Balans in je leven? Het is iets waar we volgens mij massaal naar zoeken, en waar zelfs de beste zelfhulpgoeroes je geen bewezen succesrecept voor kunnen bieden. Het dagelijks leven vraagt nogal wat van ons. Deadlines, stof op de plinten, sociale verplichtingen, lege koelkasten en volle agenda’s kunnen ons aardig opslokken. Hoe houd je het hoofd koel als de spanning oplaait? Hoe voorkom je dat je zo opgeslokt raakt dat je op vrijdagavond alleen nog maar met een zak chips en een huilbui voor de tv kunt ploffen? Laat ik maar meteen zeggen: dé balanscode heb ik ook niet gekraakt. Maar ik deel wel graag 14 dingen waarmee ik als kip zonder kop toch voor meer balans kon zorgen. Doe er je voordeel mee.

Meer balans in je leven: waar vind je het nog?

‘Balans’ is volgens mij hard in de running om de eervolle titel “jeukwoord” te krijgen. Misschien ook wel omdat we er allemaal mee struggelen. De één worstelt met de balans tussen drukke werkdagen én een gezinsleven. De ander stoeit met toegeven aan de eigen behoeften en anderen tevreden willen houden. En weer een ander worstelt met coole avonturen willen aangaan, maar soms ook ernstig de behoefte hebben om lekker niets te hoeven.

Het probleem met balans is dat het geen vaardigheid is waar je met vlag en wimpel voor kunt slagen om er vervolgens nooit meer de mist mee in te gaan. Zoals je op een balansbal ook steeds opnieuw je balans moet vinden, zo geldt dat ook in het leven. Soms sta je voor situaties die de boel aardig overhoop gooien. Een andere keer kom je door een drukke periode met je balans in de knoop. En soms heb je zó veel ballen hoog te houden dat het je überhaupt niet gaat lukken om te jongleren zonder om te kukelen.

Kortom: het is een ding, die balans. We zoeken het allemaal en vinden het succesrecept nooit. Misschien is dat meteen al een belangrijke eerste stap: accepteren dat balans altijd een zoektocht blijft. Soms glijd je onderuit; soms herpak je jezelf weer. Soms gooi je vrolijk en blij de dekens van je af; een andere keer moet je alle energie bij elkaar schrapen om alleen al je bed uit te komen. De sweet spot heb je misschien op 95-jarige leeftijd nog steeds niet ontdekt. Maar dat is oké. Als je maar steeds nieuwsgierig blijft wat je uit balans haalt én wat je helpt om je evenwicht opnieuw te vinden.

Lees ook: Zenuwachtig gevoel? 12 praktische tips om je zenuwen te stoppen.

Balans in je leven: hoe dan, als je altijd maar aan staat?

Ik noem mezelf weleens gekscherend een kip zonder kop, een hoofd zonder uitknop of gewoon een bezige bij. Ik ga goed op rust, maar heb ook altijd nieuwe plannen en ideeën klaarliggen die ik het liefst vandaag nog uitvoer. Ik houd van structuur, maar word ook gek als dingen te veel van hetzelfde worden. Ik houd van knallen en vol gas gaan, maar trap soms met net zoveel kracht op de rem omdat volgas dan toch niet ideaal blijkt. Je hoort het: ik heb best wel wat tegenstellingen die het makkelijk maken om uit balans te raken. Soms neem ik te veel hooi op mijn vork. Een andere keer eindig ik de dag overprikkeld. En op weer andere dagen snak ik juist naar meer, meer, meer… Balans, hoe dan?!

De afgelopen jaren heb ik allerlei dingen gedaan om mijn eigen handleiding beter te snappen. Ik wilde niet meer steeds pas tijdens een struikelpartij ontdekken dat ik blijkbaar te veel had gedaan. Ik wilde snappen waarom ik soms op raakte, zodat ik de volgende keer eerder op de rem kon trappen. En ik wilde weten wanneer mijn vol-gas-mentaliteit me goed doet en wanneer ik mezelf daar subtiel van mag verlossen. Ik startte met yogalessen, begon met mediteren, sleepte mezelf naar een ademcoach en leerde vooral veel vaker ‘nee’ te zeggen.

Nee, ik heb niet de illusie dat ik ooit het kampioenschap ‘zen zijn’ zal winnen. Ja, ik val nog regelmatig hard op de grond. Maar ik snap nu wel beter waar dat dan door komt en wat anders kan.

Als zelfs ik – die rondrenner zonder uitknop – iets meer balans kan ervaren, dan geloof ik dat echt iedereen een klein beetje meer rust kan voelen. Misschien heeft je hoofd geen uitknop. Maar je kunt wel de raderen soms ietsje langzamer laten draaien. Dit zijn 14 tips die mij helpen om meer balans in mijn leven te ervaren.

1. Wandel elke dag

En dan echt iedere dag, ook als je jezelf daarvoor met frisse tegenzin naar buiten moet slepen. Ik was altijd een blokjes-om-hater, maar wandel nu toch braaf iedere dag. Met plezier ook nog, omdat ik merk dat ik er lekker op ga. Elke dag wandelen is niet alleen goed voor de stappenteller, maar helpt ook om uit je hoofd te komen. Hoogleraar psychologie Erik Scherder (wie kent ‘m niet?) legt uit dat wandelen zorgt voor minder stress en helpt om emoties beter te reguleren. Daardoor kun je bijvoorbeeld makkelijker van een afstandje naar dingen kijken. Best fijn op een stressvolle dag!

Tip: wandel juist als je merkt dat je hoofd overloopt of dat je gespannen bent. Wandelen helpt juist op die momenten om niet direct in de stressreactie mee te gaan, maar het even te laten bezinken. Zo’n even-eruit-wandeling heeft mij al vaak onhandige acties of te snelle “Ja hoor, is goed!”-reacties bespaard.

2. Check 3x per dag (of vaker) bij jezelf in

Hoe vaak vraag jij jezelf oprechte geïnteresseerd af hoe het met je gaat? En dan niet eens op de heel diepzinnige psychologenmanier, maar gewoon in de vorm van een snelle check-in. Ik doe dit zelf, sinds ik deze tip ooit in een podcast hoorde, 3x op een dag.

Het kost je hooguit 1 minuut per keer, maar zorgt er wel voor dat je even uit de doordenderende trein springt en bewust stilstaat. Vaak is het verleidelijk om met de waan van de dag mee te gaan. Maar is dat echt wat je nodig hebt? Die check-ins zorgen er bij mij voor dat ik niet ’s avonds denk “Wát een dag!”, maar overdag al kan bijsturen als dat nodig is om meer balans te voelen.

Soms kom ik bijvoorbeeld rond lunchtijd tot de conclusie dat ik me heb laten opslokken door onverwachte dingen en dat ik het vooral nodig heb om de rest van de dag in stilte en gefocust door te gaan. Dan helpt die check-in me om vanaf dat moment dingen anders te doen.

3. Snoep niet af van je slaap

Ik heb dit uitgebreid getest en kan het je van harte afraden. Toen ik mezelf uit balans voelde, dacht ik bij alles “Oh, maar dan slaap ik toch gewoon wat minder!”. Alleen krijg je er juist een probleem bij als je ook nog te laat onder de dekens kruipt: het leed dat slaapgebrek heet en waar niemand een vrolijker, gebalanceerder en energieker persoon van wordt. Daarom heb ik een paar maanden geleden plechtig met mezelf afgesproken dat ik drukte nooit – echt NOOIT – van mijn slaap af laat snoepen.

En misschien denk je “Ja maar, er zit niets anders op. Ik heb nu eenmaal die deadlines!”. Maar mijn ervaring is dat je juist creatievere oplossingen gaat bedenken als je met jezelf afspreekt dat je een X aantal uur móet slapen. Dan moet je je dag wel anders indelen, vaker ‘nee’ zeggen of taken schrappen. Probeer het eens!

4. Luister naar je lijf (maar dan écht)

Ik weet het: dit advies ben je vast vaker tegengekomen. Zelf vond ik het vaak maar een blabla-advies. Maar de laatste maanden ben ik gaan ervaren dat je lijf meer signalen geeft dan je soms doorhebt. En vooral dat we lang niet altijd automatisch luisteren naar de signalen van ons lichaam. Je wilt misschien vooral dat je lichaam “gewoon meewerkt” of je kunt je niet voorstellen waarom je nu moe bent. Alleen je lichaam geeft die signalen niet voor niets. Soms snapt je lijf veel beter wat jij werkelijk nodig hebt dan je hoofd. Sorry voor deze lifecoach-achtige spreuk. Het wordt praktischer – beloofd!

5. Laat los wat “normale” grenzen zouden zijn

Wat voor jou voelt als een gebalanceerd leven, hoeft dat voor een ander niet te zijn. En andersom: dingen die voor jou te veel zijn, zijn dat voor een ander misschien niet. Dat is logisch. We werken allemaal anders.

Iets wat ik in mijn uit-balans-periode leerde, is om vooral te vertrouwen op je eigen behoeften en grenzen. Zonder je steeds af te vragen of dat voor anderen hetzelfde zou werken. Het doet er niet toe of je grenzen “normaal” zijn. Als dit jouw grenzen zijn, dan dan mag je die serieus nemen.

Accepteer ook dat je grenzen en energietank niet op elk moment hetzelfde werken. Het kan best zijn dat je de ene periode heel blij wordt van volle weekenden, maar daar een paar maanden later niet aan moet denken. Het hangt misschien maar net af van je humeur, je energieniveau en je daginvulling. Als je leven weer meer als een kabbelend beekje in plaats van een ware tsunami-golf voelt, kun je sommige dingen misschien weer beter aan.

6. Zet je telefoon (en daarmee jezelf) vaker uit

Als ik niet zo lekker in balans ben, komt dat doordat mijn voelsprieten 24/7 op standje alert staan. Ik hoor, zie en voel alles en trek me er ook nog meer van aan dan nodig is. En hoewel je hoofd helaas geen stekker heeft die je er even uit kunt trekken, zijn er wel manieren om de aan-stand minder vaak te activeren. Voor mij helpen meditatie en ademhalingsoefeningen daar goed bij. Net als af en toe mijn hoofd leegschrijven in een boekje. Maar mijn absolute nummer 1-tip is om vaker je telefoon uit te zetten.

Pas toen ik mezelf op een semi-telefoondieet zette, merkte ik hoeveel impact mijn telefoon voor die tijd op me had. En dan ben ik nog niet eens een fanatieke Instagram-scroller en ga ik ook TikTok-loos door het leven. Maar ik merkte wel dat ik bij elke notificatie opveerde. En kwam ik uit een afspraak met 5 gemiste meldingen? Dan voelde ik me bijna bezwaard dat ik mijn telefoon even niet in mijn hand had gehad. Sinds ik mijn telefoon vaker op stil zet, ben ik veel minder bezig met alle (mogelijke) meldingen die mijn toestel me voorschotelt.

Dus tip uit eigen ervaring: zet soms je telefoon uit, op stil of op ‘Niet storen’. Zorg er in ieder geval voor momenten op een dag waarop je slecht bereikbaar bent. Natuurlijk kun je instellen dat dierbaren wel door je stilte-modus heen kunnen bellen. Maar durf los daarvan onbereikbaar te zijn.

Ik heb mijn complete telefoonritme overhoop gegooid om minder afgeleid te raken door mijn telefoon. Voor mij maakte het een wereld van verschil. En vind je het spannend om minder online te zijn? Probeer het 2 dagen en ga dan na welke berichten je hebt gemist. Ik merkte bijvoorbeeld dat bijna geen enkel gemist bericht om een spoedreactie vroeg.

7. Laat stress van de ander bij de ander

Niet alles wat jou stress geeft, is je stress ook waard. Soms wordt onze stress aangewakkerd door stress van een ander. Alleen is het echt niet altijd nodig om er dan maar jouw stress van te maken.

• Vraagt je collega je of jij alsjeblieft een spoedje kunt oppakken? Besef dan dat je daar nog altijd een keuze in hebt. Ook als deze taak de ander veel stress bezorgt, is dat geen reden dat jij het koste wat kost op je moet nemen.
• Klopt een opdrachtgever bij je aan met het verzoek of je “dit nog even vandaag kunt doen”, omdat diegene op woensdag altijd vrij is? Weet dan dat het op zich niet jouw probleem is als iemand anders er rijkelijk laat mee komt en de volgende dag vrij is. Je mag ook eerlijk aangeven dat dit niet lukt.
• Doet iedereen in de familieapp vrij panisch over een cadeau voor het 40-jarig huwelijk van je schoonouders? Weet dan dat het oké is als een ander dit doet en jij er niet zo’n stellige mening over hebt.
• Rent je partner de dag voor de vakantie altijd als een kip zonder kop door het huis om alles in te pakken (hoi, ik ben zo iemand!)? Weet dan dat jij niet in dat tempo hoeft mee te gaan. Je mag je eigen, relaxtere, inpakgewoontes aanhouden.

Oftewel: neem stress niet over als die stress niet van jou hoeft te zijn. Als de ander al gestrest is, helpt het juist vaak als jij rustig blijft. Ik vind het zelf bijvoorbeeld heel fijn dat Bart altijd wat relaxter in het inpakken voor de vakantie staat dan ik.

8. Steek een stokje voor ongezonde gewoontes die opkomen

Als je je niet meer in balans voelt, komen vaak vanzelf allerlei ongezonde gewoontes om de hoek kijken. Je slaapt wat minder, omdat je je al gespannen voelt en anders bang bent voor plafondstaren. Of je slaat je sportlessen over, omdat je hoofd nu meer staat naar een professionele sessie bankhangen dan naar gewichtheffen of op een loopband staan. Of misschien voelt het nu extra verleidelijk om je tijd weg te scrollen op je telefoon, terwijl je weet dat er meer ontspannende dingen bestaan.

Heel logisch allemaal! Maar vaak werk je jezelf daarmee alleen maar verder in de nesten. Als je minder gaat bewegen, voel je je nog minder energiek dan je door het overwerken al was. Als je je nachtrust laat sneuvelen terwijl je het al druk hebt, loopt de stress alleen maar verder op en gaat je concentratie er ook niet op vooruit. En als je in een periode met veel stress ook nog van social media-scrollen je avondactiviteit maakt, wakkert dat je lamlendige gevoel (“Waarom voel ik me nu zo, terwijl anderen feestjes vieren?”) alleen maar verder aan.

Dus probeer die spiraal te stoppen door ongezonde gewoontes er niet ook nog tussendoor te laten glippen. Zorg juist in drukke periodes extra goed voor jezelf. Dat is misschien wel nóg belangrijker dan of je de deadline haalt.

9. Haal adem (en dan diep en rustig)

Nooit gedacht dat ik nog eens dagelijks aan de ademhalingsoefeningen zou gaan. Toch kan ik niet meer zonder! Mij helpt rustig en diep ademen heel goed om niet in de stressmodus te schieten. Van een ademcoach (ja, die bestaan en ik kan het enorm aanraden als je standaard te hoog ademt!) leerde ik dat een te hoge of oppervlakkige ademhaling automatisch voor meer stress zorgt. Als je hoog ademhaalt, interpreteert je lichaam dat als jouw reactie op dreigend gevaar. Je flight-fight-freeze-reactie gaat dan aan. Je lichaam reageert alsof er een leeuw achter je aanrent, zoals in de oertijd nog weleens het geval was. Misschien krijg je er ook nog een snellere hartslag en onrust bij cadeau. Kortom: een negatief domino-effect!

Daarom doe ik nu korte ademhalingsoefeningen op momenten dat ik mijn adem omhoog voel gaan. Van mijn ademhalingscoach leerde ik dat het vooral belangrijk is om langer uit te ademen dan in te ademen. Dus adem bijvoorbeeld 4 seconden in, houd dan je adem 4 seconden vast en adem daarna 7 seconden uit. Doe dat zeker een paar minuten. Daarmee geef je aan je lichaam het signaal af dat er geen reden tot stress is, waardoor je je rustiger kunt gaan voelen.

10. Spreek je uit, ook als het niet lekker gaat

Je hoeft niet te doen alsof. Dat kost namelijk bakken energie. Doe niet alsof je je kiplekker voelt als dat niet zo is. Zeg niet dat je helemaal happy bent als je je vanbinnen tamelijk ellendig voelt. En ben je de laatste tijd nogal gestrest? Zeg het eerlijk tegen mensen om je heen of bijvoorbeeld tegen een collega of leidinggevende die kan meedenken. We zijn zo gewend om altijd maar te roepen “Ja hoor, gaat lekker!” als iemand vraagt hoe het gaat. Zelfs kersverse ouders mompelen vaak “Ja, we zitten echt op een roze wolk!”, terwijl ze tijdens de zoveelste slapeloze nacht eigenlijk met de handen in het haar en de mascaravlekken tot op de mondhoeken zitten.

Het gaat niet altijd oké. En dat is ook oké. Net zo goed is het oké om daar open over te praten.

Alleen al je hart uitstorten en eerlijk zijn over hoe je je voelt, lucht soms al op. Bovendien zal je merken dat je niet de enige bent die dit zo voelt als je je erover uitspreekt. Zo praat ik weleens met mede-ondernemers over struggles waar ik tegenaan loop als freelancer. Bijna iedereen met wie ik het daarover heb, herkent soortgelijke uitdagingen wel.

Lees ook: Gevoelens wegstoppen? Niet aan te raden - dit wel!

11. Zie plannen niet als in beton gegoten

Een gevoel van disbalans komt vaak totaal niet uit. Je voelt je uitgeblust terwijl je nog een ellenlange takenlijst hebt. Of je ervaart veel stress, terwijl je ook nog in gevecht bent met een paar deadlines die zich absoluut niet laten verplaatsen. Het risico is dat je gaat geloven dat doordenderen totdat de rust wederkeert de enige optie is. Maar is dat echt zo?

In bijna elke situatie kun je wel iets doen om het rustiger te maken. En ja, dit leerde ik zelf ook door meerdere keren in deze valkuil te trappen 😉 Er zijn bijna altijd wel een paar dingen die je kunt laten sneuvelen uit je agenda. Misschien niet die deadline, maar wel iets anders.

• Oké, je hebt die prangende deadline. Maar is het dan nodig dat je ook nog vanavond die voetbalwedstrijd met een vriend kijkt? Kun je dat dan niet afzeggen?
• Je was van plan om vanavond je gezin te verrassen met die uitbundige ovenschotel. Moet dat echt? Of kun je na een dag die voelt als een ware uitputtingsslag ook gewoon je favoriete pasta pesto (lees: 15 minuten werk!) op tafel toveren?
• Ja, het zou mooi zijn als je nog snel een stofzuiger door het huis kunt halen voordat je schoonvader op de stoep staat. Maar als je doodop bent, kun je ook accepteren dat de vloer er een keer wat stoffiger bij ligt.
• En nog even over dat campagneplan dat je had beloofd vandaag naar je collega te sturen: als zij morgen toch vrij is, is een dag later misschien ook prima. Vraag het haar. Er is soms meer mogelijk dan je denkt.

12. Leer van je uit-balans-momenten

Het is een illusie dat je op een gegeven moment hét recept voor balans kent en nooit meer in je eigen valkuilen trapt. In het begin vond ik het stom als ik alwéér ‘ja’ had gezegd terwijl ‘nee’ beter had gepast. Of als ik wéér moe was op vrijdagavond, terwijl ik inmiddels toch wel wist waar ik wel en niet lekker op ga. Maar met boosheid en irritatie ga je jezelf ook niet helpen. Reflecteer na zo’n uit-balans-moment op wat er is gebeurd.

Waarom raakte je uit balans? Waarom vond je het lastig om ‘nee’ te zeggen? Waarom ben je toch over je grenzen gegaan? En waar lag je grens eigenlijk?

Bedenk hoe je een volgende keer in zo’n situatie zou kunnen handelen en schrijf het op. Wat kun je dan doen om meer balans te voelen en je valkuil te spotten voordat je er regelrecht intrapt? Als je onderuitgaan ziet als een leermoment, is het zo erg nog niet.

13. Schrap, schrap, schrap

Je kunt nog zo goed je telefoon links laten liggen en dagelijks op je buikademhaling letten. Maar als je agenda structureel dichtslibt, kun je diep in- en uitademen totdat je een ons weegt en word je dan nog niet zen. Soms is het nodig om radicaal te schrappen in je agenda. Waar steek je elke week tijd in? Zitten er dingen tussen die misschien niet zoveel prioriteit hebben als jij ze geeft? Kun je slimmer omgaan met je tijd om meer minuten over te houden voor andere dingen? Of kun je taken aan anderen overlaten?

• Kook je bijvoorbeeld elke avond? Kijk of je eens in de twee dagen meteen meerdere porties kunt maken. Dat scheelt zeker 3x een half uur per week.
• Ben je veel tijd kwijt aan schoonmaken in huis? Overweeg – als je daar het budget voor hebt – om soms een schoonmaker te laten komen. Of (mijn favoriete lifehack!) trakteer jezelf op een robotstofzuiger.
• Zit je vaak bij vergaderingen waar je voor jouw gevoel weinig aan toe te voegen hebt? Overleg met een collega of het ook goed is als je na afloop alleen de notulen leest.
• Ben jij altijd degene die familieleden naar het vliegveld brengt, afscheidscadeaus regelt voor collega’s, lunchtrommels maakt, etc. Vraag je af of een ander dat niet kan doen. Kan een andere collega de cadeaus niet regelen? Kun je je partner vragen om de koffer in te pakken?

14. Plan elke dag momenten om op adem te komen

Iedereen heeft behoefte aan momenten waarop de rest van de wereld even niets van je hoeft. Maar als je met anderen (een partner, kinderen of een huisgenoot) samenwoont, dan is het soms best lastig om ook écht alleen te zijn. Mij helpt het om bewust tijd te reserveren voor die momenten en dan ook aan te geven dat ik even in mijn uppie wil zijn.

Bedenk de avond van tevoren alvast welk moment jij de volgende dag voor jezelf kunt pakken. Wil je ’s avonds een work-out doen? Sta je ’s ochtends iets eerder op om uit je boek te lezen? Maak je een wandeling tijdens de lunch? Reserveer dat moment en zorg dat er écht niets tussenkomt.

Voel je ook vrij om dat moment te gebruiken zoals jij dat wilt. Juist “nutteloze” dingen werken vaak heel ontspannend. Lees een keer een hoofdstuk uit je luchtige liefdesroman, sluit jezelf op in de badkamer met je verstofte voorraad crèmes en bodylotions, of trakteer jezelf op een tijdschrift om van begin tot eind te verslinden. Kies iets wat jou rustig maakt, en dan het liefst iets wat geen enkel ander doel dient dan er blij van worden.

Heb jij nog een gouden tip voor het ‘balans in je leven’-vraagstuk?