“Slaap lekker, droom zacht!” Het is een standaardzin uit de prentenboeken van vroeger. Maar wat als jouw dromen zo zacht niet zijn? Je kent het misschien wel. Oneindig veel draaien in bed. Met de zweetdruppels over je rug druipend wakker worden. Snel het lampje aanknippen om te zien of dat ene monster met een mes in zijn poot écht niet naast je bed staat. Ik kan erover meepraten na vele nachtelijke avonturen waarin ik onder andere piranha’s aan mijn vinger had hangen of seriemoordenaars achter me aan had zitten. Geen pretje! Nachtmerries heb ik nog steeds bij vlagen. Wel ken ik na veel nare-dromen-ervaring wat trucs die mij helpen om minder van die dromen te ervaren. Daarom mijn 9 tips als antwoord op de vraag ‘Hoe kom je van nachtmerries af?’.
Nachtmerries – wat een nachtmerrie!
Het schijnt dat ongeveer 70% van de mensen weleens of zelfs regelmatig nachtmerries heeft. Of ze nu gaan over groene monsters of over doodenge achtervolgingsscènes die het bijzonder goed zouden doen in politieseries, nachtmerries zijn nooit fijn. Een slechte droom op z’n tijd is nog tot daaraan toe. Maar als je wel heel vaak nachtmerries hebt, kan het je slaap – en daarmee ook je leven overdag – aardig verstoren. Bij sommige mensen is het zelfs zo erg dat het een “nachtmerriestoornis” heet. “Parasomnie” is hoe dat in dure woorden in de doktersencyclopedie staat.
Wanneer je vaak naar droomt, kun je na een tijdje ook “bang” worden om weer nachtmerries te krijgen en dus met tegenzin naar bed gaan. Zou het deze nacht wel goed gaan? Nachtmerries zorgen ervoor dat je minder relaxed slaapt. Je beleeft misschien minder uren diepe slaap hebt en wordt daardoor wellicht niet zo uitgerust wakker als je zou willen. Vaak schrik je wakker uit nachtmerries. Met een flink hoge hartslag ook nog. Het gevolg is dat je er ook overdag minder gefocust bij bent en je humeur wordt daar wellicht niet beter van.
Kortom: nachtmerries hebben is verre van een droomscenario. Ik ben dan ook vast niet de enige die weleens om vier uur ’s nachts haar telefoon pakte om de vraag “Hoe kom ik af van nachtmerries?” in Google te gooien.
Wat is de oorzaak van nachtmerries?
Het schijnt dat nachtmerries vaak (al is het subtiel) zijn gebaseerd op dingen die je overdag meemaakt. Überhaupt herbeleef je vaak ’s nachts dingen van de dag ervoor om alle prikkels van die dag te verwerken. Daar voeg je bepaalde associaties of ervaringen aan toe. Die maken de nare droom zo levendig. Je herbeleeft in je slaap bijvoorbeeld de enge serie die je net hebt gekeken. Of je bent gespannen voor je presentatie morgen (hoi, spreekangst!) en droomt daarom over hoe die ene presentatie op een compleet drama uitloopt.
Er kunnen ook andere oorzaken van nachtmerries zijn. Als je bijvoorbeeld in het algemeen veel stress hebt of last hebt van trauma’s, is de kans op nachtmerries groter. Ook alcohol en drugs kunnen tot nare dromen leiden. Maar aangezien mijn enige “alcohol- en drugsgebruik” twee smerige slokjes bier op mijn 19e waren, is dat bij mij vast de oorzaak niet 😉
Overigens kunnen hormoonwisselingen (bijvoorbeeld tijdens je zwangerschap) en medicijnen ook voor heftigere dromen zorgen. Een dierbare van mij slikte bijvoorbeeld een tijdje een medicijn dat vreselijke nachtmerries gaf. Die waren dan ook levensecht. Dat stond blijkbaar in kleine letters als bijwerking genoteerd in de bijsluiter.
Mijn ervaring met nachtmerries
Nachtmerries komen bij mij in vlagen. Ik heb periodes waarin ik soms wel drie nachtmerries in één nacht heb. Ben ik net ontwaakt uit een droom waarin ik achtervolgd word door een kudde van honderd woeste stieren, rol ik zo de volgende droom in waarin ik in mijn nakie een presentatie moet geven en ook nog te laat kom opdagen. Zo hilarisch en ongeloofwaardig als die nachtmerries op papier klinken, zo vreselijk kunnen ze zijn als je er middenin zit. Gênant maar waar: ik heb wel vaker Bart letterlijk keihard wakker geschreeuwd, omdat er in mijn droom iets heftigs gebeurde. Dan schrokken we allebei tegelijk wakker van het plotsklapse bizarre volume uit mijn mond. Maar ik heb ook periodes waarin ik wekenlang alleen maar vrolijk of neutraal droom.
Arme Bart heeft de gênante gillen gelukkig tot nu toe overleefd. Hij is vaak de redder die me ’s nachts wakker schudt als ik weer eens heel hard heen en weer draai, zwem in het zweet of angstig dingen roep. Als ik veel nare dromen na elkaar heb, slaap ik slecht, word ik gestrest wakker en voelt het alsof ik al met 1-0 de dag start. Ik ben dan ook zelf het afgelopen jaar veel op zoek geweest naar antwoorden op de vraag ‘Hoe kom ik van nachtmerries af?’.
Ik kan niet zeggen dat ik hét middel tegen nachtmerries heb gevonden. Wel heb ik er meer inzicht in gekregen en weet ik beter wat voor mij werkt. Bij mij is stress bijvoorbeeld een gigantische trigger. Als ik al veel stress heb gedurende de dag, dan zal ik ook eerder in dromeland in stressvolle situaties belanden. Maar nachtmerries kunnen ook gewoon domme pech zijn. Soms heb je een prima periode, speelt er helemaal niets en word je alsnog ’s nachts in enge werelden geslingerd in je slaap. Zonder reden.
Hoe kom je af van nachtmerries?
Dé oplossing voor nachtmerries die voor iedereen perfect werkt, is er niet. Je zult vaak meerdere dingen moeten proberen om te kijken wat voor jou werkt en wat jouw antwoord is op de vraag ‘Hoe kom je af van nachtmerries?’. Het is wel algemeen bekend dat stress niet meehelpt om fijn te dromen. Maar ook andere tips (en soms zelfs huis-tuin-en-keuken-oplossingen) kunnen helpen om minder nachtmerries te beleven. Dit zijn wat tips die voor mij helpen.
1. Probeer een verzwaringsdeken
Ik dacht altijd dat dit een TellSell-praatje was dat te mooi is om waar te zijn. Een deken van 5 of 7 kilo op je bed leggen – kan dat echt lekker slapen én helpen tegen nachtmerries? Ja dus. In elk geval bij mij. Een verzwaringsdeken valt door het gewicht iets strakker om je lichaam. Daardoor voelt het als een soort cocon. Bovendien kun je minder goed woelen, draaien en druk doen in je slaap door de extra kilo’s deken die op je liggen.
Het zal natuurlijk per persoon verschillen of het werkt. Maar bij mij is het absoluut één van de beste nare-dromen-remedies geweest. Ik had laatst de weken voordat ik mijn verzwaringsdeken erbij pakte veel nachtmerries. Sinds ik het ding weer op mijn bed heb liggen, slaap ik een stuk rustiger, woel ik minder en betrapt Bart me minder vaak op schreeuwen in mijn slaap of heen en weer gedraai.
Mocht je ook gevoelig zijn voor nachtmerries, slecht slapen of piekeren ’s nachts, dan is een verzwaringsdeken wat mij betreft zéker het proberen waard. Het is de eerste nachten even gek, zo’n zwaar ding op je. Maar daarna went het snel.
2. Voorkom stress en spanning zoveel mogelijk
Als ik in een stressvolle tijd zit, is mijn slaap het eerste wat erop achteruitgaat. En dan niet eens omdat ik te laat mijn bed opzoek, maar vooral omdat ik dan ook gestrest ga slapen. Ik merk dat ik overdag meer negatieve prikkels oppik en meer stressvolle dingen ervaar. Daardoor lig ik ook eerder te woelen, draaien én naar te dromen in bed ’s nachts. Het helpt mij dus om in tijden van veel nachtmerries spanning en stress zoveel mogelijk de deur te wijzen.
Dit zijn een paar anti-spanning-tips waarmee ik relaxter in bed lig:
- Stop ’s avonds op tijd met werken en regeldingen. Kies een moment om bewust te stoppen met werk/huishouden/verplichtingen voor het slapengaan. Dan ben je niet tot de laatste minuut nog druk met allerlei mogelijke stressveroorzakers.
- Mediteer voor het slapengaan. Zoek op YouTube een korte meditatie op van 5-10 minuten en doe die voordat je je bed opzoekt (of terwijl je in bed ligt). Dat helpt om de gedachten van de dag van je af te laten glijden.
- Verban de telefoon uit je bed. In elk geval rond bedtijd. Dingen als nieuws over oorlogen, Instagram-posts van mensen die zich over van alles en nog wat druk maken of showbizz-nieuws over overleden acteurs zijn geen heel fijne afsluiter van de dag.
- Vind je het lastig om stress van de dag achter je te laten? Ga een keer met iemand praten (dat kan ook je partner, een vriend of familielid zijn) over wat je zoal doet op een dag en wat je stress bezorgt. Waar kun je schrappen of aanpassingen doen? En wat zou jou helpen om de stress van de dag niet mee te nemen in de nacht?
- Zorg voor balans tussen spannende dingen en kan-ik-goed-dingen. Uit je comfortzone gaan is goed. Maar overdrijf het niet. Push jezelf niet de hele dag door om dingen te doen die je doodeng vindt. Zoek een balans tussen op je tenen lopen en dingen doen waarbij je er alle vertrouwen in hebt dat het je goed afgaat.
- Zorg voor beweging, kom uit je hoofd. Zit jij vaak ’s avonds in je hoofd en is de piekermodus daardoor serieus aan? Maak een wandeling, doe yogaoefeningen of probeer iets anders wat je in beweging brengt. Dat helpt om minder in je hoofd te blijven hangen.
- Ga op zoek naar jouw stressveroorzakers. Wat levert jou stress op gedurende de dag? Is dat je drukke baan? Het hectische gezinsleven? De verbouwing die maar niet wil vlotten? Overlast van de buren? Zorgen over de toekomst? Hoge verwachtingen die je jezelf oplegt? Of je telefoon die nooit eens stil en zwart blijft? Zoek het voor jezelf uit en kijk of je die stressveroorzakers iets kunt temperen. Als je minder stress hebt, heb je minder kans dat negatieve prikkels van overdag ’s nachts opnieuw voorbijkomen.
Lees ook: Overprikkeld en HSP: hoe voorkom je dat je overprikkeld raakt? (19 tips)
3. Zorg voor een goed matras (en dus betere nachtrust)
Een goed slaapritme en een goede nachtrust zijn heel belangrijk. Je voorkomt er nachtmerries misschien niet compleet mee. Maar het zorgt er wel voor dat je uitgeruster wakker wordt en meer slaap pakt, wat best handig kan zijn als je regelmatig ’s nachts wakker schrikt. Daarom vind ik een écht goed matras altijd superbelangrijk, en zou ik daarvoor nooit zomaar iets kopen. Je brengt er uiteindelijk zo’n 56 uur per week op door. Heel belangrijk dus om niet op het eerste het beste zachte ding te ploffen, maar een écht goed matras in huis te halen.
Wij hadden altijd een ander matras, maar dat werd qua kwaliteit minder én Bart kreeg er rugklachten van. Sinds kort hebben we een nieuw matras van Wave by M line. Bart was na één uur al mega-enthousiast. En ook ik kon na een paar goede nachten zeggen dat dit matras de switch helemaal waard is.
Het Wave by M line-matras is bedoeld als een matras voor iedereen, doordat het zich aan je lichaam aanpast. Het matras is dus geschikt voor zowel rug-, zij- als buikslapers. Hoe dat kan? Het bestaat uit keerbare lagen. Je kunt de bovenste twee lagen allebei omdraaien. Zo kun je de samenstelling van het matras op jouw wensen afstemmen.
De kenmerken van het Wave-matras van M line op een rij:
- Het matras is gemaakt van stevig koudschuim, bestaande uit 5 comfortzones. Die bieden op elke plek van je lichaam de goede ondersteuning. Zo is de ondersteuning bij je rug stevig en bij je heupen en schouders juist iets zachter.
- Je kunt het matras door de keerbare lagen op je voorkeuren aanpassen. Je kunt bijvoorbeeld een laag met extra ondersteuning kiezen.
- Het matras kan zich aanpassen aan de contouren van je lichaam (en dus ook aan je slaaphouding).
- Het is geschikt voor o.a. lattenbodems, spiraalbodems en boxsprings.
- Het matras heeft een 7.4 gekregen van de Consumentenbond bij hun test in september 2023.
Wij slapen inmiddels een paar weken op het matras. Waar ik aan mijn vorige matras even moest wennen (dat bleek achteraf wat te hard te zijn voor mijn slaaphouding), was ik na één dag al goed gewend aan ons nieuwe Wave by M line-matras. Ik slaap er elke nacht heerlijk op. Natuurlijk zijn de nachtmerries niet als sneeuw voor de zon verdwenen. Maar ik word in elk geval niet wakker met rug- of nekklachten (ook niet midden in de nacht). Dat is, als je al slechter slaapt door nachtmerries, een verademing op zich. Ik val daardoor bijvoorbeeld na een nachtmerrie sneller weer in slaap.
4. Kijk spannende series en gruwelijke docu’s alleen overdag
Hartstikke leuk, een crimeserie op z’n tijd! Of zelfs een enge horrorfilm of een documentaire over een bloeddorstige seriemoordenaar die zelf te veel horrorfilms had gekeken. Maar als je al last hebt van nachtmerries, is spannend kijkvoer misschien niet het beste om ’s avonds laat op tv aan te zetten. Ik trapte jarenlang in deze valkuil. Ik vind spannende series namelijk wel reuze-boeiend, maar kan er helaas niet zo goed tegen als ik zou willen. Wanneer het iets te spannende muziekje de aanblik van een gruwelijke moordenaar op tv nog veel gruwelijker maakte, was ik er zeker van dat ik diezelfde lugubere figuur de nacht erna nog een paar keer zou tegenkomen. In mijn droom dus.
Nu zou je denken “Kijk dan gewoon vrolijke tv-programma’s”. Doe ik ook. Heel Holland Bakt en Boer Zoekt Vrouw leveren me inderdaad weinig nare dromen op. Maar soms snak ik alsnog naar politieseries, bloederige docu’s en true crime-podcasts, want boeiend vind ik ze wel. Gelukkig heb ik tegenwoordig een goede oplossing gevonden voor dat dilemma: ik kijk enge tv-programma’s en series altijd eerder op de dag. Dan zet ik ze bijvoorbeeld ’s middags aan, ook nog op een kleiner scherm (mijn laptop). Daardoor komt het allemaal minder hard binnen, kan ik toch van de serie genieten én slaap ik er niet minder door.
5. Schrijf nachtmerries van je af (en bedenk een happy end)
Toen ik zelf een keer na een weerzinwekkende nachtmerrie googelde op ‘Hoe kom je van nachtmerries af?’, stuitte ik op deze geniale tip. Het idee is dat je volledig uitschrijft hoe je nachtmerrie verliep én dat je het verloop op een positieve manier aanpast. Dus schrijf het verhaal om en bedenk er een happy end bij. Beschrijf bijvoorbeeld hoe jij – heldhaftig als je bent – het geweer van de lugubere moordenaar afpakt en hem compleet uitroeit. En ze leefden nog lang en gelukkig. Of werk uit hoe vlak voor die presentatie die je op het punt stond in je nakie te geven, je collega je aanstoot “Hé, vergeet je niet iets?”. Probleem opgelost!
Veel mensen hebben terugkerende nachtmerries. Ik droom bijvoorbeeld vaak over achtervolgingen of over superbelangrijke dingen vergeten terwijl iedereen op mij rekent. Door dat soort dromen overdag om te buigen in beter aflopende verhalen, kan ik de nachtmerries makkelijker laten varen. Als je dat omdenken vaker doet bij terugkerende dromen, kan het zelfs zo zijn dat je voortaan dat positievere verhaal kunt dromen.
6. Ga je nachtmerries niet al googelend uitpluizen
Ze zeggen vaak dat nachtmerries een betekenis hebben. En dat zal vast soms zo zijn. Het is niet voor niets dat ik zo’n droom over in mijn nakie presenteren juist heb op de dag voordat ik een presentatie geef. Maar ik denk niet dat ik droom over seriemoordenaars en achtervolgingen omdat dat iets over de toekomst voorspelt (en anders: even afkloppen!). Dus nee, mij helpt die “Het betekent iets”-gedachte nou niet bepaald als ik rillend in mijn bed wakker schrik. Als ik ’s nachts al rillend en draaiend een verhaal heel levendig moet beleven, dan wil ik niet ook nog uitpluizen wat dat zou kunnen betekenen in het echte leven.
Mij helpt het dus juist om mijn dromen te laten voor wat ze zijn na de nacht. Niet googelen wat daar volgens droomexperts allemaal achter zit. Niet met iedereen praten over die ene droom en de mogelijke betekenis. Gewoon accepteren dat ik een nachtmerrie heb gehad en hopen dat ik de nacht erna gezelliger droom.
Dus: als het jou niet helpt om eindeloos te googelen op “Wat betekent dromen over…?”, doe het dan niet. Google op gezelligere dingen, zoals leuke Harry Potter-memes of boekentips. Word je een stuk vrolijker van na een nachtmerrie!
7. Praat over je droom om het te verzachten
Als je je dromen heel levendig herinnert na de nacht, is het misschien een idee om erover te praten. Ik vertel vaak Bart over waar ik over droomde, puur omdat hij het vaak kan relativeren of dan simpelweg zegt “Wat naar dat je die droom had!”. Ik hoef er geen ellenlange uitpluisgesprekken over te hebben. Maar niet alleen zijn met die nare droom kan al helpen om de scherpe randjes ervan af te schrapen en de droom niet nog veel vaker te beleven.
8. Haal jezelf uit de nachtmerrie door afleiding te zoeken
Na een nachtmerrie is het niet altijd even relaxed weer inslapen. Dat heb ik in elk geval. Ik zit dan nog een tijdje met een hartslag van hier tot Tokio en zweetdruppels op mijn rug. In plaats van op zo’n moment meteen weer onder de dekens te kruipen, ga ik liever 10 minuten met een goed boek zitten. Dan kom ik uit de nachtmerrie, kan mijn hartslag zakken en kan ik uitgeruster weer naar bed gaan. Een stuk relaxter!
Ga ook niet te erg stressen dat je slaap tekort komt door de nachtmerries. Ik had daar altijd veel stress over. Dan dacht ik dat ik vast niet scherp kon zijn de volgende dag omdat ik het met zo weinig nachtrust moest doen. Maar uiteindelijk kan iedereen het met minder slaap doen dan je denkt. In elk geval als het tijdelijk is. Wat de jonge ouders kunnen met hun nog niet doorslapende kindje, kun jij ook. Het is niet ideaal, zo’n korte nacht. Maar echt, je redt je wel de volgende dag. Maak je daar nu niet druk over. Dan krijg je er alleen maar onnodig gepieker bij.
9. Praat met je huisarts of een psycholoog over de vraag ‘Hoe kom ik af van nachtmerries?’
Als je echt veel last hebt van nachtmerries of al naar bed gaat met angst voor weer een spooky nacht, is het misschien goed om met je huisarts te praten. Wellicht is er een duidelijke oorzaak aan te wijzen, zoals overspannenheid, hormoonwisselingen of medicatie. In dat geval kan een arts met je meekijken.
Je kunt ook met een psycholoog of coach praten. Er bestaan allerlei technieken die kunnen helpen om de angst te verminderen en beter te slapen. Wat voor de één de magische oplossing is tegen nachtmerries, hoeft dat voor de ander niet te zijn. Een goede coach kan met je meekijken en kan je met een persoonlijk actieplan helpen in antwoord op de vraag ‘Hoe kom je van nachtmerries af?’.
Heb jij last van nachtmerries?
Het matras heb ik ontvangen van Wave by M line om te reviewen. De betere nachtrust kreeg ik erbij cadeau 🙂
BLIJF OP DE HOOGTE
Ik ben benieuwd wat jij vindt…
Recente blogs
9 tips als je geen ochtendmens bent
Goeiemorgen! Of niet? Zelf ben ik best wel een ochtendmens en kan ik echt genieten van de ochtend, ook al gaat het er vrij hectisch aan toe. Maar ik kan me voorstellen dat niet iedereen even blij wordt van vroege ochtenden. En ik moet toegeven dat ook ik niet elke dag glimlachend opsta, zeker als het er in de winter om 6 uur nog uitziet alsof het middernacht is. Gelukkig zijn er genoeg manieren om, zelfs als je geen ochtendmens bent, de ochtend iets aangenamer te maken. Dit zijn daarom 9 tips waar je misschien iets aan hebt als je niet zo vrolijk wordt van de vroege morgen.
67 diepgaande vragen voor je partner (als basis voor een goed gesprek)
Of je nu een prille liefde hebt of al dertig jaar met elkaar een huis en bed deelt, je kunt altijd nieuwe dingen van elkaar ontdekken. Communicatie schijnt het toverwoord te zijn in relaties. En tja, da’s best een waarheid als een koe. Zeker als het af en toe gaat over meer dan het standaard “Hoe was jouw dag?”-praatje aan de eettafel. Een gesprek kan een mooie manier zijn om dichter tot elkaar te komen, elkaar beter te snappen of om samen de zoveelste lachbui te beleven. Dit zijn 67 vragen voor je partner waarmee je een mooi gesprek start.
“Ik loop vast in het leven” | 7 dingen om te beseffen als je dat denkt
“Ja eh, ik ben vastgelopen!”. Die woorden rolden zo mijn mond uit terwijl ik met een businesscoach in een videogesprek zat. Op dat moment was mijn agenda bomvol. Mijn hoofd ook. Op een rustige vakantiebestemming zonder voorbijrijdend verkeer kwam er weer een gevoel van rust over me heen. Alsof ik niet alleen ons huis, maar ook mijn stress thuis had achtergelaten. En het gekke was: opeens besefte ik dat ik helemaal niet was vastgelopen. Ik zat middenin een groeispurt, maakte ruimte voor nieuwe dingen en had gewoon een stapje terug nodig. Vastlopen is oké, het is niet erg, het is soms juist nodig. Omdat ik vast niet de enige ben die er soms dramatisch uitfloept “Ik loop vast in het leven”, deel ik 7 realisaties voor jou en mij om op zo’n moment in je oren te knopen.
Liujkt me heel vervelend en ook typisch een probleem waar bij elk individue een aparte oplossing voor is, die werkt. Ik heb sinds mijn 5de geen nachtmerries gehad. Ik had er gewoon geen zin meer in (heerlijk dat je dat zo jong kunt bedenken, want dan werkt het blijkbaar ook). Ik werd in mijn dromen steeds door ‘de wolf’, een monster, achterna gezeten. In een bos, op weg naar school, in de supermarkt: echt overal. Hij dook steeds ergens op – in mijn dromen. En toen was ik het zat. Dus ik rende niet meer weg, maar draaide me om en zei: nou, eet me dan maar op, dan is het over. En bam! Geen nachtmerries meer.
Natuurlijk heb ik nog wel nare dromen … maar geen dromen waar ik snakkend naar adem uit wakker wordt of met paniek.
Een oplossing zou ook kunnen liggen in ‘lucide dromen’, waarbij je je steeds afvraagt: droom ik nu? En als dat zo is, als die piranha aan je vinger hangt, dan wéét je dat je droomt en kun je wakker worden. (Ik neem tenminste aan dat je eigenlijk nooit piranha’s tegenkomt in Nederland. Dus zoiets is best een clue voor je dat je droomt. Ook al klopt het in de droom-logica, je kunt je brein trainen om dat te herkennen.) Misschien is dat een tip. Beter dan droomuitleg te googlen, iig.
Ik heb helaas ook best vaak nachtmerries. Soms die achtervolgingssituaties maar veel vaker (en nog heftiger vind ik persoonlijk) dat er allerlei nare dingen gebeuren met mijn naasten. Altijd zo blij als ik dan wakker word en besef dat het niet echt was.
Heb ook heel veel dromen per nacht, en altijd chaotische situaties. Heb het er al over gehad met de huisarts en andere hulpverleners maar die zeggen dat het net goed is. Maar voel me ’s ochtends vaak echt niet uitgerust, alsof ik de hele nacht nog drukker bezig geweest ben dan overdag.
Ik heb zelden nachtmerries, maar ik kan mezelf al zo lang ik me kan herinneren ‘wakker maken’, dat scheelt een stuk.