Bang zijn voelt niet fijn en cool. Toch zijn we het allemaal weleens. Soms zijn het alleen gezonde zenuwen voor een steile hellingproef of klamme handjes vanwege een belangrijke presentatie. Een andere keer ben je serieus bang voor tamelijk serieuze dingen. Maar waar je ook angst voor hebt, je bent niet alleen en je bent niet gek. Soms helpt het al om anders naar angst te kijken. Want móet je angst wel wegmaken? Is angst op zich echt zo eng? En is angst wel zo allesverlammend of kun je het prima heelhuids doorstaan? Dit zijn 8 lessen over angstig zijn die mij door kleine en grote angstsituaties heen slepen.

Bang zijn is oké, maar wel moeilijk

Als je mag kiezen tussen blijdschap, verdriet en angst, dan is die laatste vast niet de winnaar. Bang zijn voelt niet fijn en soms zelfs nogal overweldigend. Misschien voel je je ook rot dát je bang bent of denk je dat niemand anders deze angst zo zou voelen. Maar geloof me: je bent nooit de enige die bang is.

Angst is alleen een lastige emotie. Het is niet fijn om stil te staan bij dingen waar je voor vreest of om zelfs de hartkloppingen te voelen die angst teweegbrengt. Tegelijkertijd is er vaak geen enkele andere weg uit die angst dan er dwars doorheen te gaan. Te voelen dat je bang bent en te accepteren dat dat zo is.

Vaak zijn we geneigd om angst stom te vinden of er zelfs van weg te rennen of situaties te vermijden die mogelijk angst aanwakkeren. Maar wat als angst op zich zo erg nog niet is? Het wijst je erop dat je iets spannend vindt, het herinnert je misschien aan oude pijn of maakt je bewust van je eigen zorgen. Maar hé, you will survive. Zelfs mét de angst.

Ik vind angst al jarenlang een reuze-boeiend thema, ook al vóór deze paniekerige eerste-hulp-ervaring. Faalangst, hoogtevrees, spreekangst – ik heb best wat angsten afgevinkt, maar van sommige ben ik alweer een tijdje verlost. Dit zijn 8 angst-reminders die mij helpen om minder bang te zijn, terwijl je toch de angst voelt.

1. Juist als je de angst vóelt, wordt het minder.

Angst voelen is niet leuk. Totaal niet. Je voelt je vast liever blij of enthousiast. Verdrietig zelfs eventueel. Maar niet báng. Alsjeblieft niet bang. Althans, zo keek ik er vaak naar.

Ik kan bijvoorbeeld soms bang worden van verdrietig nieuws over ziektes, sterfgevallen, oorlogen of andere oneerlijke situaties. Dat confronteert me dan met hoe onzeker het leven soms is. Wat als mij dat ook overkomt of iemand van wie ik houd? Die gedachte vond ik dan zó naar dat ik het nieuwtje snel wegklikte en er maar vooral niet bij probeerde stil te staan. Alleen het probleem met angst uit de weggaan, is dat het dan keer op keer terugkomt. Soms juist op momenten waarop je er totaal niet op zat te wachten.

Van een coach leerde ik ooit een tip die me altijd is bijgebleven: stop de angst niet weg, maar probeer hem te voelen. Als die angst nu opkomt, stop ik bewust met wat ik aan het doen ben en ga ik even met de angst zitten. Niet een uur, hoor! Het moet binnen de perken blijven. Maar ik probeer te kijken waar in mijn lijf ik angst voel en waar de angst over gaat. En ik probeer het er zonder “Nou, wat stom dit!”- of “Ga eens even weg”-gedachten te laten zijn.

Het verbaast me elke keer hoe goed die tactiek werkt: als je de angst écht voelt en toestaat dat hij er is, gaat het angstige gevoel vaak juist eerder weg.

2. Angst op zich is niet eng

Afleiding tegen angst is soms fantastisch fijn. Het is ook gewoon geen pretje om te voelen waar je bang voor bent en dat ook nog eens levendig voor je te zien. Of om dat allerengste doemscenario zich aan je te laten opdringen. Of erger nog: om te voelen hoe je hartslag zelfs toeneemt en je ademhalingstempo vrolijk meedoet. Poeh, angst is heftig! Dus lijkt het fijn om er van af te komen.

En nu is dat op zich geen gekke of stomme gedachte. Alleen als je er alles aan doet om angst niet te hoeven voelen, wordt de angst er sowieso niet minder van. Dan word je eigenlijk bang voor de angst. En dat is waar je jezelf kunt stoppen:

Angst op zich is niet eng. Je lijf kan de angstgevoelens aan. Je weet dat een angstbui altijd weer een keer minder wordt. En je hoofd gaat niet stuk van angst, ook al voelt het misschien wel zo.

Voor mij maakt het een groot verschil om angst (of angstsignalen) op zich niet meer spannend te vinden. Als ik bijvoorbeeld een hellingproef in de auto doe (iets waar ik op z’n zachtst gezegd niet blij van word), dan voel ik sowieso een paar zweetdruppels over mijn rug lopen en klopt mijn hart in mijn keel. Maar dat is oké. Je mag angst voelen. Ook mét die angst ben je nog tot veel in staat. Dus wees niet bang voor de angst zelf. You will survive.

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door Romy Veul | vaak vrolijke blogger (@vakervrolijk)

3. Angst hoort bij het leven en we hebben er allemaal last van

Voel je je soms de enige persoon die met klamme handjes achter het autostuur zit? Heb je het idee dat jij de one and only bent die bloednerveus wordt van presentaties geven? Of dat je het als enige spannend vindt om een hoge uitkijktoren met nare semi-doorschijnende traptreden te beklimmen? Dan heb je het bij het verkeerde eind. Angst is heel menselijk en iedereen die op aarde rondloopt heeft wel angst. De één heeft hoogtevrees, de ander is bang voor spinnen, weer een ander heeft faalangst of sociale angst. Echt iedereen is weleens bang, ook de mensen achter wie je dat misschien niet zoekt.

Voor mij was dit een enorme eye-opener. Ik voelde me soms die ene suffe bangerik als ik weer eens blij was dat het vliegtuig was geland, omdat ik gewoon echt niet van zweven boven wolken en oceanen houd. Maar wat blijkt? Zo’n 35% van de mensen heeft in meer of mindere mate vliegangst. Zie je wel: we zijn met meer. En dat geldt ook voor heftigere angsten. In totaal heeft 15% van de Nederlanders een angststoornis. En dan zijn er ook nog eens heel veel mensen met een specifiekere angst: van presentatie-angst tot spinnenangst of hoogtevrees. Dus je bent niet alleen. Voel je alsjeblieft niet stom als je bang bent. Zodra je uitspreekt dat je iets spannend vindt, zal je vaak genoeg merken dat er meer mensen met jou zijn.

Angst hoort bij het leven. En ook al snapt niet iedereen je angst of is hij zelfs onrealistisch, dat maakt het niet stom dat jij er last van hebt. Accepteer dat je bang bent. Het is oké.

4. Laat angst je niet verlammen: je kunt ook mét angst nog heel veel

In actie komen is in veel situaties een goede methode om je angst aan te gaan en daarmee te verminderen. Zo kwam ik van mijn rijangst af door – je raadt het al – vooral veel autokilometers te maken. Mijn presentatie-angst werd minder door vaker – met spanning en al – voor een groep te gaan staan. Natuurlijk geldt dit niet voor alle angsten. Maar sommige angsten kun je heel goed uitdagen. Exposure-therapie noemen psychologen dat, maar dat klinkt groter dan het soms is. Soms kan angst uitdagen al zo klein zijn als wél dat krappe parkeerplekje pakken.

“Feel the fear and do it anyway” is een van mijn favoriete angst-uitspraken. Het is namelijk écht zo dat je ook als je doodsbang bent tot meer in staat bent dan je denkt. En het mooie van angst uitdagen is dat je meestal in de situatie zelf merkt dat je angst niet uitkomt of dat je in elk geval nog overeind staat als het voorbij is. Ja, misschien stond je met knikkende knieën voor de groep je presentatie te geven. Maar je stónd er maar mooi wel.

Zorg ook dat je je angst-successen ergens noteert en vier je persoonlijke overwinningen. Dan kun je ze de volgende keer gebruiken als bewijs dat het je ook dit keer heus moet lukken.

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door Romy Veul | vaak vrolijke blogger (@vakervrolijk)

Lees ook: 14 mooie quotes over angst.

5. Groei gaat niet zonder angst

Angst komt in het bijzonder om de hoek kijken als je op het randje van je comfortzone (of zelfs net daaroverheen) staat. Want ja, dat is nieuw terrein. Het is er spannend, onbekend en daardoor ook een tikkeltje beangstigend. Logisch dus dat angst de kop op komt steken!

Maar in plaats van angst te zien als een signaal dat je snel op de rem moet trappen, kun je de angst ook zien als een teken dat je groeit. Je voelt misschien angst omdat je iets doet wat je niet gewend bent of door iets aan te gaan wat je eerder vakkundig uit de weg ging. Of je bent bang, omdat je iets zegt wat je eerder niet durfde te zeggen of dingen voelt die je eerder onder het tapijt veegde omdat ze te spannend leken om te voelen.

Zie angst niet als een teken dat je nu rechtsomkeert moet maken. Besef door de angst juist dat je nu een dappere actie begaat en daar trots op mag zijn.

Weet ook dat de angst minder wordt naarmate je groeit. Hoe vaker je je comfortzone oprekt, hoe meer je zult ontdekken dat je over een tijdje veel verder bent dan toen je het eerste stapje buiten je veilige zone zette. Ik bedoel: als kleuter durfde ik in de klas niet mijn vinger op te steken om te vragen of ik naar het toilet mocht. Dan is mijn comfortzone sindsdien toch flink opgerekt 😉

6. Je bént niet je angst

De Amerikaanse therapeut Emma McAdam maakt regelmatig YouTube-video’s over angst. In een van haar video’s (ik herinner me helaas niet meer welke) heeft ze het erover dat je angst ook kunt verminderen door anders tegen angst aan te kijken. Het helpt bijvoorbeeld al als je jezelf niet een “bang persoon” noemt en jezelf niet identificeert met je angst.

Ja, je hébt misschien hoogtevrees. Maar dat maakt jou niet tot wie je bent. Wellicht heb je soms een paniekaanval. Maar dat betekent niet dat je meteen een “paniekerig persoon” bent.

Probeer je angstige gedachten los te koppelen van wie je bent. Je bent een mooi persoon met heel veel menselijke trekjes, en daar is angst er soms één van. That’s it.

7. Soms helpt het al om te denken “Ha, daar heb je de angst weer!”

Dit is een uitspraak die mij vaak helpt als ik angst of zenuwen in mezelf spot. Angst kan je soms in een totale doemdenkspiraal werpen. Je gaat van een tinteling in je grote teen naar een ernstige ziekte. Of van gezonde spanning voor je functioneringsgesprek naar het doembeeld dat je misschien wel ontslagen wordt.

Op dat punt kun je de angstsignaal tot een halt roepen door alleen maar te zeggen: “Ha, dit is angst!”. Alles wat je nu voelt en denkt door dit heftige scenario, is alleen maar angst. Er is niets aan de hand. Het is niet de waarheid. Het zijn maar angstgedachten.

Alles wat je denkt of waar je bang voor bent, is vaker niet dan wel de waarheid. Dus ga er niet zomaar in mee, maar besef dat dit het angst-treintje is dat in werking is gezet. En dat je daar ook weer uit kunt stappen.

8. In het hier en nu is er vaak geen angst

Mindfulness is mijn fijnste life-saver tegen stress en angst. Om een heel simpele reden: het helpt je om in het hier en nu te blijven. En hier op dit moment is er bijna nooit een probleem. Meestal gaan angsten over dingen die ooit zouden kunnen gebeuren of over dingen uit het verleden waar je nog eens over na-piekert. Alleen is er op dit moment echt een probleem? Vaak niet.

Terwijl je je spannende presentatie voor morgen voorbereidt, is er helemaal geen issue. Ja, misschien zie je voor je hoe je over je woorden struikelt en hoe iedereen je uitlacht. Maar dat is slechts een gedachte; nu speelt er niets. Of misschien schiet je opeens in een angstspiraal over dat je koophuis ooit minder waard wordt of dat je zonder werk komt te zitten of… Alleen dat alles is nu niet aan de orde.

Schiet je in die gedachtentrein? Kijk of je een wandeling kunt maken, een meditatie kunt doen of bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen kunt proberen. Voel wat er speelt en merk de angst op, maar voel ook wat er nu allemaal is. Waarschijnlijk zit je op dit ene moment helemaal niet in een angstige situatie. Je ligt in bed met de dekens over je heen en een nachtlampje aan naast je. Nul problemen! Of je wandelt door het bos en hoort de auto’s in de verte razen. Niets aan de hand! Of je neemt je aantekeningen voor de presentatie van morgen alvast door. Ook prima!

Voel je benen stevig staan op de grond, houd je vast aan al het fijne dat er nu is en besef dat je ook deze angst wel overleeft.

Heb jij een les of quote die jou helpt bij bang zijn of spanning?