Je eigenwaarde en jij. Hoe zit het daarmee? Vind jij jezelf best een leuk mens of heb je altijd wel iets op jou aan te merken? Kun je trots zijn op je successen (zelfs de kleintjes!) of zie je vooral alles wat nóg beter kan? Eigenwaarde maakt je leven een stuk leuker. Het zorgt ervoor dat je trots bent op wat goed gaat, jezelf niet onnodig de grond inboort als dingen minder soepel verlopen én jezelf een prima mens kunt vinden. Een groot deel van mijn twintigerjaren worstelde ik met mijn eigenwaarde. Want het kon toch altijd beter? Was ik het allemaal wel waard? Inmiddels zijn mijn eigenwaarde en ik betere vriendjes. Dus leek het me leuk om 8 tips te delen die mij hielpen bij mijn eigenwaarde vergroten. Hopelijk heb jij er ook iets aan. Omdat ook jij het (meer dan) waard bent.

Eigenwaarde betekenis: wat is dat nu eigenlijk?

Eigenwaarde is volgens klinisch psycholoog Adia Gooden het gevoel dat je ruimte mag innemen en er mag zijn. Het betekent dat je gelooft in jezelf en jezelf goedkeuring geeft, in plaats van je goedkeuring te halen uit factoren van buitenaf. Dus je accepteert jezelf zoals je bent, ongeacht je functietitel op LinkedIn, ongeacht wat je bezit, ongeacht de successen die je al dan niet behaalt en ongeacht of je aan de verwachtingen van jezelf of anderen voldoet. Zelfs als je een keer ergens niet in slaagt of grove fouten maakt, kun je jezelf een oké persoon vinden. Of goed genoeg in elk geval.

Best mooi toch, als je zo in het leven kunt staan! Eigenwaarde wakkert je zelfvertrouwen aan, maakt het makkelijker om je grenzen aan te geven en zorgt ervoor dat je vaker jouw pad durft te volgen.

Maar in de praktijk is het in onze maatschappij soms best lastig om je eigenwaarde te vergroten. Om je heen word je continu geconfronteerd met doelen die je óók nog kunt behalen of met successen die jij nog niet hebt afgevinkt. Als je denkt dat jij goed bezig bent, is er altijd wel iemand anders te zien die het nóg beter doet. Het lijkt de normaalste zaak van de wereld om een drukke agenda te hebben, een fantastische relatie te hebben en elk jaar met kersverse grote doelen te starten. Maar eigenlijk is het toch veel mooier als je ook zonder dat alles al goed genoeg bent? Als je jezelf ook prima kunt vinden wanneer jij afwijkt van de standaard of wanneer je er een keer niet zo productief en fanatiek bij zit als anders?

Alleen jij kunt je eigenwaarde verhogen

Je eigenwaarde vergroten doe je niet door nóg meer mensen te pleasen, nóg meer complimenten op te halen of nóg beter je best te doen. Ja, dat levert je misschien meer waardering van buitenaf op. Maar uiteindelijk kun je daar niet oneindig uit putten. Bovendien komt er altijd wel een keer negatief commentaar of een scheve blik om de hoek kijken. Wel zo fijn als je dan je eigen plan kunt blijven trekken!

Je eigenwaarde verhogen lukt alleen als je jezelf een waardevol en goed genoeg persoon vindt, los van de meningen van anderen. Het heft ligt in jouw handen. Dat is het mooie nieuws: je hoeft niet eindeloos te proberen iemand anders tevreden te stellen. Maar het heeft ook een lastige kant. Want hoe doe je dat dan, je eigenwaarde verhogen?

Dit zijn 8 tips die mij hebben geholpen om mijn onzekerheid vaker te verruilen voor een “Ik ben goed genoeg”-gevoel.

1. Koppel je eigenwaarde los van andermans meningen

Uiteindelijk zullen andere mensen altijd iets van je vinden. Het is onmogelijk dat iedereen jou geweldig, fantastisch en bewonderenswaardig vindt. Als je het voor de één goed doet, moet je daarmee vaak weer een ander teleurstellen. Dus als je je eigenwaarde laat afhangen van de goedkeuring en complimenten van anderen, dan is dat geen blijvende voedingsbodem. Zelfs al krijg je 10 dagen op een rij prachtige complimenten van je leidinggevende, dan nog kan op de tiende dag die ene collega iets zeggen wat je al die complimenten op slag laat vergeten.

Het gaat er niet om dat iedereen jou een goed en fijn persoon vindt. Veel belangrijker is dat jij van jezelf kunt geloven dat je fijn en goed (genoeg) bent.

Dus probeer je eigenwaarde los te zien van alle meningen van mensen om je heen. Trek je lessen uit meningen van mensen die dichtbij je staan of die je écht vooruit helpen, zoals die collega met constructieve feedback. Maar laat je niet gek maken door chagrijnige collega’s, betweterige buren en anderen met een ongevraagde mening. Dat een ander jou niet fantastisch vindt, maakt je nog geen stom mens. We zijn allemaal anders, dus het is hartstikke logisch dat niet iedereen altijd vierkant achter je staat. Probeer dat los te laten. Of haal er wel lessen uit, maar baseer er niet je eigenwaarde op.

En gaat het om onconstructieve feedback, zoals “Zou je dat nu wel dragen met jouw lichaam?”, “Goh, mijn keuze zou het niet zijn!” of “Dit ging écht heel slecht!”? Laat die feedback dan alsjeblieft helemaal links liggen. Als feedback niet bedoeld is om van te leren of om jou verder te helpen, dan hoef je er ook geen aandacht aan te besteden. Of er in elk geval niet jouw eigenwaarde op te baseren.

2. Schrijf elke dag 3 dingen op die goed gingen

Je kunt ongetwijfeld altijd dingen bedenken die beter kunnen of die je liever anders had gezien. Maar draai het eens om: maak voor jezelf een ‘Dit gaat goed’-dagboekje. Noteer daarin iedere dag opnieuw de dingen die vandaag goed gingen. Dat mag van alles zijn. Al is het maar dat je ondanks je grote tegenzin een gezonde maaltijd op tafel hebt gezet, of dat het lukte om jezelf naar de sportschool te slepen. Zo kun je zien dat je, zelfs al loopt niet alles altijd lekker en volgens plan, er altijd dingen zijn die tóch nog goed gaan. Of beter gezegd: die jij goed hebt gedaan.

Bonustip: pak aan het eind van de week je dagboekje er nog eens bij en ga dan nog eens door alles heen wat goed ging. Kun je je daar trots over voelen?

Dit is een van de tips die ik zelf ook toepas voor meer eigenwaarde. Na een baaldag vind ik het fijn om alsnog iets te bedenken wat wél van een leien dakje ging. Om een voorbeeld te geven: laatst was ik 2 weken achter elkaar ziek, waardoor ik bijzonder weinig gedaan kreeg. Ik baalde stevig. Door dit dagboekje lukte het me toch om te focussen op wat wél was gelukt. Ik was trots dat ik tóch met een vriendin kon afspreken, dat ik voor mezelf opkwam door een afspraak af te zeggen, etc. Toen ik die dingen opschreef, gaf dat me het gevoel dat er wel degelijk vooruitgang te zien was.

3. Spot je negatieve overtuigingen en spreek jezelf erop aan

Negatieve overtuigingen zijn killing voor je eigenwaarde. Ze halen je zelfvertrouwen onnodig onderuit en kloppen vaak ook nog eens van geen kant. Negatieve overtuigingen zijn vaak overdrijvingen van een bijzonder hoog niveau. Je denkt bijvoorbeeld dat je niets kunt (in plaats van te kijken naar alles wat je wél kunt). Of je maakt jezelf wijs dat niemand op je zit te wachten (terwijl je heus weet dat ‘niemand’ wel heel extreem gedacht is).

Kun je misschien op het moment suprême dat die gedachten komen opzetten jezelf daarop aanspreken en proberen de gedachten om te denken? Je hoeft jezelf echt niet opeens wijs te maken dat je een alleskunner bent en dat de hele wereld om jou zit te springen. Nee, maak er positieve overtuigingen van die realistisch genoeg voelen om er wél in te geloven.

4. Wees mild voor jezelf als je het moeilijk hebt

Juist als je het moeilijk hebt, komen de kleinerende opmerkingen misschien al snel bovendrijven. Je baalt ervan dat je niet productief bent, vindt dat je veel meer voor elkaar had moeten krijgen of zegt dat je proces véél sneller zou moeten gaan. Alleen daarmee boor je jezelf nog verder de grond in op het moment dat je je al niet on top of the world voelt. Nergens voor nodig!

Juist op lastige momenten is het belangrijk dat je jezelf niet ook nog een strenge trap na geeft. Probeer op die momenten mild voor jezelf te zijn. Gun het jezelf om een keer een “mager zesje” te zijn in plaats van een negen of een dikke tien.

Leg de lat wat lager als het al een prestatie op zich is dat je een doel (laat staan een hoog doel) probeert te halen. Schrap iets in je agenda als het je te veel is. En baal er niet van dat niet alles zo soepel en strak verloopt als anders. Soms is het al een prestatie op zich dat je de dag doorkomt of dat je hebt gewerkt. Wees daar dan trots op en verwacht niet meer van jezelf.

5. Mediteer, zodat je gedachten beter kunt loslaten

Niet alles wat je denkt, is waar. Sterker nog: veel van wat je denkt, is gebaseerd op negatieve conclusies waarvoor je zeker geen sluitend bewijs hebt. Probeer dus niet klakkeloos in je hersenspinsels mee te gaan. Bekijk je gedachten, zie wat je denkt, maar ga vervolgens kritisch of je deze gedachte wel voor waar moet aannemen.

Zie je gedachten als auto’s die voorbijrijden. Als je jezelf op de snelweg tussen de medeweggebruikers manoeuvreert, heb je zelf de keuze aan welke auto je wel of geen aandacht besteedt. Misschien blijf je naar de leuke roze Fiat 500 ietsje langer kijken. Maar de zwarte Fords laat je voorbijrazen zonder er al te lang bij stil te staan. Zo kun je dat ook doen met je gedachten. Kies zelf welke gedachte absoluut je aandacht verdient en welke gedachte je prima voorbij kunt laten dobberen zonder er iets mee te doen.

Nu is je gedachten loslaten makkelijker gezegd dan gedaan. Maar mij helpt het daarbij om te mediteren. Tijdens meditaties leer je om – ondanks dat de gedachtemachine in je brein wel doorgaat – op iets anders te focussen. Bijvoorbeeld op je ademhaling, de stem van de meditatiedocent of een bepaalde visualisatie. Mij helpt mediteren om niet door elke gedachte meegesleept te worden. Tijdens de meditaties poppen altijd wel gedachten op, maar je leert om die te parkeren voor later. Zo ook de negatieve gedachten die je over jezelf hebt.

Tip: je kunt mediteren gewoon thuis doen met een meditatie-app. Ik gebruik hiervoor de gratis variant van de app Insight Timer, waarin je duizenden meditaties vindt. Er zijn ook betaalde meditatie-apps, maar ik vind zelf de gratis variant van Insight Timer de fijnste app ooit.

6. Spreek vaker uit wat jij écht wilt of vindt

Eigenwaarde verhogen gaat ook over staan voor wat jij wilt, vindt of nodig hebt. Het gaat over je eigen plekje op deze aardbol claimen. Spreek je daarom vaker uit, ook als dat lastig is. Zeg bijvoorbeeld eerlijk dat je het ergens niet mee eens bent. Geef aan dat je iets niet fijn vindt. Uit je boosheid als je die in elke vezel van je lichaam voelt. En vind je de film die je vriendengroep heeft uitgekozen drie keer niks? Zeg het ook eerlijk. Stop met pleasen en ga staan voor wat jij nodig hebt.

Je hebt maar één leven, en er zijn écht zoveel belangrijkere dingen die je met jouw tijd op aarde kunt doen dan zorgen dat je buurvrouw, collega en achternicht altijd blij met je zijn. Zeker als je daarmee tegen je eigen behoeften ingaat.

Het lijken misschien maar kleine voor-jezelf-opkom-acties. Maar met veel van dat soort kleine acties bij elkaar kun je wel langzaamaan je eigenwaarde verhogen. Je geeft daarmee steeds een signaal af aan jezelf dat jij ertoe doet, en dat jouw mening net zo goed meetelt als die van een ander.

7. Geef water aan jouw gras, focus niet op dat van de buren

Dit is voor mij de belangrijkste dealbreaker geweest om meer eigenwaarde te ervaren. Lange tijd was ik veel bezig met hoe je “hoort” te leven. Ik had een ideaalbeeld van hoe een ondernemer zou moeten zijn. Ik had allerlei ideeën over hoe ik als vriendin moest zijn voor mijn vriendinnen. Als ik hoorde dat anderen veel meer aankonden in het weekend dan ik, voelde ik me een sufferd. Alleen door mezelf te vergelijken met anderen, was ik zó druk met het bekijken van andermans gras dat ik helemaal vergat mijn eigen gras water te geven. Superzonde!

In plaats van te turen naar hoe groen het gras van anderen wel niet is, kun je beter trots kijken naar je eigen grasperkje en ervoor zorgen dat dát mooi groen blijft.

Sinds een paar jaar vergelijk ik mezelf veel minder met anderen. Ik heb geaccepteerd dat iedereen een ander pad bewandelt in het leven. Soms loop je “voor” op anderen, soms “achter”. En soms zet je überhaupt compleet andere stappen dan je gemiddelde leeftijdsgenoot. Ook dat is oké. Als je je focust op jouw eigen tijdlijn en op jouw pad, dan ben je altijd precies op tijd. Je zet stappen wanneer jij er klaar voor bent. Niet te vroeg. Niet te laat.

Focus vooral op de stappen die jij nu nodig hebt of waar jij voor staat. Dat een ander bij stap 100 is omdat diegene al een tijdje ergens mee bezig is, maakt jou nog geen achterloper als jij op dit moment bij stap 1 staat. Jullie processen zijn gewoon anders. Dus staar je niet blind op de ander, maar wees trots op jouw vooruitgang.

8. Wees trots op je (kleine) successen

En als laatste: sta stil bij de dingen die je voor elkaar hebt gekregen. Successen zijn niet alleen de grootse dingen die je vol trots op LinkedIn of Facebook met de hele wereld deelt. Vaak zijn successen juist kleine prestaties waar je ook zonder ze online te gooien heel trots op mag zijn. Op de autorit die je ondanks de spanning toch hebt afgelegd. Op het uitstelwaardige klusje dat je vandaag aanpakte. Op de keer dat je zei “Nou, eigenlijk niet zo lekker!” toen iemand vroeg hoe het ging. Of op die keer dat je jezelf op een baaldag herpakte en toch lichtpuntjes vond.

Sta niet alleen stil bij de grote mijlpalen in je leven, maar juist ook bij de kleine succesjes. Elke dag doe je wel dingen waar je trots op mag zijn. Besteed dáár extra aandacht aan en zie in dat je het al hartstikke goed doet zoals je het doet.

Dus: wat is iets waar jij vandaag trots op bent?