en besefte ik dat ik veel eerder had mogen praten.

Wat het me leerde? Wees nooit bang dat je mensen tot last bent met jouw emoties of dat het stom is dat je je zo voelt. Het is oké en menselijk om je soms stom te voelen. En mensen om je heen hebben echt veel liever dat jij je emoties er laat zijn dan dat je thuis in je uppie een huilbui hebt. Aan dat eerste heb je ook nog eens zelf meer, want dan is er tenminste iemand die je tranen kan deppen of je arm kan strelen.

5. Als je zelf niet op de rem trapt, dan doet je lijf dat wel. Dus doe het liever zelf.

Ken je die verhalen van mensen die op vakantie opeens de ene na de andere hardnekkige verkoudheid en vage virussen te pakken krijgen? Been there, done that. Als je zelf niet op tijd aan de rem trapt, dan doet je lijf dat wel. En dat hoeft echt niet altijd te zijn in de vorm van een keiharde burn-out. Soms schotelt je lijf je vage klachten voor of komt er een ellendig virus voorbij om je één ding duidelijk te maken: “Rust graag!”. Ik leerde zelf ook op die manier dat het echt niet altijd handig is om op je hoofd te vertrouwen. Soms weet je lijf veel beter wat je nodig hebt dan je hoofd.

Dus luister naar je lichaam. Voel je je wat vermoeid? Geef er aan toe, ook vóór die vakantie. Ervaar je veel angst? Kijk waar het vandaan komt en wat je ermee kunt. En merk je dat je veel onrust hebt? Vraag je af wat het je wil zeggen en kijk of je je situatie kunt veranderen. Hoe eerder je naar je lijf luistert, hoe minder vaak je lijf voor jou op de rem moet trappen.

6. Je kunt mensen niet veranderen, wel de manier waarop je met ze omgaat.

Niet met iedereen kun je even goed door één deur. En zelfs de mensen met wie je prima door dezelfde deur kunt, hebben altijd wel kleine irritatiewaardige dingen. Al is het maar die ene onderbroek van je lieve partner die altijd naast in plaats van in de wasmand belandt. En oké, bij die wasmandgewoonte is er misschien nog hoop op verbetering. Maar in veel gevallen kun je helaas niet het complete karakter van een persoon veranderen. Ja, dat is soms verdrietig. Maar het kan ook een verademing zijn als je beseft dat veranderen geen zin heeft en dat je daar je energie dus niet in hoeft te steken.

Je werkt met iemand samen die soms het bloed onder je nagels vandaan haalt door alles acuut te willen. Of je oom maakt botte opmerkingen waar jij je plaatsvervangend voor schaamt. En die ene vriendin kan nou nooit eens blij zijn voor jou en heeft altijd iets te zeuren. Heel logisch dat zoiets je frustreert! Je kunt er een keer iets van zeggen. Twee keer misschien zelfs. Maar als iemand er dan nog niets van oppikt, is het soms ook goed om te beseffen dat die persoon (helaas) niet anders zal worden dan die is.

Ja, dat is soms pijnlijk. Maar het kan veel rust geven als je je pogingen staakt om iemand te veranderen en je vooral afvraagt: “Wat zou mij helpen om met diegene om te gaan?”. Misschien kun je iemand minder vaak opzoeken, een veilige afstand bewaren of bepaalde onderwerpen niet meer bespreken. Het blijft dan verdrietig dat het zo loopt. Maar dit is misschien wel de minst frustrerende weg voor jou.

7. Iedereen rommelt maar wat aan.

Het lijkt soms alsof een ander alles op rolletjes heeft lopen, terwijl je zelf al moeite moet doen om elke ochtend twee dezelfde sokken en een schone onderbroek bij elkaar te rapen. Maar laat je niet van de wijs brengen: iedereen heeft een eigen portie sh*t, onzekerheden en valkuilen. Of misschien heb je het idee dat anderen hun vijfjarenplan al tot in detail uitgewerkt op de plank hebben liggen, terwijl jij zelfs geen idee hebt waar je over een half jaar staat. Maar als er iets is wat ik heb gemerkt, dan is het wel dat uiteindelijk iedereen maar wat doet.

Ik vond het bijvoorbeeld een enorme eyeopener toen een advocaat in haar biografie onthulde dat ze in een roerige tijd met paniekaanvallen kampte. Dus beroemde mensen vinden het leven soms ook maar overweldigend of stressvol. Wat een opluchting! En ik heb ook vaak genoeg om me heen gezien dat soms juist mensen met ogenschijnlijk perfecte carrières vastlopen in hun werk. En dat perfecte gezinnetjes ook zo hun struikelblokken hebben als je achter de voordeur spiekt. Iedereen vindt grote stappen in het leven spannend, we maken allemaal fouten en niemand weet alles 100% zeker. Uiteindelijk maken we allemaal soms ook maar gewoon keuzes op de gok, springen we soms in het diepe, en spartelen we af en toe als dat toch niet de juiste sprong of het juiste moment bleek.

Er zijn veel meer mensen die worstelen, terugkomen op keuzes, het roer omgooien en dat dan nog eens en nog eens. Niemand heeft alle antwoorden, dus voel je daar niet alleen in.

8. Het leven is soms ronduit oneerlijk.

Dat vind ik dus echt heel stom. En daar ben ik vast niet de enige in. Maar dit besef heeft me ook rust gebracht. Ik ben zelf iemand van de verklaringen. Als me iets naars overkomt, probeer ik te beredeneren waarom dat is gebeurd of wat ik ervan kan leren. Had ik dingen anders moeten doen? Lag het aan mij? Wat kan ik ervan opsteken? Mij helpt het enorm om te beseffen dat veel nare plottwists in het leven het gevolg zijn van pure pech. Niet alles gebeurt met een reden of om er wijze lessen uit te trekken. Soms gebeuren dingen door een stomme samenloop van omstandigheden, een genetisch foutje of door pure kansberekening. Dat is stom en oneerlijk. Maar het is zo.

Soms gaat alles een ander voor de wind, terwijl jij er keihard voor moet knokken. Soms krijg je in één jaar tijd een driedubbele portie ellende over je heen. Of je krijgt op het werk een beoordeling waar je je totaal niet in kunt vinden, terwijl je mondige maar ietwat luie collega er met een dikke promotie vandoor gaat. Dat is allemaal oneerlijk. Maar je kunt het helaas niet veranderen. Het enige wat soms helpt, is accepteren dát het oneerlijk is en dat je er dus niet tegen hoeft te vechten.

9. Je hebt over veel dingen geen controle; alleen over wat er NU is.

Als je net zo’n controlfreak bent als ik, dan vind je dit vast een stomme quote. Tja, het is ook gewoon enorm stom dat er soms dingen buiten je eigen controle om gebeuren. Zeker als die dingen veel overhoop halen, terwijl jij net dacht alles lekker op de rit te hebben. Het bedrijf waar je werkte, gaat reorganiseren. Iemand in je omgeving wordt ziek. Of je moet afscheid nemen van iemand van wie je niet had verwacht dat het moment nu al daar was. Die gebeurtenissen kunnen ook angst geven. Hoe weet je dan zeker dat jij wel gezond blijft? Hoe weet je zeker dat je over een jaar minstens zo blij wordt van deze baan als nu? Of dat je relatie over 5 jaar nog net zo romcom-achtig is? Helaas, die zekerheid is er niet.

Jammer genoeg weet je nooit welke plannen het leven voor komend jaar of voor de komende maand voor je heeft. Maar als je je leven laat leiden door angst over die onvoorspelbaarheid, dan leef je het leven niet echt. Accepteer dat je die controle niet volledig hebt en zie het ook als een extra reden om alles te halen uit het leven dat je nu leidt. Je weet niet hoe het er over een half jaar uitziet, maar het verandert niets aan jouw toekomst of je daar over piekert of niet.

Laat juist de nare gebeurtenissen je één ding leren: geniet alsjeblieft van het nu.

Welke “harde” levensles heb jij geleerd die je het delen waard vindt?