Zacht voor een ander, maar meedogenloos richting jezelf. Het klinkt totaal onlogisch (en dat is het ook). Maar waarom zijn we dan toch regelmatig zo hard voor onszelf? Je herkent het misschien wel: als je net een onhandige actie hebt begaan of als dingen niet lopen zoals gehoopt, word je boos op jezelf. Je baalt dat je alwéér in dezelfde valkuil bent getrapt of strooit met nare woorden richting jezelf. En dat is totaal onnodig en vooral oneerlijk! Door boos te worden op jezelf, komt je lat alsmaar hoger te liggen en kun je nooit aan jouw ideaalplaatje voldoen. Wat als juist mildheid je veel verder brengt? Dit zijn 6 tips tegen boos op jezelf zijn.

Boos op jezelf zijn = je innerlijke criticus aan het woord

Als je boos op jezelf bent, hoor je vaak een stem in je hoofd tetteren. Meestal eentje die niet bepaald het beste met jou voor heeft! Het is een stem die altijd wel verbeterpunten ziet en voor wie de lat zó hoog ligt dat je niet anders kunt dan eronder te blijven. Voor de boze stem in jou is het nooit goed genoeg. Zelfs als je keihard je best doet, zal deze stem nog dingen op jou aan te merken hebben. Dus als je een keer echt een fout maakt of iets onhandig aanpakt, laat deze innerlijke roeptoeter al helemaal flink van zich horen. Je krijgt er aan alle kanten van langs en er is geen ruimte voor genade.

Alleen uiteindelijk heb je weinig aan die hyperkritische stem in jou. Je bent nu eenmaal een mens en geen filmwaardige superheld die op miraculeuze wijze alles goed aanvoelt, superkrachten heeft en nooit ook maar iets fout zal doen. Die stem maakt je wijs dat je wel superheldenskills zou moeten bezitten. Maar dat is nu eenmaal onbegonnen werk. Dus wat heeft het voor zin om continu naar die ene stem te luisteren?

De boosheid op mezelf die ik als student had

Ook ik (of beter gezegd: mijn kritische stemmetje) had heel lang van alles op mij aan te merken. Zo had ik in mijn studietijd veel last van prestatiedrang. Ik was onzeker over mezelf en hoopte met goede cijfers naar mezelf toe te bewijzen dat ik wél iets waard was. Dus besloot ik dat ik cum laude moest afstuderen. Elke keer dat ik een cijfer onder de 8 haalde, was ik boos op mezelf. Ik heb nooit ook maar één hertentamen hoeven te doen, en toch vond ik dat ik niet goed genoeg presteerde.

Uiteindelijk studeerde ik – door knetterhard te studeren en daarvoor ook veel leuke dingen af te slaan – cum laude en met Honours af voor mijn bachelor. Maar daarmee stopte de kritische stem niet. Uiteraard moest ik mijn master ook cum laude afronden. Het liefst met minimaal een 8,5 voor mijn scriptie. Ook dat lukte, maar wel ten koste van écht genieten van het studentenleven.

Zelfs toen ik afstudeerde voelde ik geen ultieme trots. Ik was opnieuw boos op mezelf. Boos dat ik niet had nagedacht welke baan bij me paste. Boos dat het solliciteren meer tijd kostte dan gehoopt. Boos dat ik niet ook nog stage had gelopen. Gekkenwerk, denk ik achteraf.

Ik kon nog 99 dingen goed doen, maar werd dan boos op dat ene ding dat niet goed ging. Ik wist altijd wel iets te benoemen wat beter kon.

Pas sinds een aantal jaar kan ik zeggen dat ik bijna nooit meer boos op mezelf word. Toen ik stressklachten kreeg juist doordat ik lange tijd hard voor mezelf was geweest, besloot ik dat het klaar was met de strengheid. Sindsdien veroordeel ik mezelf veel minder. Ja, soms heb ik keuzes gemaakt die ik liever had teruggedraaid. Dat hoort erbij. Soms trap ik voor de zoveelste keer in dezelfde valkuil, maar ook that’s life. Zelfs als ik fouten maak, besef ik dat daar vaak wel een reden achter zit: een onhandig automatische reactie, stress, angst, zoiets. Vanuit die gedachte kan ik dan makkelijker verdergaan zónder die strenge bril.

Het is oké en je hoeft niet boos op jezelf te zijn

Het is echt niet nodig om jezelf steeds streng toe te spreken. Je hebt nu eenmaal sterke én zwakke kanten. Soms moet je fouten maken om er uiteindelijk wijzer uit te komen. Vaak kosten dingen meer tijd dan je vooraf had bedacht. Je kunt niet altijd tien-met-een-griffel-waardige prestaties leveren. Soms ben je – geheel menselijk – onredelijk of floepen er dingen onhandig uit. Af en toe ben je een overprikkelde of hormonale in plaats van fijne versie van jezelf. En in sommige dingen ben je niet goed en zal je niet goed worden. Maar zelfs dat is oké.

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door Romy Veul | vaker vrolijke blogger (@vakervrolijk)

Ben jij vaak boos op jezelf? Dit zijn 6 tips die mij helpen om vaker door een zachtere bril naar mezelf te kijken.

1. Besef dat boos op jezelf zijn je weinig brengt

Zelfreflectie is iets anders dan boosheid. Natuurlijk heb je er iets aan als je reflecteert op situaties die je liever anders had gezien. Maar dat je dan ook boos op jezelf wordt, gaat veel verder dan dat. Plus: het is vaak nergens voor nodig. Leren van misstappen helpt je verder. Maar boos op jezelf zijn niet. Als je boos wordt omdat je alwéér in dezelfde valkuil bent getrapt, wakkert dat alleen maar nog meer verdriet en frustratie aan. Je leert er niets van; je praat jezelf alleen maar dieper de put in.

Vervelende situaties zijn vaak op zichzelf al rot genoeg. Misschien is iemand boos op je geworden, moet je een lastig gesprek voeren of moet je een situatie oplossen. Dat betekent al veel gedoe! Dan heb je er weinig aan als je jezelf een spreekwoordelijke trap na geeft. Dat leert je niets extra’s en maakt de situatie er ook niet beter op. Dus stop daarmee! Zeg ‘sorry’ of zoek naar oplossingen als dat nodig is, maar zet er daarna een streep onder voor jezelf.

2. Stap af van alles-of-niets-denken

Als je jezelf weer eens streng en boos toespreekt, zie je misschien een bulderende volwassene voor je die met de vuist op tafel slaat. Deze persoon houdt van “alles of niets”-uitspraken met termen als “nooit”, “altijd” en “niets”.

Kortom: deze stem houdt van generaliseren. Voor jouw kritische stem staat een situatie niet op zichzelf. Je hoofd plakt deze ene onhandige situatie aan al het andere vervelende wat je hebt meegemaakt en plakt daar een ronduit heftige conclusie op. Eentje waar helemaal geen bewijs voor is! Waarschijnlijk kun je óók allerlei dingen opnoemen die je wél kunt en heb je echt niet alleen maar mislukte pogingen gedaan.

Zie niet alleen de zwart- en wit-opties, maar denk meer in grijze tinten. Er is een heel scala aan mogelijkheden dat tussen zwart en wit in zit. Zo kun je niet niets en ook niet alles, maar zijn er zeker wel een aantal dingen die je goed afgaan. Je doet iets niet altijd fout, maar vast ook niet altijd 100% perfect. Je doet het vaak goed en soms ook een keer niet.

Als je jezelf betrapt op alles-of-niets-scenario’s, kun je er een minder zwart-witte uitspraak voor in de plaats zetten. Stop met generaliseren en zie deze situatie als iets wat op zichzelf staat. Ja, het is balen dat het zo is gegaan. Maar je hebt al op de blaren gezeten en een volgende keer gaat het je vast beter af.

3. Vertrouw erop dat je niet beter kon dan hoe je het hebt gedaan

Deze gedachte helpt mij regelmatig om niet in schuldgevoel en verwijten richting mezelf verzeild te raken. Natuurlijk zou je sommige keuzes zoals je die vroeger hebt gemaakt nu – jaren later – anders maken. En uiteraard ben je niet overal even trots op. Maar uiteindelijk heb je alle keuzes gemaakt met de kennis die je op dat moment had.

Ongetwijfeld ben je inmiddels rijker aan levenservaring dan toen je als puber soms nog een tikkeltje ondoordacht uit de hoek kon komen. En misschien zou je jezelf nu niet meer zo erg wegcijferen als je eerder in je leven hebt gedaan. Maar dat maakt je vroegere ik geen sukkel. Het laat vooral zien dat je een enorme groei hebt doorgemaakt.

Je mag spijt hebben van keuzes. Je mag jezelf soms heel even voor je kop slaan. Je mag zelfs verdrietig zijn dat je de kennis van nu eerder nog niet had. Maar je kunt de tijd niet meer terugdraaien. Je kunt hooguit leren van vroeger en trots zijn op waar je ondanks of juist dankzij alles gekomen bent.

Lees ook: Milder voor jezelf worden? 9 tips om daarmee te oefenen. 

4. Besef dat je soms om een reden doet wat je doet

Iets wat mij helpt om minder vaak boos op mezelf te worden om valkuilen waar ik al 100332x in ben beland, is beseffen dat die valkuilen ergens vandaan komen. Vaak is er wel een reden waarom je vaker in soortgelijke situaties op een niet-zo-handige manier handelt.

Zo is pleasen mijn grote valkuil. Hoewel stoppen met pleasen en vaker ‘nee’ zeggen me steeds beter afgaat, blijft het iets wat me regelmatig hartkloppingen en zweetdruppels op mijn rug oplevert. Dat vond ik heel lang stom. Waarom kon ik die ‘nee’ nou niet gewoon vlot over mijn lippen krijgen? Waarom was ik alwéér in mijn te grote verantwoordelijkheidsgevoel meegegaan?

Maar vaak is er wel een reden voor aan te wijzen waarom je doet wat je doet. Misschien ben je bijvoorbeeld ooit gepest en heb je daardoor een angst voor afwijzing ontwikkeld. Of je werkte op een werkplek waar ‘nee’ zeggen geheid boze blikken opleverde. Of misschien heb je in een relatie gezeten waarin iemand nogal hard reageerde wanneer jij niet deed wat hij of zij vroeg.

Voor veel meer misstappen, onhandige (re)acties en fouten zijn redenen te vinden. Als je een bizar hectische periode hebt, is het bijvoorbeeld niet gek dat je de verjaardag van je vriendin bent vergeten. En als je te hard reed met een torenhoge boete tot gevolg, dan kwam dat misschien wel doordat je met de stress gierend door je lijf van een stomme afspraak vandaan kwam. Dat praat het gedrag niet goed. Maar het helpt wel om jezelf makkelijker te vergeven.

5. Zie je gedachten als niet meer dan gedachten

Wat mij daarnaast helpt om milder naar mezelf te kijken, is een oefening vanuit Acceptance & Commitment Theory (een stroming in de psychologie). Die oefening helpt je om je gedachten niet voor waar aan te nemen, maar ze enkel en alleen als voorbij fladderende hersenspinsels te zien.

Het werkt het beste als je die zinnen ook echt opschrijft en voorleest. Merk je dan dat de ombuiging helpt om je gedachte minder serieus te nemen en hem te zien als gewoon weer een bedenksel van je innerlijke criticus?

6. Verruil je boze bril voor een milder exemplaar

Zie de boze stem die tegen je tettert als een bril die je kunt op- of afzetten. Zodra je deze strenge bril opzet, komt er een hele reeks aan beledigingen uit je mond. Maar stel je eens voor dat je die bril ook weer kunt afzetten en kunt verruilen voor een milder exemplaar.

Tegen vrienden blijf je waarschijnlijk ook aardig als ze een keer iets onhandigs doen. “Kan gebeuren!”, zeg je dan misschien. Of “Ah joh, je hebt het toch goed opgelost zo?!”. Kijk of je diezelfde milde bril ook voor jezelf kunt gebruiken.

Deze simpele vraag helpt mij daar vaak bij:

“Wat zou ik in deze situatie zeggen tegen een dierbare vriendin?”

Vaak is de conclusie dat ik tegen een vriendin veel zachtaardiger en milder zou zijn. Ik zou het goed begrijpen dat ze iets onhandig aanpakt. Ik zou zeggen dat verkeerde keuzes haar ook hebben gemaakt tot wie ze is. Ik zou zeggen dat je nu eenmaal niet altijd een 10 kunt halen en dat ieder mens fouten maakt. En ik zou haar dan een knuffel geven en zeggen dat het allemaal goed komt.

Kun je dat soort woorden ook voor jezelf gebruiken? Want waarom zou je jouzelf anders behandelen dan ieder ander in deze wereld?! Jij bent, net als anderen ook maar een mens. Niet perfect. Niet altijd redelijk. Niet altijd even sterk. Maar je doet je best, probeert op te krabbelen na onhandige acties en leert zo goed als je kunt van wat in de soep loopt. Meer dan dat kun je niet doen.

Ben jij weleens boos op jezelf?