Hè bah, waarom nu die traan? Je veegt hem vlug weg en gaat door waar je gebleven was. En die boosheid op je beste vriend dan? Je bent bang hem te kwetsen en slikt je frustratie in. Tja, emoties toelaten kan knaplastig zijn. Zeker als je ooit geleerd hebt dat huilen zwak is (is het niet!), dat boosheid uit den boze is (nope, niet waar!) of dat je dingen in je eentje moet fixen, is je eerste neiging misschien om niet te lang bij gevoelens stil te staan. Laat staan te praten over je gevoelens. Maar na vele jaren binnenvetten weet ik één ding zeker: van emoties wegstoppen word je niet gelukkiger. Hoe stop je met opkroppen en leer je emoties wél toe te laten? Ik deel mijn ervaring en 9 tips.

Over binnenvetten en niet kunnen praten over gevoelens

Ik kon huilen van binnen, maar van buiten zag je nog geen traan over mijn wang rollen. Of ik kon in stilte onwijs enthousiast zijn, maar durfde dat niet te tonen uit angst dat ik too much zou zijn. En kookte ik van binnen? Dan bleef ik daar liever alleen mee zitten dan dat ik naar iemand toe uitsprak wat me zo boos maakte. Emoties toelaten vond ik soms zwak, meestal kwetsbaar en vaak simpelweg te spannend om te doen.

Ik ben tot zeker mijn 25e een ware binnenvetter geweest. Binnen in mij konden hele stormen woelen. Maar voor de buitenwereld zette ik mijn pokerface op en was er weinig van te zien.

Waarschijnlijk was ik daarin niet de enige. Emoties toelaten is niet iets wat je tussen de biologie- en rekenlessen door op school krijgt aangeleerd. Later leerde ik het bij de psycholoog. Zij leerde om niet altijd te vluchten of dingen weg te stoppen, maar soms ook gewoon te huilen, kwaad te zijn en – het allerspannendste – “zelfs” met mensen over gevoelens te praten.

Nu, al die jaren later, vind ik lastige emoties toelaten heus nog steeds soms een ding. Daar word je helaas niet van de ene op de andere dag een meester in. Maar zo moeilijk en spannend als toen voelt het gelukkig niet meer.

Waarom is emoties toelaten zo belangrijk?

Alle emoties die je niet hun gang laat gaan, blijven opgekropt in je lichaam zitten. Je doet alsof ze er niet zijn. Dat voelt misschien ook even zo. Maar onderhuids zijn ze volop aanwezig.

Opgekropte emoties willen alsnog van zich laten horen. En als je ze zelf die kans niet geeft doordat je ze niet toelaat, dan gaat je lichaam voor je spreken. Je verandert in een stresskip en hebt geen idee waar het vandaan komt. Je voelt je oververmoeid en vraagt je oprecht af waar je zo moe van kunt zijn. Of je raakt sneller geïrriteerd over kleine dingen waarvan je je later afvraagt waarom je daar nu zo van uit je slof schoot.

Ik was soms bang dat emoties toelaten me meer van slag zou maken. Maar het tegendeel is vaak waar: je wordt juist stabieler als je emoties er laat zijn. Verdriet komt er dan uit op het moment dat je het voelt, niet later plotsklaps. Je uit de boosheid direct, waardoor je de irritatie sneller kwijt bent. En je laat je blijheid op het moment zelf zien, waardoor je het nog intenser kunt beleven met anderen.

Emoties toelaten maakt je meer mens. Meer jezelf. Minder gestrest. Minder gefrustreerd. Minder zwaar.

Dit zijn in mijn ogen de belangrijkste redenen waarom emoties toelaten zo cruciaal is:

• Als je je emoties niet toelaat, ontzeg je jezelf eigenlijk om jezelf te zijn. Je bent een totaalplaatje van alles wat er door jou heen gaat, ook van je gevoelens. Als je altijd mooi weer speelt en een afgevlakte versie van jezelf speelt, dan ben je nooit helemaal jou.
• Je zelfvertrouwen daalt als je jezelf steeds het gevoel geeft dat je emoties raar zijn of er niet mogen zijn.
• Emoties niet toelaten maakt je eenzaam. Het voelt alsof je in je eentje moet dealen met wat er in je omgaat. Je geeft anderen niet de kans om er voor je te zijn.
• Je laat je leven bepalen door anderen. Door niet te luisteren naar jouw gevoelens, geef je anderen eigenlijk de macht om met jou te doen, tegen jou te zeggen en op je bordje te mikken wat zij willen. Zeg liever wat er in je omgaat. Dan kun je makkelijker je grenzen aangeven.
• Je zit je eigen geluk in de weg. Emoties zijn signalen. Ze laten je zien wat jij wilt en wat goed voor je is. Als je daar niet naar luistert, ontneem je jezelf mooie dingen.
• Als je verdriet niet toelaat, zal je ook geluk minder intens ervaren. Zonder regenbuien te erkennen, is de regenboog daarna ook minder prachtig.
• Onverwerkte emoties kosten bergen met energie. Het maakt je moe, minder vrolijk en soms zelfs neerslachtig als je de hele tijd een gevecht voert met emoties die er niet mogen zijn.
• Niemand krijgt de 100%-versie van jou te zien. Die houd je voor jezelf, wat eigenlijk voor andere mensen ook heel jammer is. Zij willen jou zoals je bent, niet de poppenkast.
• Delen is helend. Na heel veel jaren binnenvetten kan ik één ding met zekerheid zeggen: het werkt helend om met anderen te praten over je emoties. Dat geeft je herkenning, erkenning, het gevoel dat je niet alleen bent, zelfvertrouwen, rust en vaak ook een hoop relativeringsvermogen.

Daar komt nog bij dat gevoelens wegstoppen nooit voor eeuwig kan. Het is zoals met een emmer die bijna overstroomt. Je kunt er heel vaak een druppeltje bij laten vallen en wachten met de emmer legen omdat die druppel er ook nog bij past. Maar dan komt er ooit een moment dat er een hele scheut water in één keer uit de emmer plonst. Zo kan opgekropte boosheid tot uiting komen doordat je in één keer in woede uitbarst om iets heel onbenulligs.

Dan kun je beter voorkomen dat er grote scheuten uit de emmer klotsen en de druppeltjes emotie steeds op het moment zelf ontladen. Bij mensen om je heen, bij die ene lieve vriend of – als je dat fijner vindt – bij een een coach in Utrecht, Amsterdam, Groningen of waar je dan ook maar woont.

Hoe doe je dat, je emoties toelaten?

Ik zal niet beweren dat emoties toelaten een skill is die ik tot in de puntjes beheers. Natuurlijk heb ik er soms nog moeite mee en praat ik de ene keer makkelijker over lastige gevoelens dan de andere keer. Wel probeer ik een aantal tips toe te passen als ik merk dat mijn emoties zich weer ergens in mijn lijf opstapelen en de uitgang niet weten te vinden.

Dit zijn 9 tips waarvan er een paar misschien ook fijn zijn voor jou als jij emoties toelaten lastig vindt.

1. Onderzoek wat je voelt

Als ik jaren geleden de vraag kreeg hoe ik me voelde, dan was het antwoord altijd vrij standaard. “Goed”, “niet fijn” of “gestrest”. Ik kon niet zo goed voelen of ik boos, verdrietig of angstig was. En ook niet waar ik dat dan in mijn lijf voelde en waar het vandaan kwam. Een goede eerste stap om je emoties toe te laten, is dat je je afvraagt wat er in je omgaat.

Begin met voelen waar je iets in je lichaam opmerkt. Voel je een brok in je keel, een baksteen op je maag, druk op de borst of iets anders? Hoe zou je het gevoel noemen? Is het verdriet, boosheid, angst, spanning, blijdschap of iets anders? Als je er geen label aan weet te geven, is dat ook oké. Het belangrijkste is dat je iets voelt en dat er zonder oordeel laat zijn.

2. Vraag je af waarom je emoties spannend vindt

Op welke momenten vind jij je emoties toelaten lastig? Zijn het specifieke emoties waar je moeite mee hebt? Durf je bijvoorbeeld boosheid niet zo goed toe te laten? Of huil je intens verdriet er liever in je eentje in een toilethokje uit dan met anderen erbij? En hoe ziet emoties wegduwen er bij jou uit? Zoek je afleiding? Vlucht je weg uit de situatie? Zonder je je af?

Vind je het lastig te bepalen wat jij doet met die moeilijke gevoelens? Houd dan in een notitieboekje een paar dagen bij hoe je met die opkomende gevoelens omgaat. Wat gebeurde er in die situatie? Wat triggerde het gevoel? Hoe ging je met de gevoelens om?

Misschien kun je ook herkennen waarom je bepaalde emoties lastig vindt. Heb je bijvoorbeeld geleerd dat huilen “zwak” is of dat je vooral lief en aardig moet zijn en dat je boosheid dus voor je moet houden? Het kan ook zijn dat je belemmerende overtuigingen hebt. Bijvoorbeeld dat mensen je niet leuk vinden als je op je strepen gaat staan, of dat je te veel bent als je huilt. Je gunt het jezelf misschien niet om ruimte in te nemen. Kijk of je kunt ontdekken waar het bij jou vandaan komt.

3. Weet dat emoties niet zo heftig zijn als je ze toelaat

“Pff, emoties toelaten? Mij niet gezien hoor, al die heftigheid!” Het is altijd de makkelijkste weg om – in mijn geval – dan maar als een wervelwind door het huis te gaan zodat ik even niets hoef te voelen of mijn hardloopschoenen aan te trekken en al het gevoel uit mijn lijf te rennen. Liever dat dan al die emotionele overweldiging!

Maar in werkelijkheid zijn emoties heus niet zo overweldigend.

Als je heel boos bent en dat eruit gooit, is de woede vaak al na een paar minuten minder. En verdriet ebt juist weg door je tranen de mascara van je wimpers te laten spoelen.

Emoties worden pas heftig als je ze onaangeraakt in je laat zitten en er niets mee doet. Dan stapelen al die kleine emo-blokjes zich op en barst je ooit een keer uit. Dat is veel overweldigender dan nu het gevoel uitzitten.

Zelf heb ik gemerkt dat het fijn kan zijn om emoties er te laten zijn als je met iemand bent bij wie je je prettig voelt. In je eentje kan een huilbui soms minutenlang duren en vrij intens zijn. Maar als iemand een arm om je schouder slaat, voelt het allemaal minder groots en heftig. Door emoties er even te laten zijn, kunnen ze minder worden. Je voelt je misschien zelfs alsof je net een loodzware rugzak vol bakstenen hebt geloosd.

4. Blijf juist bij de emotie

Ook al voel je nog zo sterk de neiging om te vluchten (op welke manier dan ook), doe het niet! Emoties toelaten betekent dat je je vluchtneiging onderdrukt, ook niet de stofzuiger pakt (“ja, dat moet toch gebeuren!”) en ook niet je tranen snel wegveegt om te doen alsof er niets is gebeurd. Blijf bij het gevoel.

Wat ik zelf leerde, is om vooral te blijven doorademen. Als je iets overweldigend vindt, is je natuurlijke neiging misschien om je adem in te houden of te blokkeren. Bij mij wel in elk geval. Ik leerde ooit van een coach om op die momenten mijn handen op mijn buik te leggen en rustig door te ademen. Niet direct in de stressmodus schieten, maar gewoon blijven bij wat er is. Dan kun je de emotie beter voelen en wordt het makkelijker om te bedenken wat je ermee moet of wilt.

Waarom die focus op je ademhaling nog meer werkt? Als emoties overweldigend voelen, dan is dat vaak omdat het lijkt alsof je nergens controle over hebt. Door de focus te verschuiven naar je ademhaling, heb je in elk geval controle over één ding: dat je zuurstof naar binnen en buiten laat gaan. Dat geeft mij in elk geval het gevoel dat een emotie me niet overdondert, maar dat ik nog steeds rechtovereind sta en dit kan.

5. Laat los dat je emoties moet verklaren

Dat is mijn grote valkuilen bij mijn emoties toelaten. Ik wil graag snappen waarom ik verdrietig, boos of angstig ben. En die verklaring moet dan ook waterdicht en redelijk zijn. Maar je hoeft niet altijd à la minute te weten waarom iets je raakt. Laat het gevoel er gewoon zijn. Veroordeel jezelf ook niet. Vaak laten emoties zich niet voorspellen en ook niet sturen.

Zo werd ik laatst uit het niets best wel emotioneel dat we straks dit fijne appartement verruilen voor iets anders. Meteen daarna kwam de gedachte “Wat stom dat ik dit voel!”. Ik krijg er toch een leuk huis voor terug. Ik zie nooit mensen een traan laten om een verhuizing. Waarom doet dit me dan zoveel? Een vriendin drukte me toen op het hart dat het niet uitmaakt of iets “normaal” of “gebruikelijk” is. Als het jou raakt, dan raakt het je. Laat het er maar gewoon zijn.

Als je merkt dat je ook in zo’n “Ja maar, mag dit wel?”-riedeltje schiet, roep jezelf dan een halt toe. Je gevoelens zijn niet overdreven of raar. Stop met een verklaring zoeken of afwegen hoe normaal of niet ze zijn. Signaleer simpelweg dát je iets voelt, voel het maar en merk hoe het dan weer kan afzwakken.

6. Oefen met praten over je gevoelens

Mega-spannend. Ik weet het. Maar delen heelt. Door niet achter slot en grendel te gaan huilen en je boosheid niet enkel een frustrerend vuur van binnen te laten zijn, kun je er veel meer mee.

Praten over je gevoelens zorgt voor verdieping van contacten, maakt dat je je niet alleen voelt en het lucht vaak enorm op.

Ook al voelt het nog zo eng, neem een keer iemand in vertrouwen. Je hoeft echt niet meteen aan iedereen om je heen het achterste van je tong te laten zien. Begin met één persoon die veel voor je betekent. Kun je diegene vaker meenemen in je emoties?

Ben je bang dat je geen woorden aan je emotie kunt geven en houd je hem daarom maar voor je? Ook iets heel herkenbaars voor mij! In dat geval helpt het mij vaak om simpelweg de emotie te benoemen. Zeg bijvoorbeeld “Ik merk dat ik verdrietig ben. Ik weet niet zo goed waarom, maar ik voel me wel zo”. Soms is het al genoeg om iemand anders in je gevoel mee te nemen en een schouder te hebben waarop je kunt leunen om het gevoel toe te laten.

7. Vraag je af wat jij nu nodig hebt

Emoties zijn vaak een signaal. Dat signaal kun je keihard negeren of je kunt er juist naar luisteren. Als je eerlijk bent naar jezelf, wat laat de emotie je dan zien? Wat heb je nu nodig? Wat zou jou helpen bij deze emotie?

Als je bijvoorbeeld veel woede voelt, is dat misschien een teken dat je je grenzen meer mag aangeven. Je kunt terugkomen bij de persoon op wie je boos bent en iets zeggen over wat je boos maakte. Of je kunt bedenken hoe je voortaan beter op je strepen gaat staan.

Verdriet laat misschien zien dat je meer tijd mag nemen om bij iets lastigs stil te staan in plaats van steeds door te razen. Hoe kun je jezelf nu die tijd geven? Neem een fijne douche, wandel een blokje om ga rustig zitten op de bank. Wees even bij dat verdriet. Of misschien voel je je eenzaam en is je behoefte om vaker met mensen hierover te praten of gewoonweg onder de mensen te zijn.

8. Doe meer met je lijf

Ben jij iemand die snel in het hoofd gaat zitten? Dan kunnen we elkaar ten eerste de hand schudden. Ten tweede helpt het je dan misschien om bewust in contact te komen met je lijf. Met je hoofd kun je niet altijd verklaren waarom je iets voelt. Kijk eens of het je lukt om je overbezette brein er niet altijd vól bij aanwezig te laten zijn.

Wat mij daarbij heeft geholpen, is om meer met mijn lijf te doen. Zittend achter de PC verander je vanzelf in een gedachtemachine. Ga bijvoorbeeld vaker wandelen of fietsen. Probeer eens yoga (gewoon thuis met een YouTube-video als laagdrempelige start). Of doe een eerste poging tot meditatie. Juist wanneer je al weerstand voelt als je alleen al het woord “meditatie” hoort, is dat misschien een reden om het te proberen (op je eigen niet-zweverige manier!). Mediteren is niets meer en niets minder dan leren om je focus te houden bij wat er nu is of wat je nu voelt, en daarbij je gedachten niet meteen een loopje met je laten nemen.

Oefen eens met met-je-lijf-dingen. Je zult merken dat je lichaam en jij dan meer een team kunnen worden, ook bij het aanvoelen van emoties. Je merkt signalen beter op en kunt daardoor misschien beter toegeven aan wat jij nodig hebt.

9. Zie emoties toelaten als iets positiefs

Het is niet de makkelijkste weg als je met je verdriet blijft zitten en merkt hoe er steeds iets minder mascara op je wimpers zit door de dikke tranen die naar beneden rollen. Ook angstgevoelens of boosheid toelaten is mega-spannend. Al is het maar omdat er misschien onterechte oordelen vanuit jezelf (“Waarom ben ik híer nu weer bang voor?” of “Kom op, zet je eroverheen!”) mee gepaard gaan. Maar het is wel de weg die je helpt om dicht bij jezelf te blijven, geluk meer te ervaren, rustiger te worden en minder in je eentje met gevoelens te blijven zitten.

Blijf bij het gevoel én wees trots dat je dat doet. Ondanks het ongemak, ondanks de renneigingen. Hoe vaker je dat doet, hoe natuurlijker stilstaan bij je gevoel gaat voelen.

Als oud-binnenvetter heb ik wel gemerkt dat je het voor jezelf en anderen alleen maar moeilijk maakt wanneer je emoties wegstopt. Natuurlijk helpt het even om te vluchten in overmatig sporten, te grijpen naar een zak chips of dan maar leuke YouTube-video’s opzetten ter afleiding. Maar emoties willen je iets zeggen. Laat jij dat “iets” er echt zijn?

Emoties maken je mens. Ze maken je misschien kwetsbaar, maar ook krachtig. Het is niet zwak om te huilen in het bijzijn van anderen of om te praten over iets wat je raakt. Het laat anderen juist de ware jou zien.

Durf patronen te doorbreken, laat je binnenwereld er zijn. Zonder oordeel. En met een subtiel gevoel van trots. Want joh, je doet het maar wel mooi!

Vind jij praten over je gevoelens en emoties toelaten lastig?