Een duurzaam huishouden creëren kun je op allerlei grote én kleine manieren doen. Natuurlijk zetten vooral grote aanpassingen, zoals je dak vol leggen met zonnepanelen, zoden aan de dijk. Maar ook heel veel kleine beetjes maken samen een groot verschil. Plus: die kosten vaak maar een paar tientjes. Ik maak er graag een sport van om zoveel mogelijk kleine stappen te zetten richting een duurzamer huis. Van de keukenkastjes tot onze wekelijkse grote schoonmaak. Nieuwsgierig wat je zoal voor weinig geld kunt aanpassen? Ontdek hier 49 kleine en lekker praktische tips waarmee je vandaag nog het milieu (en vaak ook geld) spaart.

Wat houdt een duurzaam huishouden in?

‘Duurzaamheid’ is nogal een containerbegrip. Je kunt er op allerlei manieren naar kijken. Zo kun je “duurzaam” zien als zo min mogelijk elektriciteit en gas gebruiken (of enkel op zonne-energie leven). Maar duurzaamheid kan ‘m ook zitten in afval besparen of zo min mogelijk plastic gebruiken. Ook met vegan of vegetarisch eten bespaar je heel veel CO₂ als huishouden. En wanneer je duurzame schoonmaakmiddelen zonder beschadigende chemicaliën koopt, wordt de aarde daar ook erg blij van. Kortom: een duurzaam huishouden zit ‘m in heel veel dingen. En ja, dat kan een tikkeltje overweldigend zijn. Waar begin je als er zoveel mogelijk is?

Zelf probeer ik gewoon zoveel mogelijke kleine stapjes te zetten die voor mij haalbaar zijn richting een duurzaam huishouden. Niet als een heilig boontje dat álles goed doet. Soms krijg ik ook pakketjes vol plastic binnen of belandt er bleek in het toilet waar ik als liefhebber van spierwitte toiletten wél blij van wordt maar het milieu een tikkeltje minder. Maar als je focust op alles wat wél lukt in plaats van wat niet, zal je merken dat je alsnog heus heel veel kunt bijdragen.

Plus: met milieubesparingen bespaar je vaak ook nog eens een hoop geld. Win-win!

Duurzaam huishouden in de badkamer

Tijdens je douchebeurten en opfrissessies in de badkamer kun je op allerlei manieren het milieu sparen. Dit zijn mijn beste tips:

1. Gebruik wasbare wattenschijfjes in plaats van wegwerp-watjes. De mijne kocht ik bij Paper & Boo en gebruik ik inmiddels 4 jaar. Ze werken nog steeds prima, zijn fijn in gebruik en hebben me al minstens duizend wattenschijfjes bespaard. Als je ze met de witte lakens mee wast, blijven ze ook mooi schoon.
2. Beperk je douchetijd. Wanneer je dagelijks 15 minuten doucht, kost dat al snel 90 liter water. Maak je er 5 minuten van? Dan bespaar je daarmee dus maar liefst 60 water. Dat is nogal wat! Zet een wekker op 5-7 minuten, zodat je op tijd onder de douche vandaan komt. Tip: iets kouder douchen dan de gebruikelijke snikhete douche maakt ook al veel verschil.
3. Gebruik eco-toiletpapier. Van het merk The Good Roll (geniale naam, toch?) kun je écht duurzaam toiletpapier kopen. Moeilijk te verkrijgen? Neuh, dit merk ligt bij allerlei supermarkten in de schappen. Dit toiletpapier is gemaakt van milieuvriendelijk bamboe of gerecycled papier. Het is overigens alsnog net zo zacht als normaal toiletpapier waar wél bomen voor gekapt worden.
4. Gebruik een elektrische of bamboe tandenborstel. Geen wegwerp-tandenborstels waar veel plastic in zit. Ik borstelde ooit met een bamboe tandenborstel, maar gebruik de laatste jaren een elektrische tandenborstel omdat mijn tandarts me dat aanraadde voor betere poetskunsten. Beide zijn beter voor het milieu dan een goedkope plastic tandenborstel die al snel zijn beste tijd heeft gehad.
5. Check je producten op microplastics. In veel verzorgingsproducten (zoals crèmes en shampoo) zitten inimini plastic deeltjes. Niet per se goed voor je lijf, maar vooral niet zo goed voor de dieren in de oceaan! Uiteindelijk wordt je douche- en badkamerwater namelijk in de oceaan geloosd, mét al die plastic deeltjes erin ronddobberend. Kijk daarom of je producten kunt kopen van merken die meer oog voor het milieu hebben. Met de app Beat The Microbead kun je ingrediëntenlijsten makkelijk scannen op eventuele microplastics.
6. Smeer een tikkeltje minder. Je haar wordt ook schoon van maar een klein beetje shampoo en je hebt geen flinke klodders douchegel nodig om fris te ruiken. Kijk of je het met iets minder spul redt.
7. Koop hervulbare flessen. Wist je dat je shampoo, douchegel en zeep ook in losse zakken kunt kopen? Daarmee vul je je oude zeep- of shampoofles makkelijk bij. Dat scheelt nieuwe verpakkingen in huis halen en bespaart je dus extra plastic.

Duurzaam energiegebruik

Minder energie gebruiken is altijd een goed idee. Dan hoeft er voor jouw huishouden minder aardgas uit de grond gehaald te worden en valt ook meteen je energierekening een stuk lager uit. Win-win! Ik deelde al eerder 19 tips voor een lagere energierekening en ook tips om te besparen op gas. Dit zijn mijn beste tips om duurzamer met de energie uit je stopcontact om te gaan:

8. Kies voor groene energie. Wij zitten sinds jaar en dag bij Vandebron, die zijn energie zoveel mogelijk opwekt via zonnepanelen en zich inzet voor mooie duurzame doelen. Wil je weten waar jij duurzame én voordelige energie kunt krijgen? Dan kun je energie vergelijken via Independer. Geef aan dat je specifiek groene stroom uit Nederland of groene stroom uit het buitenland wilt. Dan krijg je alle opties voor groene stroom te zien. Tip: groene stroom uit Nederland is de meest duurzame keuze. In o.a. Scandinavische landen wekken ze namelijk al veel groene stroom op om aan het buitenland te leveren. Er komen dan geen zonnepanelen of windmolens bij voor jouw contract. Als je specifiek stroom uit Nederland kiest, weet je zeker dat de aanbieder voor jouw contract duurzame energie in Nederland moet opwekken. Wil je ook voor duurzaam gas kiezen? Let dan op dat je voor aardgas met CO₂-compensatie gaat, niet voor grijs gas.
9. Sluit de deuren als je de verwarming of airco aanzet. Dan ontsnapt de warme of juist koele lucht niet naar buiten.
10. Breng tochtstrips aan om kieren in je ramen te dichten. Die koop je voor een paar euro bij de bouwmarkt en zijn heel makkelijk zelf te bevestigen. Wij hebben ze bij al onze 50 jaar oude kozijnen aangebracht en dat scheelt heel veel tocht.

11. Probeer een Stoov-warmtekussen om jezelf lokaal te verwarmen. Dan hoeft de verwarming minder hard of zelfs niet te stoken, terwijl je het toch lekker warm hebt. Met een warm plaid erbij al helemaal!
12. Hang je laptop niet standaard aan de lader, maar haal de stekker uit het stopcontact zodra je laptop volgeladen is. Dat schijnt ook nog beter te zijn voor de batterijduur van je laptop.
13. Laat de snelle voorverwarmstand van je oven links liggen, tenzij je ‘m echt nodig hebt. Deze stand verbruikt extra veel energie, wat zonde is (ook van je geld) als je toch nog niet klaar bent om je baksel erin te schuiven.
14. Voorkom sluipverbruik. Dat doe je deels door oude apparaten op tijd te vervangen (vooral oude koelkasten schijnen stroomvreters te zijn!), maar ook door stekkers uit het stopcontact te halen van apparaten die in de slaapstand alsnog veel gebruiken. Denk aan een loeiende laptopventilator of je televisie.
15. Laat je koelkast en vriezer maar kort openstaan. Dan verbruiken ze niet onnodig stroom. Het helpt daarnaast om producten niet tegen het achterste deel van de koelkast te zetten. Anders moet de koelkast namelijk harder zijn best doen om koel te blijven.

16. Gebruik de oven slim. Zet bijvoorbeeld tegelijkertijd je bananenbrood en pasta-ovenschotel erin. Heb je verschillende temperaturen nodig? Zet dan eerst het baksel in de oven dat op de hoogste temperatuur gaart en draai dan de temperatuur terug om het andere baksel in de oven te schuiven.
17. Hang was op in plaats van de droger te gebruiken. In de winter is een droger reuze-handig. Misschien is hij ook onmisbaar met kleine kids en de dagelijkse dosis vieze hydrofiele doeken of wasbare luiers die daarbij komt kijken. Maar als het buiten lekker warm is, kun je de was net zo goed buiten laten drogen.
18. Zet de wasmachine op de ecostand. Dan was je met minder water én met minder elektriciteit. Je was wordt er overigens niet minder schoon door. Het duurt alleen ietsje langer. Maar laten we eerlijk zijn: hoe vaak maakt dat uur extra écht uit?
19. Laat de verwarming een graad lager staan. Een inkoppertje, maar wel een tip die werkelijk verschil maakt. Zeker als je dit de hele winter lang elke dag doet, tikt het flink aan op de gasrekening.
20. Speel Tetrix in je vaatwasser. Niet letterlijk uiteraard. Daar wordt de vaat niet per se schoner van (was het maar zo’n feest!). Wel helpt het als je je vaatwasser zo slim mogelijk inruimt en op die manier een spelletje Tetrix speelt.

Duurzamer schoonmaken

Schoonmaken – weinig mensen zijn er dol op. Ook mijn hobby is het niet. Maar als ik schoonmaak (en dat is vaker dan dat ik er zin in heb), dan doe ik het graag duurzaam. Dit zijn mijn fijnste tips voor een duurzamer huishouden als het op de grote en kleine schoonmaak aankomt:

21. Gebruik wasbare microvezeldoekjes in plaats van vochtige plastic doekjes. Die werken in combinatie met allesreiniger of een zelfgemaakt sopje net zo goed en besparen je een hoop plastic. Gebruik je toch vochtige doekjes? Spoel ze dan vooral niet in het toilet, maar gooi ze bij het plastic afval vanwege de microplastics.
22. Kies voor duurzame schoonmaakmiddelen. Sprays met allesreiniger bestaan vaak grotendeels uit water. Dan kun je beter een grote fles met puur schoonmaakspul kopen en dat zelf aanlengen met water. Dan heb je minder plastic flessen nodig, terwijl je toch prima spul hebt om mee te schrobben.

23. Was met colour catcher-doekjes. Oh, dit vind ik toch een goede vondst! Dankzij deze doekjes kun je verschillende kleuren was prima bij elkaar in de wastrommel mikken. Het doekje vangt de afgegeven kleuren op. Ik gebruik ze altijd bij de gekleurde was en kan daardoor altijd rekenen op een volle wastrommel. Dat scheelt heel veel kleine wasjes doen (en dus onnodig stroom- en watergebruik).
24. Was op een lagere temperatuur. Het is beter voor je kleding en voor de rekening om op 30 graden te wassen. Ook lakens en handdoeken die niet vies zijn, was ik trouwens op die temperatuur. Alleen als er echt vlekken in zitten, schroef ik de temperatuur iets op. Lees ook mijn tips voor duurzaam wassen.
25. Kies voor waspoeder. Wij wassen alweer zo’n 2,5 jaar alleen maar met Natural Senz (no spon!). Ik ben zelf hypergevoelig voor wasmiddel en mijn huid kan dit hypoallergene wasmiddel wél verdragen zonder rood te verkleuren. Een verademing! Los daarvan, is het heel zuinig in gebruik. Van waspoeder gebruik je minder snel te veel, je doet er langer mee en er komt geen plastic of microplastics bij kijken. Kortom: dikke tip!
26. Gooi je was in een Guppy Friend-waszak. Daardoor komen de microplastics uit stoffen als polyester niet in het wasmachinewater terecht en stromen ze dus ook niet naar de oceaan. Zo houd je de guppy’s in de oceaan te vriend 🙂
27. Vervang chloor of bleek door natuurlijk schoonmaakmiddel. Chloor en bleek zijn heel milieuvervuilend en ze pakken de kalk in je toilet ook niet aan. Kies liever voor natuurlijke zeep of allesreiniger. Dat is beter voor het milieu.

Duurzaam huishouden in de keuken

Koken doe ik graag en veel. Ook in de keuken valt van alles te verduurzamen. Dit zijn een paar tips voor een duurzaam houden in de keuken:

28. Gebruik duurzaam vaatwasmiddel. Wij zijn fan van het vaatwaspoeder van Natural Senz. Dat levert bij ons ook minder “spikkels” op dan vloeibaar vaatwasmiddel. Maar het is ook duurzamer in gebruik, aangezien het vaatwasmiddel niet in een plastic capsule of verpakking zit. Gebruik je liever vaatwasblokjes? Dan vind je in de supermarkt ook eco-varianten hiervan. Ook een duurzamere keuze!
29. Kook met de deksels op de pannen. Dan blijft de temperatuur van het warme water beter in de pan hangen en duurt het daardoor korter om de pan te verwarmen. Dat scheelt kooktijd en gas!
30. Let op de voorverwarmstand van je oven. Onze oven stond een tijdje standaard op de ‘Snel voorverwarmen’-stand. Op zich handig dat die functie er is, maar meestal is snel voorverwarmen niet per se nodig. Hoe erg is het om 10 minuten langer te wachten voordat je cake of ovenschotel in de oven kan? Ik gebruik deze stand bewust niet meer, omdat het veel energie kost om de oven extra snel op temperatuur te krijgen.

31. Kook meer met peulvruchten. Mijn broertje maakte niet voor niets een kookboek dat volledig in het teken staat van de peulvrucht (Heilig Boontje heet het!). Peulvruchten zijn een perfecte eiwitbron, vergen weinig van de natuur om te verbouwen en zijn ook nog eens voor weinig geld verkrijgbaar.
32. Gebruik diepvriesgroenten en -fruit. Al sinds ik op mezelf woon, ben ik hier fan van. Groenten en fruit uit de diepvries zijn een ideale manier om voedselverspilling te voorkomen. In de diepvries blijven groenten en fruit namelijk lang houdbaar. Plus: je hoeft niet alles binnen een week op te maken.
33. Neem je eigen herbruikbare zakjes mee voor groenten en fruit. Dan hoef je er geen plastic zakje voor te pakken. Deze zakjes kosten online een paar euro en zijn oneindig vaak te gebruiken. Als ze vies zijn, gooi je ze makkelijk in de wasmachine.
34. Eet vaker veganistisch. Sorry, die tip kon ik als veganist niet laten zitten. Als je veer veganistisch eet, scheelt dat heel veel CO₂ en draag je ook bij aan beter dierenwelzijn. Plus: vegan eten is hartstikke lekker! Koop eens een vegan kookboek en probeer nieuwe dingen uit. Het zal je verrassen wat er allemaal te maken valt zonder dierlijke ingrediënten. Uiteraard hoef je niet in één klap volledig vegan te eten. Het helpt al als je bijvoorbeeld 4 avonden per week veganistisch avondeet, of als je je ontbijt probeert te veganizen.

35. Vervang zuivel door plantaardige zuivel. Dat is in mijn ogen de simpelste manier om minder dierlijke producten te eten. Probeer eens sojakwark in plaats van gewone kwark of gooi plantaardige melk door je koffie in plaats van echte melk. Er zijn tal van opties! Aan de meeste plantaardige zuivel wordt ook calcium en vitamine D toegevoegd, waardoor je er ook je voedingsstoffen uithaalt. (Check wel het etiket om dit zeker te weten. Sommige biologische merken voegen deze voedingsstoffen niet aan hun producten toe.)
36. Kies voor een vers kruidenplantje in plaats van een bakje met verse kruiden. Zo’n plantje gaat veel langer mee en is ook nog eens heel veel betaalbaarder.
37. Koop etenswaren in grootverpakkingen. Tenminste, als je er veel van gebruikt. Wij kopen bijvoorbeeld kilo-emmers pindakaas in plaats van elke week een pot van 300 gram in huis te halen. Ook meel bestel ik vaak in grote hoeveelheden, bij De Notenshop. Dat scheelt heel veel verpakkingsmateriaal en is vaak ook relatief een stuk goedkoper.

Nog een paar tips voor een duurzaam huishouden

En als laatste zijn dit nog een paar simpele tips voor een duurzaam huishouden:

38. Check de Afvalscheidingswijzer van Milieu Centraal om afval in de juiste bak te gooien. Er zijn een paar instinkers. Zo horen diepvriesbakjes van het fruit niet bij papier, maar bij het restafval. En wist je dat bakpapier thuishoort bij restafval, niet bij papier, vanwege het speciale laagje?
39. Consuminder. Koop minder spullen of kijk of je iets tweedehands kunt vinden voordat je het nieuw koopt. Kringloopshoppen of via The Clothing Loop aan nieuwe pareltjes komen, is een verrassend leuke hobby!
40. Leen spullen die je maar kort gebruikt. Zo kun je bij Tiny Library allerlei babyproducten een tijdje huren, waardoor je niet na de babytijd nog jarenlang een bedje op zolder hebt staan dat alleen maar stof staat te happen. Ook kun je via allerlei platforms en Facebook-groepen of via de bouwmarkt apparaten lenen die je maar eenmalig gebruikt. Denk aan een bouwstofzuiger, een decoupeerzaag of een behangtafel.

41. Neem je eigen waterfles mee. Koop een mooie aluminium waterfles of een altijd-goed-Dopper in een vrolijk kleurtje en neem die overal mee naartoe. Dan hoef je geen wegwerpflesjes van plastic te kopen.
42. Scoor een mooi boeket kunstbloemen dat jarenlang meegaat in plaats van wekelijks echte bloemen te kopen. Of maak stekjes van je planten, zodat je je eigen planten kweekt en niet steeds een nieuw exemplaar hoeft te kopen.
43. Print zo min mogelijk om bomen te besparen. Wij leven al 6 jaar printerloos en dat is heel prima te doen. Retouretiketten kun je tegenwoordig vaak gewoon op je telefoon laten zijn en hoef je lang niet meer altijd te printen. En met Adobe PDF kun je heel makkelijk documenten online ondertekenen in plaats van dat je ze eerst moet printen en dan ondertekend moet scannen.

Zo zijn er nog veel meer tips voor een duurzaam huishouden te bedenken. Maar deze waslijst is lang genoeg 😉 Uiteraard gaat het er niet om dat je álles doet voor het milieu. Dan leg je de drempel wel heel hoog. Begin gewoon ergens en pak een paar tips die behapbaar voelen. Alle beetjes helpen!

Wat zijn jouw beste tips voor een duurzaam huishouden?