Je bent nooit de enige. Waar je ook mee zit, wat er ook door je hoofd heen gaat en hoe onhandig je misschien ook soms uit de hoek komt. Er zijn altijd mensen die het zullen herkennen. Maar vooral: of je nu herkenning vindt bij anderen of niet, er is niets mis met jou. Er zijn tal van dingen die ervoor zorgden dat ik me als onzekere pubermeid maar een vreemde snuiter voelde, om later te beseffen dat veel dingen zo gek nog niet zijn. Niet alles wat jij gek vindt aan jezelf, is voer om jarenlange therapie voor te volgen. Dingen die jou anders maken, hoeven niet per definitie op de “Aan mezelf werken”-lijst te komen. En we mogen allemaal sowieso wel een onsje minder perfect proberen te zijn. Want er is niets mis met je, ook niet als…

Wat als er niets mis met je is?

Wat is dat toch met ons zelfbekritiserende brein dat achter elkaar de meest nare woordenbrijen kan uitspuwen? Je sist jezelf toe “Waarom kan ik nou ook helemaal niets?!” als je presentatie niet zo vlekkeloos is verlopen als gehoopt. Of je peinst over wat het kringverjaardaggezelschap wel niet van je vindt nadat je net honderduit over jouw Poekie hebt gekletst om er vervolgens achter te komen dat de rest van de visite helemaal niets met katten heeft. Of je baalt dat er niets uit je handen is gekomen omdat je je vandaag vanwege maandelijkse perikelen te lamlendig voelde om van de bank af te komen, terwijl je heus weet dat het stof niet zonder stofzuiger vanzelf van de vloer wegwaait.

Dat zijn in elk geval een paar dingen die weleens door mijn hoofd schieten. En ik ben vast niet de enige die bij vlagen streng voor zichzelf kan zijn.

Misschien heb jij ook belemmerende overtuigingen die je het leven zuur maken, en zie jij door perfectionistische trekjes ook eerder de verbeterpunten dan de “Goh dat gaat al best goed”-dingen. Of je hebt überhaupt de neiging om aan jezelf te twijfelen. Als de ander kritiek op je heeft, is die vast terecht. Als mensen er anders in staan dan jij, ben jij vast degene met de afwijkende mening. En als het van geen kant klikt met de persoon tegenover je, ligt dat dan misschien aan jou?

Maar nee, in veel situaties is er niet iets mis met je. Je bent niet gek. Je hoeft niet linea recta aan jezelf te gaan sleutelen. Je hoeft je vooral niet te schamen.

Waarom zou er iets mis zijn met je?

Misschien ben je door eerdere ervaringen gaan denken dat er iets mis met je is. Wellicht draag je littekens mee door dingen die ooit tegen je zijn gezegd. Je hebt in een lastige liefdesrelatie gezeten, hebt een moeilijke jeugd doorstaan, bent gepest of komt uit een baan waarin je niet altijd de waardering kreeg waar je zo je best voor deed. Soms heb je nare woorden jarenlang aangehoord en klinkt die stem nog altijd zo luid en duidelijk in je hoofd dat het voelt alsof de waarheid niet anders kan zijn dan dit. Je weet ook wel dat het maar woorden zijn en dat ze gaan over vroeger. Maar ja, hoe zet je die echo in je hoofd stop?

De tergende zelftwijfel kan ook voortkomen uit een nogal sterk ontwikkeld zelfbewustzijn. Je legt ongemerkt een vergrootglas op alles wat jij zegt en doet. Je kunt je nog haast woord voor woord herinneren hoe je gisteren een lastig gesprek met je leidinggevende voerde. Kwam die ene zin er wel lekker uit? Of jij weet nog precies welke jurk je bij een andere bruiloft aan had. Wat als mensen doorhebben dat je een jaar later exact dezelfde outfit uit de kast hebt gegrist? Of je bent je er heel erg van bewust hoe je praat, hoe je beweegt, hoe je kijkt… Naderhand ga je erover malen. Zei je het wel goed? Keek je niet raar? Kwam je houding wel zelfverzekerd over? Was die blik van haar gewoon een zenuwtrekje of was ze misschien boos toen je praatte?

Zonde is het (en toch maak ik me er soms ook zelf schuldig aan)! Want al die kleine details waar jij over piekert, heeft de ander misschien niet eens opgemerkt.

Er bestaan geen mensen met wie niets “mis” is

Het woord “mis” staat uiteraard bewust tussen aanhalingstekens. Ik bedoel ermee te zeggen dat niemand perfect is. Als in: iedereen heeft altijd wel eigenschappen die diegene liever allang kwijt was geweest. Elk mens baalt weleens van uitspraken, gewoontes of dingen die zelfs na poging 78 nog niet goed lukken.

Als je jezelf door een “Er is iets mis met mij”-bril bekijkt, dan kan het soms lijken alsof de wereld om je heen akelig perfect is en jij er als een mislukkeling tussendoor hinkt. Maar als je je ogen goed opent of met anderen in gesprek gaat, zal je vaak genoeg merken dat iedereen zijn eigen onhandigheden, sh*t, dilemma’s, vervelende bagage, minpunten en ergernissen aan zichzelf heeft. Ja, zelfs die moeder op het schoolplein die alles altijd keurig op een rijtje lijkt te hebben. Ook zij zit weleens met de handen in het piekfijn gekamde haar.

We kennen allemaal baaldagen, versprekingen, fouten met grote gevolgen, klunzige acties die een ander een (uit)lachbui bezorgen, mislukkingen in de keuken, sporten waar we niets van bakken, creatieve hobby’s die niet voor ons zijn weggelegd, huilbuien om niets, woede-uitbarstingen die achteraf gezien werkelijk nergens over gingen, navigatie-fails, momenten waarop we woordeloos zijn, en werkpunten waar je aan kunt werken tot je een ons weegt maar waar je maar mee blijft struggelen.

Het fijne is dat je daar niet alleen in bent. Zodra je niet langer naar de wereld kijkt met de blik “Zij zijn oké, en ik ben een sukkel”, dan verandert je blik op de mensen om je heen én je blik op jezelf. Als je voortaan kijkt met het idee “Zij zijn oké en ik ben dat ook”, dan wordt de wereld een veel fijnere plek. En dan word jij een leuker mens voor jezelf. Want nee, er is écht niets mis met je.

Het is soms goed om aan jezelf te werken en aan vervelende eigenschappen te schaven omdat je er oprecht van af wilt. Maar doe het dan omdat het belangrijk voor je is, omdat je het wilt of omdat het jou of mensen om je heen goed doet. Doe het niet vanuit de overtuiging dat er nu iets mis met jou zou zijn.

14x Er is niets mis met je als…

We modderen uiteindelijk allemaal maar wat aan, hebben dagen waarop we onszelf on top of the world voelen en dagen waarop het eerder lijkt alsof je ergens in een diep ravijn naar boven loopt te schreeuwen om hulp terwijl niemand het hoort. Dagen waarop je jezelf een big smile in de spiegel toewerpt omdat je vindt dat je looks er best mogen zijn, en dagen waarop je de spiegel geen blik waardig gunt. Zou het je al helpen als je weet dat er niets mis met je is? Dat bepaalde gewoontes of dingen je geen minder mens, en ook niet stom, lelijk of raar maken?

Dit zijn 14 situaties waarin jouw zelftwijfel sowieso overboord mag. Er is niets mis met je als…

1. …je soms het tempo van ziek, zwakke en misselijke slak hebt. Soms raas je als een wilde tornado door het leven. Van wasmachine naar laptop naar inductieplaat naar vaatwasser. Jij fixt het allemaal. En soms ligt je tempo tergend laag en ben je al blij dat je de wasmachine wist uit te ruimen en uit de droger nog snel een fris T-shirt graaide om je pyjama voor te verruilen. Soms heb je dagen waarop je niet vooruit te branden bent en al je grootse weekendplannen worden ingeruild voor een uitstapje naar luilekkerland (a.k.a. je bed of de loungeset in de tuin). Dan hoef je niet ’s avonds te balen dat er zo weinig uit je handen kwam en dat je takenlijst nog net zo ellenlang is als vanochtend. Accepteer dat die dagen erbij horen en voel jezelf er niet stom over. Als dat is wat jou vandaag goed deed, wees dan trots dat je eraan toegaf.
2. …je buik er ’s avonds niet zo uitziet als ’s ochtends vroeg. Er is niets mis met je als je buik in de loop van de dag verandert en er niet meer zo plat uitziet in het jurkje waarin je je vanochtend nog zo zelfverzekerd voelde. Lichamen zijn niet gemaakt als paradepaardjes, maar als hard werkende machines. Ze draaien de hele dag door programma’s, omdat je beweegt, praat, stress hebt of juist niet, eet, drinkt en gewoonweg leeft. Dat alles heeft z’n impact op je machine. Ook op je buik. Dus accepteer dat je er niet op elk moment van de dag of week of maand hetzelfde uitziet, en dat dat voor iedereen geldt.
3. …je soms als een berg opziet tegen afspraken. Ook al vind je je vriendin een hartstikke lief, leuk en gezellig mens. Je bent gewoon even meer in the mood om te bankhangen, doelloos voor je uit te staren, vroeg in bed te liggen, taarten te bakken, creabea-dingen te doen, wandelingen te maken zonder de tijd in de gaten te houden… Tja, je snakt gewoon naar even alleen zijn en die afspraak – hoe leuk ook – voelt op dit moment als een verstoring daarvan. Nee, het zegt niets over haar. Maar je vindt jezelf soms ook gewoon even voldoende gezelschap. Dat is oké. Dat hebben we allemaal weleens. Het maakt je geen stom of niet-sociaal mens. Ook geen slechte vriendin. Het is menselijk.
4. …je soms een ramp bent in loslaten. Hoe trouw je ook de lessen uit je meditatie-app volgt, op je yogamat neerploft of misschien zelfs miracle mornings aan je ochtendregime toevoegt, loslaatissues hebben we allemaal weleens. Het is normaal om je soms suf te piekeren over dingen die morgen niets meer voorstellen. En het is ook oké als af en toe een mug tóch een olifant wordt, en je het relativeringsvermogen van een ander nodig hebt om de olifant in een mug te laten terug veranderen.
5. …je soms je dierbaarste mensen achter het behang wilt plakken. Je bent geen slechte partner, ouder, vriend, broer/zus of familielid als je het ene moment stapelgek van verliefdheid naar je lievelingsmensen kijkt, en ze soms ook van pure frustratie even niet kunt luchten. Als je soms het liefst om hun hals hangt, en op andere momenten “Láát me alleen!” wilt uitschreeuwen. Dat maakt je niet ondankbaar, ook niet gemeen. Misschien ben je gewoon overprikkeld of oververmoeid, of moest er even hoognodig een dosis opgebouwde irritatie uit.

6. …een gesprek compleet stilvalt en je de oorverdovende stilte niet kunt opvullen. Het is een vak apart om met ieder willekeurig persoon die aan een plastic statafel naast je plaatsneemt een boeiend gesprek te kunnen voeren. Dat lukt maar weinig mensen. En het is meer een supermens-waardig talent van die paar mensen, dan dat er iets met jou aan de hand is als het je minder soepel afgaat. Soms ontmoet je mensen die heus tof en aardig zijn, maar met wie jij gewoon niet matcht. Jullie interesses liggen mijlenver uit elkaar, jullie karakters sluiten niet aan of je moet wel heel erg trekken en duwen om überhaupt meer dan een eenwoordzin uit de ander te krijgen. Ik had zelf de neiging om te denken dat het aan mij ligt als er geen gesprek komt. Maar uiteindelijk ligt het niet aan een gebrek bij jou of bij de ander. De chemie is er gewoon niet. Of de gespreksstof of energie – dat kan ook. Laat het los en zoek ander kletsgezelschap op.
7. …je iets na 10x proberen nog steeds niet zo goed kunt als een ander na 2x. We hebben allemaal onze eigen talenten en ook onze eigen dingen waar we minder in uitblinken. Ik had bijvoorbeeld 150 uur rijles en 3 gefaalde examens nodig voordat ik mijn roze papiertje in ontvangst nam. En ja, er zijn mensen die het in 1 examen halen en na 20 uur rijles al zelfverzekerd in een auto rondrijden alsof ze nooit anders hebben gedaan. Daar steek ik dan een beetje knullig bij af. Maar dat maakt niet dat er iets mis is met mij. Het is heel menselijk dat je ergens soms meer tijd in moet steken voordat je het op hetzelfde niveau staat als een ander in veel minder tijd. Ongetwijfeld blijf je in bepaalde dingen zelfs altijd middelmatig. Ook dat is oké.
8. …je moe wordt van dingen die een ander energie geven. Iedereen heeft andere energievreters en energiegevers. Ik ken genoeg mensen die het geweldig vinden om met grote groepen 3 dagen (4 het liefst!) in een huisje te zitten en tot ’s avonds laat elkaar de oren van het lijf te kletsen. Maar ik? Ik zou daar enorm tegen opzien en kom al na één hele dag non-stop samenzijn moe terug. Daar kan ik mezelf stom en ongezellig om vinden. Maar je kunt maar beter accepteren dat je energiebatterij nu eenmaal op een bepaalde manier is afgesteld.
9. …je je tranen laat zien. “Sorry, nu moet ik ook nog huilen!” Als mensen dat zeggen, vraag ik me weleens af waarom dat iets is om je excuses voor aan te bieden. Het is toch juist mooi als je niet in je eentje met betraande ogen zit, maar die huilbui hebt terwijl andere mensen er voor je kunnen zijn?! Je mag geëmotioneerd raken door dingen of jezelf op je verdrietigst aan anderen laten zien. Doe dat juist. Hoe mooi is het als mensen die van je houden er op zo’n moment voor je kunnen zijn, en als ze niet alleen de “Oh ja hoor, alles gaat lekker!”-versie van jou zien?!
10. …je geen flauw idee hebt waar je over 5 jaar staat. Dat dit dé sollicitatievraag is, betekent nog niet dat je er in elk mogelijke gesprek een pasklaar antwoord op moet hebben. Het is prima als je een vaag plan hebt voor de komende 3 maanden en verder maar gewoon ziet. Of als je wel dromen en doelen hebt, maar daar liever direct werk van maakt dan alvast bezig te zijn met de volgende stap en die daarna. Hoe mooi is het als je strak omlijnde plannen soms kunt loslaten om je te laten leiden door wat op dit moment of volgend jaar goed voelt?! Dus laat je niet gek maken door mensen om je heen die je wijsmaken dat je een meerjarenplan op de plank moet hebben liggen. Dat is hún manier!

Lees ook: Waarom niemand een laatbloeier is?

11. …je van verre reizen liever meegeniet via de foto’s van anderen. Niet iedereen is zo globetrottend als de gemiddelde reisinfluencer die elk werelddeel al heeft afgevinkt, The Big Five heeft gespot en hoe dan ook op een Balinees strand heeft gelegen. Er is niets mis met je als jij een weekje Zeeland, Texel of een kort ritje over de Duitse grens genoeg reisspanning en -sensatie vindt. Het is toch prachtig als je kunt genieten van de wereld dicht bij je en niet zo veel nodig hebt om er “echt even uit te zijn”?! Net zo min is er niets mis met de mensen die wel het liefst elk plekje ter wereld met eigen ogen bewonderen. Maar schaam je niet als jouw vakantieplannen minder reisgidswaardig lijken.
12. …je nu nog worstelt met dingen van 5, 10 of 15 jaar geleden of zelfs langer. “Joh, laat het los! Het is geweest” is altijd makkelijk gezegd. Maar het verleden loslaten is zo simpel niet. Sommige dingen duwen zo’n flinke stempel op je dat de inktresten 15 jaar later nog niet weggepoetst zijn. En als je iemand moet missen, dan slijt het verlies niet per definitie met de jaren. Het is logisch dat je dingen langere tijd met je meesleept, ook al zie je zelf ook liever dat je er in één keer overheen kunt stappen. Accepteer dat iedereen rouwen, verwerken en helen op een eigen manier doet.
13. …je geen mega-vriendengroep hebt. Ik heb zelf alleen maar losse vriendinnen, geen grote vriendengroep. Als puber voelde dat als een gemis. Dan twijfelde ik of het aan mij lag en of ik dan zo’n slechte vriendenmaker was. Maar nee, ik houd gewoon meer van een-op-een-contact en voel me in een groep al snel ondergesneeuwd of vind het rot als niet iedereen goed met elkaar klikt. Dus doe mij maar een handje vol vriendinnen. Vriendschap heeft voor iedereen een andere definitie. Als jij uit die paar vrienden alles haalt wat jij op vriendschapsgebied zoekt, waarom zou je dan meer mensen moeten vinden?
14. …je soms kritiek krijgt. Ja, ik weet het. Negatieve feedback kan een aanslag op je zelfvertrouwen zijn. Zeker als het niet gaat over een paar praktische puntjes, maar over hoe jij in elkaar steekt als persoon of hoe je doet wat je doet. Je kunt er dan ook nog zelf allerlei conclusies aan verbinden: “Ze vinden me niet goed genoeg.” of “Zie je wel, ik kan het niet!”. Voor je het weet zingt het imposter syndrome (de angst door de mand te vallen als iemand die het niet kan) uitvoerig in je oor. Maar… dat je kritiek krijgt, maakt je geen slecht mens. Vaak is kritiek bedoeld om jou verder te helpen (ook al is het niet altijd even constructief verpakt). Soms is het bedoeld om frustratie voor te zijn (en dat is best prettig!). En alle kritiek die niet met een goede bedoeling is geuit, zegt vaak meer over de ander dan over jou. Leer van kritiek (als er iets leerzaams inzit) en probeer het daarna ook weer los te laten.

Je bent geen slecht mens. Er is niets mis met je. Je kunt jezelf altijd verbeteren. Maar ook al is dat zo, in essentie ben jij ook nu al perfect oké.

Op welk punt twijfelde jij aan jezelf? En (nog belangrijker) kun je die twijfel ook relativeren?