Wat liever zijn voor de wereld – ik denk dat iedereen daar wel op zijn manier mee bezig is. Gelukkig wordt steeds meer duidelijk dat je echt niet in een tiny house op de heide hoeft te wonen om duurzaam te leven. Je kunt ook je ecologische voetafdruk verkleinen met minder drastische maatregelen. Ik ben zelf dol op kleine manieren die toch een flinke impact hebben. In dit artikel inspireer ik je graag om vandaag nog één of een paar kleine stapjes te zetten. Dit zijn 75+ manieren om meer duurzaam te leven, zonder dat het roer volledig om hoeft.

Wat is je ecologische voetafdruk?

Duurzamer leven. Je ecologische voetafdruk verkleinen. Liever zijn voor de aarde. Het komt allemaal min of meer op hetzelfde neer: vooral je CO₂-uitstoot beperken en ervoor zorgen dat er voor jouw levensstijl minder uitputtelijke bronnen nodig zijn. Je ecologische voetafdruk betekent volgens het WNF de hoeveelheid ruimte die er nodig is voor de productie van alles wat jij gebruikt en voor de opname van de CO₂ die jij uitstoot.

Dan denk je misschien aan de uitlaatgassen die uit je auto komen en de rook die uit je schoorsteen de lucht in gaat. Maar bij vrijwel alles wat je doet of koopt, komt CO₂ kijken. Bij de productie van het eten op je bord, bij het maken van de jurk die je draagt en ook bij je vliegreis naar de Bahama’s.

Nu wordt je leven er niet veel leefbaarder op als jij dan maar je eigen uitwerpselen herkauwt en verder niets anders meer eet dan zelf geteelde groenten. Dus nul CO₂ uitstoten is geen optie. Maar je kunt wel je best doen om je ecologische voetafdruk te verkleinen. En dat kan soms al met heel kleine stappen die je haast niet merkt.

Je ecologische voetafdruk verkleinen: het kan zo klein zijn!

Vegetariër ben ik al meer dan de helft van mijn leven (bijna 16 jaar om precies te zijn!). Maar duurzaam leven is een thema waar ik pas sinds een jaar of vier echt fanatiek mee bezig ben, ook omdat ik steeds meer zie hoe belangrijk het is om je daarmee bezig te houden. Ik dacht altijd dat duurzaam leven vooral was weggelegd voor muffe types die zonder wifi leven op een afgelegen boerderij en daar hun eigen sokken breien. Maar joh, dat cliché is zó 2010.

Het leuke aan mijn zoektocht naar duurzamer leven vind ik dat er zó veel dingen zijn die je kunt doen dat er altijd wel iets is wat binnen jouw handbereik is. Het gaat niet over wat je NIET doet (geloof me: iedereen zal bij sommige dingen denken “Dat gaat me te ver”).

Het gaat erom wat wél binnen jouw mogelijkheden ligt. Dat is altijd meer dan je denkt.

Ik vind het nog altijd fantastisch als ik op een blog de zoveelste voor mij onbekende duurzaamheidstip tegenkom. Dat je bijvoorbeeld wasbare wattenschijfjes kunt gebruiken in plaats van die pluisballen – hoe geniaal is dat!

Hoe kun je je ecologische voetafdruk verkleinen?

Omdat het tof is om elkaar te inspireren, heb ik in mijn enthousiasme en heleboel (meer dan 75, oeps!) tips verzameld om je ecologische voetafdruk te verkleinen. Kies vooral één of een paar dingen uit die voor jou haalbaar zijn. Er zitten vast dingen tussen die jou niet zo aanspreken (zo zie ik mezelf met mijn hevige menstruaties ook niet snel een menstruatiecup daar beneden stoppen), het gaat over wat voor jou wél haalbaar en fijn voelt.

Tips voor je stroom- en gasverbruik

Minder energie verbruiken is natuurlijk een eerste slimme manier om je ecologische voetafdruk te verkleinen. En om ook meteen meer geld in je portemonnee te houden in plaats van het aan de energieleverancier te moeten overmaken.

• Beperk je energieverbruik door bijvoorbeeld apparaten uit in plaats van op stand-by te zetten, de vaatwasser pas te gebruiken als die vol is en alleen lampen aan te laten in de kamers waar op dat moment iemand is.
• Stap over naar een groene energieleverancier. Wij zitten nu bij Vandebron: zij zijn volgens Milieudefensie een van de duurzaamste energieleveranciers. Alhoewel er ook aanbieders zijn die nóg duurzamer zijn.
• Laat stekkers niet onnodig in het stopcontact zitten. Dat geldt bijvoorbeeld voor het broodrooster dat je waarschijnlijk hooguit één of twee keer per dag gebruikt.
• Zet je computer uit of klap je laptop dicht als je er lange tijd niet achter zit.
• Zet je verwarming in de winter één graad lager dan anders en draag een extra trui.
• Schakel de verwarming alleen aan in kamers waar je langere tijd bent.
• Zet de verwarming alvast een uur voor het slapengaan uit.
• Hang de gordijnen niet voor de verwarming als die aanstaat. Anders stook je deels voor niets.
• Kies voor energiezuinige apparaten als je iets nieuws koopt.
• Vergeet niet de deksel op je pan te doen tijdens het koken.
• Vervang spaarlampen of hallogeenlampen door Ledlampen als je die nog niet had.

Tips voor duurzamer reizen

Het vervoer dat je kiest, schijnt een van de meest bepalende factoren te zijn voor je ecologische voetafdruk. Ik probeer zelf zo min mogelijk te vliegen en ben gek op het OV voor langere ritten. Maar ik moet toegeven: voor sommige uitstapjes is een auto voor de deur toch wel heel fijn of zelfs broodnodig, zeker als je bestemming op een niet al te best bereikbare plek ligt.

Een paar inspiratie-ideeën om duurzamer te reizen:

• Ga vaker op vakantie met de auto of de trein (aanrader: met de Thalys naar Parijs!) in plaats van met het vliegtuig. Misschien ben je soms wat langer onderweg of kost het meer, maar het scheelt heel veel voor het milieu. Wie weet inspireert het je ook om vaker bestemmingen dichterbij huis te ontdekken.
• Ga je wel met het vliegtuig? Compenseer dan je vlucht, bijvoorbeeld via FlyGRN of door een bedrag over te boeken naar een groen goed doel. Natuurlijk is het geen volledige compensatie van je vliegreis, maar het is wel iets.
• Pak voor afstanden onder de 2-3 kilometer de fiets in plaats van de auto.
• Reis vaker met de bus of de trein, ook al is het niet de snelste route. Ik ben zelf groot OV-fan en vind het heerlijk om na een afspraak gedachteloos voor me uit te staren in de bus in plaats van gefrustreerd in de file te staan.
• Kijk of je voor afspraken waar je met meer mensen naartoe gaat kunt carpoolen. Gezelliger én duurzamer!

Tips voor de badkamer

Voor de badkamer bestaan allerlei slimme alternatieve producten die duurzamer zijn dan je gebruikelijke tandenborstel, wattenschijfje of andere producten. Superhandig! Een paar tips om je ecologische voetafdruk te verkleinen door voortaan voor andere badkamerproducten te kiezen:

• Maak je gezicht schoon met wasbare wattenschijfjes, zodat je niet elke dag een wattenschijfje in de prullenbak gooit.
• Koop een bamboe tandenborstel in plaats van een exemplaar van plastic.
• Kies voor merken die plantaardige cosmetica en verzorgingsproducten maken en die oog hebben voor duurzaamheid (check ook op internet of dat laatste echt zo is; sommige merken zijn heel goed in “doen alsof”). Ik koop bijvoorbeeld zelf graag crèmes en reinigingsproducten van Weleda, een mooi en duurzaam merk.
• Haal de plastic etiketten van je flessen douchegel af, zodat je ze gescheiden kunt weggooien.
• Gebruik minder shampoo en conditioner. Veel mensen (ik heel lang ook!) zijn geneigd om veel meer uit de fles te knijpen dan nodig is om je haar schoon te krijgen.
• Kies voor duurzame tampons van merken als Yoni of ga voor tampons van de bekendere merken maar dan gemaakt van biologisch katoen.
• Let op dat je de plastic wikkeltjes van tampons, maandverband, etc. niet in het toilet mikt. Anders stromen ze rechtstreeks de oceaan in (ook zoiets waar ik een hele tijd geleden opeens achterkwam!).
• Koop een ladyshave of een scheerapparaat in plaats van wegwerpscheermesjes. Ik vind persoonlijk een ladyshave ook veel fijner werken. (Zelf ben ik over deze van Braun heel tevreden!)

Tips voor duurzamer leven qua voeding

Vegetarisch eten (ken je mijn vega-recepten al?) en voedselverspilling tegengaan is nog zo’n manier om duurzamer te leven. Een verrassend leuke manier! Ik word er blij van hoe creatief het je soms maakt om iets met restjes te maken of vegan alternatieven van producten te proberen.

• Koop biologische eieren met een driesterrenkeurmerk van Beter Leven. Dat maakt écht een verschil ten opzichte van andere eieren.
• Eet je vlees of vis? Kies dan voor de biologische optie. Dat vult vaak beter (zo heb ik me door Bart laten vertellen) en de dieren die daarvoor geslacht zijn hebben ook een iets beter leven gehad.
• Of nog beter: eet vaker vegetarisch of zelfs plantaardig. Je hoeft niet volledig vegetariër te worden. Maar je kunt vast stappen zetten die voor jou haalbaar zijn: twee keer per week vegetarisch eten bijvoorbeeld, voortaan je gehakt vervangen door het vega-gehakt dat ook prima te eten is, etc. Tip: de Beyond Meat-vleesvervangers hebben verdacht veel weg van echt vlees.
• Koop groenten en fruit van het seizoen of kies anders voor de diepvriesvariant.
• Kook je voor één persoon? Kook in één keer twee porties, zodat je de helft in de koelkast kunt bewaren of kunt invriezen voor een volgende keer. Scheelt wat stroom bij het koken én scheelt een hoop tijd!
• Ga op zoek naar plantaardige alternatieven voor voedingswaren waarbij je daar weinig van merkt. Zo proef je er in baksels niet veel van of je gewone melk of amandelmelk hebt gebruikt. En voor kip heb je ook supergoede vega(n) alternatieven.
• Maak er je missie van om leuke tentjes te ontdekken waar je veel meer en veel lekkerdere vega-opties hebt dan alleen salade of een vega-hamburger met friet. Zo wordt vegetarisch uit eten gaan een stuk aantrekkelijker.
• Koop een vegetarisch kookboek of speur receptblogs af. Vegetarisch koken wordt een stuk makkelijker als je afstapt van het idee van aardappels/pasta/rijst, groenten en vlees. Probeer bijvoorbeeld eens dahl (vol eiwitten door de linzen), curry, pompoenrisotto (mijn favoriet!) of een lekkere bonenstoof. Dan mis je het vlees misschien minder. Mijn tips voor leuke vega-kookboeken zijn Every Day Vegan en De groene bakplaat. Beide vol met verrassende recepten!
• Vervang in bakrecepten ei door een rijpe banaan of appelmoes. Vaak is dat een prima alternatief. Zoek eventueel naar een vegan recept van dat wat je wilt bakken en kijk hoe je het kunt “veganizen”.
• Maak gebruik van de app Too Good To Go en maak verspilling tegengaan makkelijk én leuk.
• Gooi de stam van de broccoli of bloemkool niet weg. Die kun je ook gewoon – in kleine stukjes – bakken of kopen. Of maak er een broccoli- of bloemkoolsaus van door de stukjes stam na het koken te pureren. In deze pasta met doperwtensaus komt de broccolistam bijvoorbeeld goed tot zijn recht.
• Las een restjesdag in en eet op die dag de dingen die je nog open in de koelkast of vriezer hebt staan. Word je verrassend creatief van!
• Maak een boodschappenlijstje voor het winkelen, zodat je niet méér koopt dan je op krijgt.
• Gebruik je vriezer als opslagplek voor restjes. Zo maak je veel dingen opeens een stuk langer houdbaar. Zelfs soep kun je invriezen (best leuk ook om te zien: zo’n baksteen groenten, die langzaamaan ontdooit in je pan).

Tips voor minder afval

Ook je hoeveelheid afval beperken is een mooie stap om je ecologische voetafdruk te verkleinen. En je afval verminderen is met kleine aanpassingen soms makkelijker dan je denkt.

• Print minder en doe zoveel mogelijk digitaal. Ik leef al drie jaar zonder printer (als ondernemer) en dat lukt, op retouretiketten voor een pakketje na, hartstikke goed. Zo kun je treintickets ook gewoon in de NS-app of via je mail openen.
• Neem de nieuwste versie van Adobe PDF Reader zodat je documenten digitaal kunt ondertekenen in plaats van dat je ze moet printen.
• Breng je eigen herbruikbare zakjes mee naar de supermarkt voor groenten en fruit. Wij gebruiken deze stoffen zakjes. Scheelt plastic!
• Gebruik glazen bakjes voor restanten eten of om eten mee te nemen in plaats van overal een nieuw boterhamzakje voor te pakken.
• Of hergebruik de plastic zakken waar brood in zit als je het koopt. Ook prima om je brood in mee te nemen! Zo deed ik dat jarenlang tijdens mijn kantoorleven.
• Koop een basilicumplantje in plaats van plastic bakjes basilicum. Gaat langer mee, scheelt plastic en is ook nog relatief veel goedkoper! Hetzelfde kun je natuurlijk ook doen voor munt en andere kruiden.
• Koop grootverpakkingen van producten waar je veel van gebruikt, zoals noten, kwark of broodbeleg.  
• Plak een Ja/Nee- of Nee/Nee-sticker op je brievenbus. Reclamefolders kun je eventueel ook via de Reclamefolder-app bekijken.
• Neem je herbruikbare koffie- of theebeker mee naar bijvoorbeeld Starbucks.
• Investeer in een mooie stoffen boodschappentas, zodat je geen plastic zakjes meer nodig hebt.
• Vul zelf je Dopper met drinken voor onderweg in plaats van flesjes van wegwerpplastic te kopen.

Tips voor duurzamer leven door te consuminderen

Minimalistisch is zeker niet hoe ik mijn leefstijl zou typeren; daarvoor ben ik iets te gek op leuke boeken, spullen voor in huis en (tweedehands) kleding. Wel koop ik veel minder dan een aantal jaar geleden en koop ik vooral bewuster. Aan overbodige spullen geef ik liever geen geld meer uit en verder kijk ik heel kritisch of ik iets wel echt nodig heb. Ook dat helpt om je ecologische voetafdruk te verminderen.

Een paar tips daarvoor:

• Leer jezelf aan om een dag na te denken over aankopen die je doet voordat je ermee naar de kassa rent.
• Filter in kledingwebshops op ‘duurzaam’ en bekijk eerst de duurzame opties voordat je verder kijkt.
• Of koop nieuwe kleding vooral bij webwinkels die een volledig duurzaam aanbod hebben. Mijn favorieten zijn watMooi, Tantilly en Sophie Stone. Ook kun je gericht kijken naar mooie duurzame merken als King Louie, Alchemist, People Tree, Studie Anneloes of Blutsgeswichster.
• Check bij kleding of je met elk nieuwe item minimaal 3 verschillende combinaties kunt maken. Zo voorkom je dat je met iets thuiskomt wat je bijna nooit uit de kast haalt.
• Koop vaker kleding en andere spullen tweedehands. Tweedehands winkelen levert je niet alleen originelere pareltjes op dan wat je bij de gemiddelde H&M ziet hangen; het is ook beter voor het milieu. Ben je niet zo’n fan van de kringloopwinkel? Ga dan eens naar Appel & Ei of andere duurdere tweedehandswinkels of beproef je geluk op Vinted of Marktplaats.
• Laat oude kleding repareren als je items hebt die beter verdienen dan een enkeltje kringloopwinkel of vuilnisbelt.
• Koop refurbished telefoons of elektronica waar dat mogelijk is.
• Investeer in kwalitatieve producten en geef daar gerust wat meer aan uit. Daar heb je vaak langer plezier van. Dat geldt in elk geval voor kleding en gadgets, zo is mijn ervaring.
• Heb je een product eenmalig nodig voor een speciale gelegenheid? Kijk of je het van iemand kunt lenen in plaats van het zelf te kopen.
• Schrijf je uit voor overbodige nieuwsbrieven.
• Lees je een gekocht boek niet meer? Leen het uit aan iemand anders of verkoop het via Marktplaats.
• Gebruik oude kleding als schoonmaakdoek of lap er de ramen mee.
• Wen jezelf aan om naar hebbedingenwinkels als Action of Xenos een lijstje mee te nemen, zodat je minder in de verleiding komt om onnodige dingen mee te nemen.
• Geef oude spullen een tweede leven, verkoop ze of geef ze weg in plaats van ze in de prullenbak te werpen.
• Vervang je papieren notitieboekje door een Correctbook: een herbruikbaar en uitwisbaar notitieboek.

Tips voor een duurzamer huishouden

Ik word altijd een blije huismus als ik nieuwe manieren ontdek om het huishouden duurzamer aan te pakken. Soms hoef je alleen maar een ander product te kopen om toch een mooi verschil te maken. Dit zijn een paar tips die ik toepas om via het huishouden mijn ecologische voetafdruk te verkleinen. Al is het maar een klein beetje.   

• Koop ecologische vaatwastabletten. Die heb je vaak ook gewoon van het huismerk voor een betaalbare prijs.
• Haal wasbare doekjes in huis (liever bio-afbreekbaar dan van plastic), zodat je minder allesreigingsdoekjes nodig hebt.
• Zet de wasmachine op de ecostand als de was niet snel klaar hoeft te zijn. En was niet te heet.
• Spaar de was op totdat je een volle wastrommel hebt in plaats van steeds kleine wasjes te doen. Doe hetzelfde met de vaatwasser: misschien hoeft die niet elke dag aan.  
• Gebruik colour catcher-doekjes om lichte en donkere was in één keer in de wasmachine te kunnen gooien.
• Laat de was buiten of binnen aan een wasrek drogen, zodat de droger minder vaak aan hoeft. (Wij hebben helemaal geen droger – simpelweg geen plek voor – en overleven dat nu ook al drie jaar prima.)
• Kies voor biologisch wasmiddel of wasverzachter van bijvoorbeeld Ecovero.
• En als je toch bezig bent: koop ook ecologisch afwasmiddel, bijvoorbeeld van Seepje. Dan krijg je er een fantastisch vrolijke fles bij.
• Koop een houten of bamboe afwasborstel in plaats van een plastic exemplaar.
• Ga voor biologisch schoonmaakmiddel, bijvoorbeeld van Method of Ecover.
• Lucht soms je kleding buiten, zodat je niet alles na één of twee keer dragen in de was hoeft te gooien.

Overige tips om je ecologische voetafdruk te verkleinen

En ten slotte nog een paar past-nergens-anders-onder-tips om je ecologische voetafdruk te verkleinen.

• Als je een nieuwe bankrekening opent, doe dat dan bij een duurzame bank als Triodos of Bunq in plaats van bij de grote namen. Bekijk ook de Eerlijke Geld Wijzer voor meer info.
• Vergeet je eigen omgeving niet als je uitstapjes maakt. Voor een uitje hoef je niet altijd lang in de auto te zitten.
• Neem een duurzame kerstboom of een kunstkerstboom (die je lange tijd gebruikt) in plaats van elk jaar een nieuwe echte boom te kopen. Of plant je kerstboom na gebruik in de tuin, zodat je hem volgend jaar nog een keer kunt optuigen.
• Doe droogbloemen of een plant cadeau in plaats van een boeket bloemen. Daar heeft de ontvanger langer plezier en ze blijven langer goed.
• Geef mensen een activiteit cadeau in plaats van spullen. Vaak doe je daar de ontvanger ook nog meer een plezier mee dan dat jij de zoveelste bent die met een fles douchegel komt aanzetten.
• Zet meer planten in huis in plaats van spullen.
• Gebruik de zoekmachine Ecosia in plaats van Google. Zij investeren hun advertentie-inkomsten in het planten van nieuwe bomen.
• Kies uit deze lijst 5 tips die jij vandaag kunt zetten om je ecologische voetafdruk te verkleinen.

Wat vind jij nog meer een haalbare tip voor een kleinere ecologische voetafdruk?

Sommige links in dit artikel zijn affiliate links.