Hoogsensitieve mensen staan over het algemeen bekend als rustzoekers. Maar er is ook een subgroep binnen de hoogsensitieve mensen die én snel overprikkeld én snel onderprikkeld raakt. Zij hebben aan de ene kant stilte en ontprikkeling nodig, maar houden aan de andere kant juist van uitdaging, reuring en nieuwe indrukken. “Verrek, dus dát is het!”, dacht ik toen ik de term High Sensation Seeker tegenkwam. Ik ben prikkelgevoelig en kan snel overweldigd raken. Maar aan de andere kant ben ik gek op veel tegelijk ondernemen, houd ik meer van drukke steden dan van het bos én raak ik verveeld als ik weinig omhanden heb. Wat is een High Sensation Seeker? En hoe ga je om met de lastige paradox van zowel rust als sensatie zoeken?

Wat is een High Sensation Seeker?

Een High Sensation Seeker is iemand die hoogsensitief is, maar aan de andere kant juist ook behoefte heeft aan (specifieke) prikkels en sensatie. High Sensation Seekers zijn prikkelgevoelig, maar ook snel verveeld. Je raakt aan de ene kant snel overprikkeld, maar loopt aan de andere kant ook meer kans om juist onderprikkeld te raken. Je hebt namelijk ook juist avontuur, nieuwe ervaringen en een zekere mate van sensatie nodig. Als je verveeld raakt of te veel sleur ervaart, word je daar somber en lusteloos van.

Elaine Aron, die veel boeken over hoogsensitiviteit heeft geschreven, noemt een High Sensation Seeker iemand die met één voet op de rem en met één voet op het gaspedaal staat. Je zoekt avontuur, actie en nieuwe ervaringen, maar kunt aan de andere kant overweldigd raken als dat allemaal te veel van het goede wordt. Veel High Sensation Seekers, waaronder ik, worstelen dan ook met de zoektocht naar balans tussen hun behoefte aan rust én hun behoefte aan sensatie.

In totaal zijn er 4 soorten hoogsensitieve mensen. We onderscheiden dus rustzoekende HSP’ers en High Sensation Seeking HSP’ers. Daarnaast kun je onderscheid maken tussen introverte en extraverte HSP’ers. Ik zou mezelf beschouwen als een introverte High Sensation Seeker, maar veel HSS’ers zijn juist extravert. Op haar site vertelt Maaike meer over de verschillende typen hoogsensitieve personen.

• De extraverte High Sensation Seeker zoekt veel uitdaging op, heeft een druk sociaal leven en houdt van (met andere mensen) op avontuur gaan. Je hebt veel behoefte aan prikkels van buitenaf en contact met andere mensen.
• Een introverte High Sensation Seeker heeft ook behoefte aan een bepaalde hoeveelheid prikkels, maar zoekt die niet per se op het sociale vlak. Voor een introverte HSS’er zitten die prikkels meer in een-op-een-contact of activiteiten die je in je eentje onderneemt. Of je houdt bijvoorbeeld erg van nieuwe kennis opdoen, creatieve hobby’s of mooie plekken in je opnemen.

Kenmerken High Sensation Seeker

Wat de High Sensation Seeker vooral typeert, is dat hij én relatief snel overprikkeld én snel verveeld raakt. Je hebt als High Sensation Seeker alle kenmerken van hoogsensitiviteit, maar snakt tegelijkertijd naar uitdaging en prikkels in je leven.

Dit zijn de officiële kenmerken van een High Sensation Seeker:

• Je herkent de meeste kenmerken van hoogsensitiviteit. Je verwerkt prikkels dus diepgaander en neemt ook meer prikkels (zoals geluiden, emoties van anderen of spanningen) waar.
• Je bent relatief snel verveeld, bijvoorbeeld als je weinig omhanden hebt of als je in een sleur dreigt te raken.
• Je hebt over het algemeen veel energie en raakt juist uitgeblust van nietsdoen, Netflixen of bankhangen.
• Je bent heel zelfstandig en een tikkeltje eigenwijs. Je vindt het fijn om zelf keuzes te maken en weet ook heel goed wat je wel en niet wilt.
• Jij vindt het leuk om voortdurend nieuwe dingen te leren en houdt ook van dingen proberen die je nog niet kent. Of dat nu nieuwe recepten, nieuwe bestemmingen of nieuwe lunchtentjes zijn.
• Je vindt het fijner om actieve dingen te doen dan op de bank te zitten.
• Je bent snel en vaak enthousiast over dingen. Als jij iets leuk vindt, dan ga er het liefst volledig voor.
• Je hebt veel doorzettingsvermogen en kunt je volledig in dingen verliezen als je iets wilt.
• Je vindt het (in elk geval als je energie hebt en je goed voelt) leuk om onder de mensen te zijn. Als je introvert bent, kan dit ook zijn in de vorm van een-op-een-gesprekken in plaats van in groepen.
• Je kunt zowel introvert als extravert zijn. Misschien noem je jezelf ambivert: je bent in sommige gezelschappen introvert en in andere gezelschappen komt je extraverte kant meer naar boven.
• Vrijheid vind je heel belangrijk. Je vindt het niet fijn als anderen veel voor je bepalen.
• Soms ren je jezelf (uit enthousiasme) voorbij of verander je in een kip zonder kop. Als je energie hebt en ergens zin in hebt, lijk je niet te stoppen.
• Je houdt soms wel van spannende dingen ondernemen. Voor de één is dat bungeejumpen, maar voor veel HSS’ers zijn dat mildere activiteiten. Denk aan een nieuwe hobby uitproberen of een stad bezoeken die je nog niet kent.
• Je kunt je somber voelen als je weinig te doen hebt, afwisseling of (intellectuele) uitdaging mist of dingen doet die je verre van interessant vindt.

Wat de High Sensation Seeker ook typeert, is dat je regelmatig tegenstrijdigheden ervaart. Je houdt én van de hort op gaan en van daarna in je eentje opladen. Je vindt nieuwe dingen ondernemen geweldig, maar snakt soms vooral naar je veilige, comfortabele bubbel. Je hebt genoeg energie om van alles te ondernemen, maar je energie kan ook opeens op zijn als je overweldigd raakt door alles om je heen. Dat zijn voor mij – als High Sensation Seeker – ook precies de uitdagingen waar ik soms tegenaan loop.

“Aha, dus dát is het!” – mijn ervaringen als HSS’er

Ik heb lang getwijfeld of ik wel hoogsensitief ben. Ja, ik tik heel wat kenmerken van hoogsensitiviteit aan. Ik houd bijvoorbeeld niet van herrie, schrik snel en raak relatief snel overprikkeld in bijvoorbeeld rumoerige kantoortuinen of op een druk feest met een live dj. Maar ik heb ook trekjes die niet in het standaard HSP-plaatje passen of ronduit tegenstrijdig lijken:

• Ik houd meer van de drukke Amsterdamse Jordaan dan van plattelandsdorpjes. Maar aan wonen in Amsterdam moet ik dan weer niet denken.
• Ik lijk volgens Bart een onuitputtelijke voorraad energie te hebben en doe ook op vrije weekenddagen altijd nog 10 dingen tegelijk (om vervolgens opeens totaal op te zijn).
• Ik ben bewust van een kleiner dorp naar een grotere woonplaats met meer reuring verhuisd, omdat ik het fijn vind als ik de drukte altijd bewust kan opzoeken.
• Ik raak in mijn werk relatief snel onderprikkeld. Zo heb ik in een eerdere baan last gehad van een bore-out (omdat ik me regelmatig verveelde en weinig omhanden had), maar liep ik in een andere baan juist tegen een burn-out aan (omdat ik zó veel wilde doen dat het iets te overweldigend werd).
• Ik word energieker van een paar krappe deadlines dan van een akelig lege agenda. Maar als mijn agenda té vol zit, dan overweldigt dat me juist compleet.

Lees ook: Onderprikkeling op het werk | 5 tips om dat te voorkomen.

Zo bodemloos als mijn energietank soms lijkt, zo plotseling kan hij toch leeg raken. Dan plan ik in een enthousiaste bui mijn hele weekend vol om op vrijdagavond tot de conclusie te komen dat ik na een drukke werkweek helemaal niet zit te wachten op deze hectische weekendplanning. Maar heb ik juist een akelig leeg weekend? Dan word ik daar ook onrustig van en zorg ik altijd dat mijn agenda alsnog gevuld wordt.

Balans is en blijft een uitdaging. En dat schijnt typerend te zijn voor High Sensation Seekers. Je trapt met één voet het gaspedaal in en houdt de andere voet op de rem. Maar hoe ver moet je dan het gaspedaal intrappen om? En hoeveel moet je afremmen om jezelf niet voorbij te sjezen?

Hoe vind je de juiste balans als High Sensation Seeker?

Oké, spoiler: hét antwoord heb ik ook niet. Maar ik kan wel delen wat voor mij tot nu toe werkt.

Als High Sensation Seeker voelt het regelmatig alsof ik twee kanten heb die vurig de strijd met elkaar aangaan. Ik wil heel veel doen, maar na een tijdje wil mijn hoofd niets anders meer dan bijkomen van dat alles. Ik snak vaak naar stilte, maar het wordt me al snel te stil als ik ook maar 2 uur op een telefoonloos stilteretraite zit. Tja, balans, balans. Het klinkt zo simpel. Maar waarom is het dan soms zo verdomd lastig om dat te bereiken? Na een tijdje zelf experimenteren en veel over dit thema lezen, heb ik 7 tips die mij helpen om me als High Sensation Seeker én minder snel overweldigd én minder snel onderprikkeld te voelen.

Als je iets van de tweestrijd in je hoofd herkent, dan heb je misschien ook iets aan deze 7 tips.

1. Pak je rust, ook als je denkt dat dat niet nodig is

Al zolang ik me kan herinneren, ben ik een tamelijk energiek persoon. Ik heb aan 6,5 uur slaap per nacht genoeg en geniet van talloze creatieve projecten oppakken. Het liefst ook nog allemaal tegelijk. En terwijl Bart gerust 3 uur achter elkaar in pyjama series kan kijken, krijg ik na een half uur al de kriebels om op te staan en iets anders te gaan doen. Rust nemen is geen standaard onderdeel in mijn agenda.

De valkuil daarbij is dat je zo enthousiast door kunt gaan dat je vergeet om rust te pakken. Of misschien denk je zelfs helemaal geen rust nodig te hebben, totdat je op een gegeven moment merkt dat je per ongeluk toch over je eigen grenzen heen bent gedenderd. Want echt iedereen heeft rust nodig. Ook jij en ik!

Zelf vind ik het lastig om op het moment zelf aan te voelen dat ik naar rust snak. Daarom doe ik aan een klein beetje zelfcensuur door mezelf rustmomenten op te leggen. Als ik niet aanvoel dat rust nodig is, dan moet ik maar op het moment zelf merken hoe goed rust soms is.

Herken je dat alsmaar aanstaan? Zet dan bijvoorbeeld een timer of noteer de rustmomenten al vooraf in je agenda. Dan voorkom je dat je door de rush vergeet om even bij te komen.

2. Houd bij waar je overweldigd door raakt

Ook al heb je als High Sensation Seeker over het algemeen veel energie, ook jouw energietank kent een bodem. En soms komt die eerder of meer plotseling in zicht dan gedacht. Het heeft mij enorm geholpen om er meer inzicht te krijgen in de specifieke dingen die mij overweldigen. In welke situaties raak ik overprikkeld? Wat is het dan dat mij overprikkelt? En hoe kan ik dat voor zijn? Als je beter weet wat voor jou too much is, dan kun je makkelijker overprikkeling voorkomen.

Ik raak zelf bijvoorbeeld snel overprikkeld als ik op een dag heel veel afspraken plan. Qua schrijfwerk kan ik eindeloos doorgaan, maar voor afspraken heb ik een taks als ik ook nog gefocust en vrolijk het gesprek wil aangaan. Daarom probeer ik niet meer dan 2-3 afspraken op een dag te plannen. Ook plan ik altijd tijd vrij tussen afspraken, zodat ik niet gehaast kom opdraven én energiek een afspraak inga.

Maar wat wel en niet werkt, kan voor iedereen anders zijn. Houd daarom eens een week bij op welke momenten jij je overprikkeld voelde. Wat ging daaraan vooraf? Waar kwam dat gevoel door? En wat kun je eraan doen om dit voortaan te voorkomen?

3. Zoek ook uit wat je energie geeft als je onder- of overprikkeld bent

Tegenover die energievreters staan gelukkig ook energiegevers. In mijn ogen gaat balans altijd over een goede mix van dingen die energie kosten én dingen die energie geven. Je zult in je leven altijd dingen moeten doen die energie kosten, zoals langdradige vergaderingen bijwonen, je administratie bijwerken of feestjes bezoeken waar de gespreksonderwerpen niet veel diepgaander worden dan de nieuwste aflevering van een realityserie. Tja, dat hoort allemaal soms bij het leven of bij je werk. Maar je kunt die energievreters wel minder energie laten wegslurpen door er energiegevers tegenover te zetten.

Wat geeft je juist energie, zeker op het moment dat je accu even leeg is? Is dat bijvoorbeeld tijd alleen doorbrengen? Een interessant boek lezen? Sporten? Een diepgaand gesprek aanknopen met iemand? Je kat knuffelen? Noteer 5-10 dingen die jouw energietank opladen. Dan kun je daar altijd naar teruggrijpen op het moment dat je je uitgeblust voelt, of dat nu komt door over- of onderprikkeling.

Voor mij is mijn blog bijvoorbeeld een eeuwige energiegever. Toen ik in het verleden regelmatig onderprikkeld van een werkdag terugkwam, gaf mijn blog me de creatieve uitdaging die ik zocht. En als ik juist overprikkeld ben van een drukke verjaardag is Vaker Vrolijk mijn rustige privéplek waar ik even in mijn eigen prikkelarme bubbel kan kruipen.

4. Praat over wat in je omgaat (zodat je het op een rijtje krijgt)

De keerzijde van mijn High Sensation Seeker-kant is dat mijn hoofd regelmatig een wervelwind aan gedachten, plannen en schema’s is. Soms is het zoveel dat ik het even niet meer kan ordenen. Op die momenten helpt het mij om er even over te praten met een bekende (vaak is Bart het slachtoffer – sorry, schat!). Ik kom vaak al snel tot rust als ik heel even spui over alles wat er in me omgaat of waar ik stress van krijg. Meestal merk ik al pratende vanzelf dat het zo erg nog niet is, dat het best behapbaar is, dat ik bepaalde dingen kan laten vallen of dat er een andere oplossing is. Maar alleen al erover praten, helpt om uit mijn drukke gedachtenstorm te komen.

Dus blijf er niet in je eentje mee zitten. Veel HSS’ers hebben van nature de behoefte om met anderen te delen wat er bij hen speelt. Dat kan enorm helpen om dingen te relativeren of om bijvoorbeeld weer in mogelijkheden in plaats van problemen te denken.

Misschien heb je ook zelf al de antwoorden en hoef je niet eens advies van een ander te krijgen. Geef in dat geval aan dat je vooral wilt dat de ander even luistert en dat een oplossing niet nodig is.

5. Zorg voor voldoende nieuwigheid in je leven

Bij mij als HSS’er ligt onderprikkeling en verveling altijd op de loer. Ik houd van op mezelf zijn en rustige activiteiten, maar word verre van blij van een intens rustige dag waarop ik niet even de deur uitga. Ook dat is iets typerends als je HSS’er bent. Je onderneemt liever (nieuwe) dingen dan dat je steeds in dezelfde sleur zit of bijvoorbeeld een hele dag Netflixt en chilt om te ontspannen. Die hang naar nieuwigheid is een typisch HSS-kenmerk.

Met dit soort nieuwe dingen kun je sleur voorkomen en zorg je voor voldoende prikkels, en dan ook nog specifiek de prikkels die jou energie geven.

6. Doe vaker dingen alleen (in plaats van te wachten totdat iemand met je mee wilt)

Vaak barst je als HSS’er van de leuke ideeën en creatieve plannen, maar je kunt niet zomaar mensen tevoorschijn toveren die daar net zo enthousiast over zijn als jij. Het is zonde als je jouw plannen daarom maar in de ijskast schuift. Kijk eens of je ze in je eentje kunt uitvoeren, zodat je alsnog “aan je sensatie-trekken” komt.

Ik doe best vaak dingen in mijn eentje. En dan in het bijzonder als ik ergens heel veel zin in heb, maar niet zo snel iemand weet met wie ik dat zou kunnen doen. Zo bezoek ik regelmatig in mijn eentje een stad, houd ik van wandelen in mijn eentje, vind ik winkelen in mijn uppie net zo leuk als samen, volg ik regelmatig in mijn eentje workshops of trainingen (daar ontmoet je vanzelf wel andere leuke mensen!) en ga ik ook gerust in mijn eentje naar uitjes waar ik Bart niet warm voor krijg.

Wacht niet af totdat je iemand vindt die met je mee wilt. Ga gewoon alleen. Dan kun je zelf de regie in handen nemen en alsnog de dingen doen die jij graag wilt, ongeacht hoe enthousiast of niet anderen daarover zijn.

7. Rem jezelf soms af door te zoeken naar een middenweg

Waar de High Sensation Seeker in mij het meest tegenaan loopt, is dat ik niet alles kán doen wat mijn sensatiezoekende kant soms zou willen. Althans, niet zonder mezelf compleet voorbij te lopen en gigantisch over mijn energie-grenzen heen te gaan. Uit het boek ‘Hoogsensitief in de liefde’ van Elaine Aron leerde ik dat het een kwestie is van accepteren dát niet alles kan. De beste manier daarvoor is om op zoek te gaan naar middenwegen. Misschien kun je niet aan al je behoeften toegeven, maar dat betekent ook niet dat je al je avontuurlijke plannen in de ijskast moet laten verpieteren.

Vind de weg tussen zwart en wit: wat kan er wel binnen jouw mogelijkheden? Merk je dat je snel in obstakels denkt? Kijk dan naar wat wél lukt.

En vooral: ontdek hoe jij in elkaar steekt

Uiteindelijk kun je labels (HSP, HSS, introvert, extravert) plakken wat je wilt, maar ieder persoon steekt anders in elkaar. Terwijl ik een sportschool met luide muziek overweldigend vind, gaat een ander daar misschien juist heel lekker op. En ik mag dan gek zijn op actieve stedentrips, een ander zal misschien een natuurvakantie op de Veluwe actief genoeg vinden. Ontdek vooral hoe jouw energietank werkt, wat jou leuke prikkels bezorgt en wanneer de prikkels jou juist te veel worden. Kijk met een nieuwsgierige blik hoe dit alles bij jou zit, zonder daar oordelen als “raar”, “vreemd” en “anders” op te plakken.

Zie ook zeker de mooie kanten in van High Sensation Seeker zijn. Het is toch prachtig dat je altijd op zoek bent naar avontuur en nieuwigheid, en tegelijkertijd een rem hebt die je weerhoudt van te impulsieve beslissingen? Bart vindt het bijvoorbeeld juist leuk aan mij dat ik overal creatieve kansen zie, me nooit verveel en regelmatig energie voor tien heb. Dat ik dan de volgende dag compleet lusteloos op de bank kan liggen, is de keerzijde daarvan. Maar so be it. Iedereen heeft mooie en minder mooie kanten.

Hoe beter je jezelf leert kennen, hoe makkelijker het wordt om vooral die mooie kanten te laten shinen en je energieke zelf te zijn.

Herken jij je toevallig in het label High Sensation Seeker (of herken je iets van deze punten)?