Bewijsdrang. Het is misschien wel een van mijn grootste struikelblokken. Het is een eigenschap die je soms ver kan brengen, maar die je ook flink in de weg kan staan. Daarom ben ik me sinds een tijdje meer in dit onderwerp gaan verdiepen. Waar komt het vandaan? En – belangrijker – hoe ga je ermee om? Ik weet dat ik niet de enige ben die bewijsdrang soms liever arm dan rijk is. Daarom dit artikel – voor jou en ook een beetje voor mij – met 9 inzichten die ik heb opgedaan over bewijsdrang.

Bewijsdrang – wat en wanneer?

Bewijsdrang kan zich in allerlei situaties voordoen. Ik heb in mijn leven wel vaker bewijsdrang gevoeld. Bijvoorbeeld als mensen op het werk me jonger inschatten en ik daarom wil laten zien dat ik wel degelijk wat kan. En nu, nu ik in mijn eigen woning aan het klussen ben, wil ik soms maar al te graag bewijzen dat het me heus lukt, dat hele volwassen leven. Maar waarom eigenlijk? Waarom zou je jezelf moeten bewijzen?

1. Je wilt je bewijzen aan jezelf, niet aan de ander

Die vraag brengt me meteen bij een eerste inzicht over bewijsdrang. Als je jezelf wilt bewijzen, lijkt het vaak alsof een ander je daartoe pusht. Stel je bijvoorbeeld voor dat al je collega’s zeven dagen per week op hun werkmail reageren. Dat triggert jou misschien om het ook te doen, om maar te laten zien dat je net zo hard je best doet. Dat terwijl het aan jou is wat je met dat gedrag van je collega’s doet. Niemand vraagt jou om te laten zien wat je kunt, maar het gedrag van je collega’s triggert misschien wel iets in jou. Het is aan jou hoe je met die trigger omgaat.

2. Bewijsdrang gaat over jouw struggles

De drang jezelf te bewijzen laat vaak vooral zien dat jij ergens mee worstelt. Je bent misschien bang dat anderen je niet goed genoeg vinden of je denkt dat wat jij waard bent afhankelijk is van wat je presteert. Laat me je een ding zeggen: niets is minder waar. Jij hoeft jezelf niet te bewijzen. Je mag trots zijn op wie je bent, ook zonder wereldrecords, prijzen en lintjes. Als je merkt dat je de neiging hebt je te bewijzen, dan is zelfliefde misschien eerder het issue waar je aan moet werken. Wees eens wat liever voor jezelf en besef dat je niet tot het uiterste hoeft te gaan om goed genoeg te zijn.

3. Je bent al goed genoeg

In een wereld waarin je online vooral grootse successen voorbij ziet komen, ligt een gevoel van minderwaardigheid soms al snel op de loer. We krijgen door media, sociale platforms en ook mensen om ons heen soms een vertekend beeld voorgeschoteld van de werkelijkheid. Want die paar mensen die jij ziet in de krant, op Instagram of op tv zijn vaak helemaal niet zo representatief. En je ziet ook nog eens maar een klein stukje van hun leven. Je hoeft je niet aan hen af te spiegelen. Of beter gezegd: je hoeft je aan niemand af te spiegelen. Jij bent jij, zij zijn zij. Met ieder eigen krachten, talenten en valkuilen.

4. Met jezelf bewijzen bereik je het tegendeel

Een eye-opener die ik een tijdje geleden van iemand te horen kreeg, is dat jezelf bewijzen eigenlijk averechts werkt. Als jij bijvoorbeeld het uiterste van jezelf vraagt om het tegelijkertijd geweldig te doen op je werk, de ideale vriend(in) te zijn en ook nog eens tien andere ballen in de lucht te houden, dan is de kans groot dat je uiteindelijk totaal uitgeput op de bank belandt. Dan ben je te moe om nog maar iets te bewijzen en is voor creativiteit en positieve energie waarschijnlijk nog maar weinig puf over.

5. Je hebt een keuze

Stoppen met jezelf bewijzen kan best lastig zijn in de huidige maatschappij. Mensen vinden het vooral knap als je vijf keer per week naar de sportschool gaat. Je krijgt misschien wel waardering als je veel overuren maakt op het werk. En als je daarnaast veel extra activiteiten onderneemt, levert dat misschien wel nóg meer bewondering op. Dat terwijl je eigenlijk bezig bent met een onhaalbare situatie voor jezelf te creëren die jou allesbehalve gelukkig maakt. En die daarmee – eerlijk gezegd – helemaal niet zo bewonderenswaardig is. Besef dat jij een keuze hebt. Jij kunt ervoor kiezen om wél op de rem te trappen.

6. Bewijsdrang maakt je geen mooier mens

Misschien een harde les, maar wel een belangrijke. Ernaar streven om een ware super (wo)man te worden, maakt je vaak geen fijner mens. Het gehaaste gevoel en de continue drang om meer en beter te presteren zullen je niet prettiger maken in de omgang. Misschien eist die drang wel zó veel van je gedachten op dat je niet eens meer bij leuke dingen kunt stilstaan. Juist door jezelf soms rust te gunnen of door genoegen te nemen met iets minder perfect, vind je de rust terug om te genieten van alles wat zich buiten de wereld van prestaties afspeelt.

7. Je kunt niet in alles goed zijn

Tja, misschien klopt het dat je buurman beter fietsbanden kan plakken dan jij. Misschien kan je vriendin hoofdrekenen met twee vingers in haar neus, terwijl jij daar meer moeite mee hebt. Maar weet je wat het mooie is: eigenlijk is precies dát hoe de wereld zo goed werkt. Als mijn toilet verstopt zit, schakel ik een loodgieter in. Maar als de loodgieter mooie teksten voor zijn site nodig heeft, doet hij misschien juist een beroep op mij. Het is oké als je iets niet kunt, want er zijn nog genoeg andere dingen waar jij wél goed in bent.

8. Je doet je best en dat is genoeg

Niet altijd kun je topprestaties leveren. Net zoals het onmogelijk is om altijd ALLES tegelijk te doen. In ieder geval niet zonder elke avond uitgeblust op de bank te eindigen. Eigenlijk is het belangrijkste dat je gewoonweg je best doet. Dat je voor je tentamen zo hard leert als voor jou nu haalbaar is. En dat je je op je werk inzet zonder jezelf voorbij te lopen. Misschien glipt er soms een foutje doorheen. En allicht zijn er mensen die iets beter doen of die méér doen dan jij. Maar laat dat je er niet van weerhouden trots te zijn op hoe jij het doet.

9. Je hebt jezelf al bewezen

En voel je nu nog bewijsdrang? Besef dan eens dat je in je leven al heel wat prestaties hebt geleverd en jezelf ongetwijfeld al talloze keren hebt bewezen. Een middel dat mij daarbij helpt, is mijn omgekeerde bucketlist. Het lijstje waarin ik opsom wat ik al heb bereikt in mijn leven en waar ik trots op ben. Als ik daarnaar kijk, besef ik weer waar ik nu al sta. En dat ik mezelf eigenlijk al talloze keren heb bewezen. Dus waarom zou die bewijsdrang nodig zijn?!

Kortom, je hoeft jezelf niet te bewijzen!

Dat alles overwegende besloot ik dat ik mezelf, ook met klussen, niet hoef te bewijzen. Ik zette een stap die ikzelf best spannend vond: ik besloot voor mijn deurschilderwerk een professional in te schakelen om mezelf te ontlasten in deze drukke tijd. Vol bewondering zag ik toe hoe deze schilderheld mijn negen deuren binnen no time omtoverde tot de witte deuren die ik zo graag wilde.

Zo stonden de strak geverfde witte deuren voor een wijze les: ik hoef niet te bewijzen dat ik dit allemaal wel kan. Ik doe het al goed genoeg. En precies dat geldt ook voor jou!

Heb jij weleens last van bewijsdrang?