Overvalt jou soms een hopeloos gevoel? De dagen voelen donker of lang. Het leven lijkt zijn kleur te zijn verloren. En waar je normaal uitkijkt naar de opgeschreven dingen in je agenda, zie je er nu eerder een beetje tegenop. Om allerlei redenen kan soms een gevoel van hopeloosheid je overvallen. Gewoon zomaar of met een reden. Eventjes of langere tijd. Wat kun je doen als je dat gevoel hebt? Ik zou zeggen: laat het vooral toe, wees lief voor jezelf en spreek jezelf soms een boel sprankjes hoop in. Want echt, hoop is er. Altijd. Dit zijn 17 helpende dingen om op zo’n moment tegen jezelf te zeggen.

Er is altijd hoop

Een hopeloos gevoel kan natuurlijk allerlei oorzaken hebben. Je kunt je bijvoorbeeld hopeloos voelen doordat je al langere tijd slecht in je vel zit. Ik voelde me bijvoorbeeld regelmatig moedeloos tijdens mijn eetstoornis. Van mijn 13e tot mijn 23e ben ik ziek geweest (ter info: ik ben nu 30). Elke dag dat ik in hetzelfde stomme riedeltje (te veel sporten, te weinig eten, niet lief zijn voor mezelf) trapte, vond ik het best uitdagend om mezelf bij elkaar te rapen.

Ik hoopte iedere dag dat het morgen anders zou worden. Dan baalde ik als een stekker wanneer de volgende dag bleek dat er niets op magische wijze in één nacht slaap veranderd was. Maar langzaam maar zeker – met heel veel mini-stapjes – vond ik destijds de hoop terug. Ik herstelde en ging weer zien hoe het leven ook heus naar me kon lachen.

Ik ging merken dat de rotdagen en onzekerheden er soms nog wel waren, maar lang niet meer zo vaak als eerst. En dat het echt kon: na een nare periode je leven stukje bij beetje weer bij elkaar rapen. Opbouwen. Genieten. Gewoonweg leven. Echt leven.

Ik schreef meerdere artikelen over mijn weg naar opkrabbelen. Het was zeker geen rechte lijn. Er was geen knop die omging. Er was ook geen halleluja-moment vanaf wanneer ik alles anders deed. Het ging gewoon stukje bij beetje. Soms met valpartijen en schaafwonden. Maar het ging wel. En het ging beter. Elke dag ietsje meer. Totdat ik lange tijd later op een heel ander punt stond, achterom keek en dacht “Jeetje, ik sta nu toch maar mooi heel ergens anders dan ik ooit had gedacht”. Genezen. Met een lieve vriend. Fijne mensen om me heen. De leukste baan die ik me kan wensen. Een eigen blog. Een pluizenbol. Plezier in eten. En meer dan dat.

Heus geen eindeloze regenbogen en eenhoorns die continu glitterpoep in het rondstrooien. Maar wel zoveel meer lichtpuntjes dan ik ooit had gedacht.

Je kunt ook om heel andere redenen een hopeloos gevoel hebben. Misschien ben je een dierbare verloren, heb je iets naars gemaakt of staat je leven door grote veranderingen flink op z’n kop. Het kan ook zijn dat je je gewoon niet zo fijn voelt. De donkere dagen duren lang, je voelt je “bleh” of je bereikt een doel niet zo snel als je zou willen. Hoewel je er ooit vol frisse moed aan begon, maakt het je nu regelmatig hopeloos.

Hoe een hopeloos gevoel er voor jou ook uitziet, het draait vaak om deze ene vraag:

“Blijft de situatie zoals die is of is er toch echt een sprankje hoop dat het beter wordt?”

Maar echt: ik geloof dat die hoop er altijd is. Toen ik zelf zo diep in de put zat, had ik je ook “veel te optimistisch” genoemd als je dat tegen me had gezegd. Inmiddels durf ik te zeggen dat je zelfs na de allerlastigste periodes weer een sprankje hoop kunt vinden. Misschien niet direct. Misschien niet zo snel als je zou willen. En vast ook op andere manieren dan gedacht. Maar de hoop is er of komt weer.

Wat kun je tegen jezelf zeggen bij een hopeloos gevoel?

In de periode waarin ik zo slecht in mijn vel zat, probeerde ik mezelf vaak moed in te praten. Ik voelde ook wel ergens in mijn kleine teen dat dingen anders zouden worden. En dat geldt ook voor jou: dingen kunnen in positieve zin veranderen. Als je maar rechtop blijft staan, je hoop niet achterlaat in de put waar je voor je gevoel in zit en altijd blijft geloven in jezelf én het leven.

Dit zijn 17 fijne dingen die je tegen jezelf kunt zeggen om de hoop nooit kwijt te raken:

1. Het is oké om je hopeloos te voelen. Dat is misschien wel het belangrijkste. Positief in het leven staan is goed. Maar als jij je op dit moment compleet ruk voelt, hoef je niet jezelf “Ik ben vandaag zo vrolijk”-liedjes toe te zingen om maar te doen alsof je er anders in staat. Geef eraan toe dat je het moeilijk hebt en je rot voelt. Laat het er zijn. Zonder oordeel. Daar begint het mee. Want hoe harder je gaat doen alsof die hopeloosheid er niet is, hoe harder de hopeloosheidsbal die je wegduwt alsnog een keer boven water plopt.
2. Niets is voor altijd. Ook dit niet. Dat is soms een moeilijk besef, soms juist iets wat enorm kan helpen. Ook het nare gevoel dat je vandaag hebt, is niet voor altijd. De rouw die je vandaag voelt, zal ooit op z’n minst ietsje minder scherpe randjes hebben. Je onzekerheid zal ooit minder worden. En de situatie waarin je nu zit, is ooit misschien niets meer dan een herinnering aan vervlogen tijden.
3. Er is altijd een sprankje licht. Kun jij het zien? Hoe heftig een rotdag ook is, er zal altijd op z’n minst één klein dingetje zijn dat wél fijn was aan deze 24 uur. Het hielp mij enorm om elke dag stil te staan bij iets kleins dat mij een glimlach had bezorgd. Vaak was dat iets simpels, zoals een leuk appje, lammetjes in de wei, de bloesem die weer bloeide, vrolijke post of een mooie kringloopvondst. Ik dwong mezelf om elke dag één lichtpuntje te benoemen aan het eind van de dag, ook op dagen waarop ik me tamelijk bagger voelde. Juist dan. Dat helpt om in te zien dat een dag nooit 100% stom is, zelfs als dat door de negatieve spiraal wel zo voelt.
4. Het is oké dat je je niet oké voelt. Dat is een uitspraak van Megan Devine (en de titel van haar boek over rouw). In een maatschappij waarin “Goed!” het standaard beleefde antwoord is op de vraag “Hé, hoe is het?”, is het soms lastig om toe te geven dat het helemaal niet zo “Ja hoor, lekker!” met je gaat. Ik zou zeggen: doe het toch. Wees eerlijk en praat er juist wél over. Je rotgevoel wordt er meestal niet minder op als je er in je eentje mee zit.
5. Ook al ga je 105x onderuit, fouten maken mag. Het hele ding van valkuilen is dat je er (helaas) vaak meer dan één keer in trapt. Ook als je denkt deze valkuil allang door te hebben er immuun voor te zijn, kun je er soms nog keihard in kletteren. Dat is vervelend. Absoluut. Meer dan dat soms zelfs. Maar veroordeel jezelf er niet om. Je bent ook maar een mens. Mensen maken fouten. Mensen hebben valkuilen, tamelijk hardnekkige soms. En mensen maken soms dezelfde fout meerdere keren. Trek er je lessen uit en bedenk waar het misging, maar laat het daarna ook los.
6. Hoe klein je je ook voelt, je impact is groter dan je denkt. Als je last hebt van een hopeloos gevoel, kun je je soms heel klein voelen. Dat ene mens in de miljarden. Die ene persoon op een mega-kantoor. Dat ene lid van die grote vriendengroep. Maar weet dat jouw waarde voor anderen én voor de wereld groter is dan je denkt. Mensen geven om je. Er lopen mensen op deze aardbol rond die jij nog niet kent, maar die in de toekomst ook intens veel van je gaan houden. Dingen die jij zegt of doet, kunnen anderen inspireren. Jouw acties van vandaag kunnen zomaar morgen het verschil maken. En met één enkele opmerking kun je soms al de dag van een ander mooier maken.
7. Breken brengt dichter bij elkaar. Ik schreef hierover ooit dit gedichtje: “Soms zijn de slingers zoek, zit je confettikanon op slot, de zon schijnt heus, maar je voelt je gewoon rot. Dan hoef je niet altijd te doen of het slingertijd is, de confetti maar te strooien, want joh, er is niets mis. Je mag best eens breken, met je handen in het haar. Dat maakt je niet minder leuk, maar brengt je dichter tot elkaar.” Wees niet bang om je geacteerde glimlach thuis te laten en desnoods in een tranendal uit te barsten bij je buurvrouw of beste vriend op de bank. Het is oké. Het maakt je mens, en kan soms juist de mooiste connecties opleveren. Stop met doen alsof, laat zien wie je werkelijk bent.

8. Het wordt vanzelf weer lente. De mensen met een winterdip (of aanleg daarvoor) kunnen deze letterlijk opvatten. Voor anderen bedoel ik dit figuurlijk. Het lijkt soms alsof het eindeloos duurt voordat het gras weer wat kleur krijgt, de bloemen bloeien en de zon zich ergens vanachter een wolk laat zien. De winterkou lijkt soms eindeloos. Maar in werkelijkheid is die tijd ook weer voorbij voor je er erg in hebt. Dat geldt voor meer dingen, ook voor rottige periodes. Het kan op dat moment voelen alsof je een winter beleeft waar maar geen eind aan komt. Maar ooit verandert elke winter in lente. Je weet niet wanneer. Je weet niet hoe. Maar blijf erop vertrouwen dat dat moment komt.
9. Je kunt beter 1000 kleine stappen zetten dan één hele grote stap die te spannend is om te zetten. Soms kan het voelen alsof je voor geen meter vooruit komt omdat je stapjes zo klein lijken. Maar heel veel kleine stapjes brengen je sowieso veel verder dan één mega-stap die zó groot is dat je hem nooit durft te zetten. Je kunt beter op laag tempo de berg opkrabbelen dan dat je eindeloos aan de grond genageld blijft bedenken hoe hoog die berg wel niet is. Dus zet die mini-stapjes. Voortgang zie je niet altijd van dag tot dag. Maar in een jaar tijd kan je leven er al zo anders uitzien. Juist als je het met die mini-stapjes behapbaar maakt.
10. Wie je bent geweest, bepaalt niet wie je zal zijn. Dat vind ik zelf één van de meest helpende uitspraken op momenten dat je er even doorheen zit. Ik heb 10 jaar van mijn leven een eetstoornis gehad. Mijn hele leven draaide dáárom en mensen kenden mij ook als dun, verlegen, stil en die persoon die niet mee-at. Het voelde soms alsof ik al in dat hele plaatje vastgeroest zat. Wat het leven mij leerde? Je hoeft niet te blijven wie je altijd was. Je mag op elk moment besluiten om dingen anders te doen. Om af te rekenen met oude patronen. Van je af te bijten. En vooral te worden wie je altijd wel wilde maar niet durfde te zijn. Als je je hopeloos voelt door wat je hebt meegemaakt, weet dan dat niet je toekomst hóeft te bepalen. Je kunt elke dag opnieuw beslissen om dingen anders te doen dan hoe je ze gisteren deed. En dat je leven tot nu toe niet altijd rooskleurig was, hoeft niet te betekenen dat dat altijd zo is.
11. Je voelt je misschien eenzaam, maar bent nooit echt alleen. Ook al zit er nu niet direct iemand naast je op de bank of heb je niet tien vrienden op speed dial in je telefoon staan, dat betekent niet dat je er écht helemaal alleen voor staat. Weet dat er altijd mensen zijn voor wie jij meer betekent dan je je ooit kunt voorstellen. En dat die mensen graag een hand naar je uitreiken of luisteren naar wat je voelt en vindt. Ook op de minder momenten. Niet altijd zullen mensen feilloos aanvoelen wat jou nu helpt. Dat is niet gek; gedachten lezen kan niemand. Kijk of je zelf kunt laten weten wat jou nu zou helpen. Dan kan de ander nog beter de juiste hand naar je uitsteken.
12. The only way is up. Ellendiger kan het niet worden; beter wel. Dat is het voordeel van het gevoel hebben dat je als een hoopje ellende in een ravijn ligt. Je kunt niet verder vallen dan je al gevallen bent. Toen ik van mijn dieptepunt kwam, zei ik steeds tegen mezelf “The only way is up”. Verder naar beneden kon niet. Omhoog krabbelen wel. Zeker als ik een lastige dag had, hielp dat mij enorm om het zonniger in te zien. Ja, het is nu rot. Maar het kan alleen maar, op welke manier dan ook, beter worden.

13. Er zijn meerdere wegen naar dezelfde bestemming. Dat jij je grote doel of droom nog niet hebt bereikt, is zéker geen reden om de handdoek in de ring te gooien. Elke bestemming kent meerdere routes. Het is net als met de auto: soms heb je een omweg of verkeerde afslag nodig om te ontdekken wat dan wél de juiste weg is. Zie het niet direct als “falen” wanneer jij er langer over doet om ergens te komen of als je een keer totaal de verkeerde kant op hebt gestuurd. Linksom of rechtsom, in één keer of met een driedubbele looping of voor mijn part met salto’s, koprollen en in handstand – jij komt er wel. Waarschijnlijk is dit gewoon JOUW weg.
14. Je schrijft je eigen verhaal. Elke dag is een nieuwe pagina. Wat mij enorm hielp tijdens mijn herstel, was het besef dat ik elke dag mijn verhaal opnieuw kan schrijven. Ik wachtte vaak op een soort-van-wonder dat in één klap alles anders zou maken. Maar ja, wonderen komen niet zomaar uit de lucht in je schoot kletteren. Vaak moet je er zelf iets voor doen om je situatie te veranderen. Weet dat alleen jij de kroontjespen voor jouw verhaal in handen hebt. Misschien was het afgelopen hoofdstuk niet fantastisch. Maar je kunt elke dag beslissen om vandaag één klein ding anders te doen om het volgende hoofdstuk (deze nieuwe dag) ietsje fijner te maken.
15. Wat nu heel groot lijkt, is over 5 jaar vast maar heel klein. Misschien herken je dit wel. Je zit flink in de put door een lastig gesprek dat je vandaag had. Of je hebt een blunder begaan waar je al drie nachten over piekert. Je hele leven staat in het teken hiervan. Wat mij dan helpt, is bedenken hoe ik over 5 jaar hiernaar zou kijken. Waarschijnlijk ben ik het tegen die tijd allang weer vergeten of is dat lastige gesprek dan alleen nog een grappig verhaal op verjaardagen. Relativeer stomme dingen in het nu, zodat je je er niet te veel door laat opslokken.
16. Wees trots op wie je bent, ongeacht waar je staat. Met schaamte en boosheid naar jezelf toe kom je geen stap verder. Juist zelfveroordeling duwt je vaak dieper de put in. Probeer trots te zijn op jezelf, ook al sta je niet waar je zou willen staan. Wees juist trots op de allerkleinste stapjes die je zet. Dat is misschien alleen al de tijd nemen om dit artikel te lezen, een vriendin appen dat je je rot voelt, simpelweg je bed uitkomen, of vandaag een kleine keuze anders maken dan je gisteren deed. Kijk er met zelfcompassie naar. Je doet het goed, ook al voelt dat misschien niet altijd zo.
17. Neem je tijd. Heb geduld. Het leven heeft geen haast. Vergelijk jouw tempo niet met dat van anderen. Denk niet dat dingen van de ene op de andere dag moeten veranderen. Een hopeloos gevoel zal misschien nog een tijdje blijven bestaan. Je leven verandert niet van de ene op de andere dag. (Tenminste, misschien wel als je à la Ik Vertrek besluit om morgen maar eens een pannenkoekenrestaurant op de Malediven te openen en acuut je vliegticket boekt. Maar als je dat plan hebt, zou ik er tóch een nachtje over slapen.) Verwacht niet dat 8 uur slaap alles direct anders maakt. Besef dat dingen tijd kosten. Dat uit de put krabbelen niet altijd zo snel gaat als je denkt. En dat heel veel stapjes bij elkaar alsnog een mega-stap maken. Totdat je ooit, jaren later, terugkijkt en denkt “Jeetje, dat heb ik toen toch maar mooi geflikt!”.

Ik sluit af met een gedicht dat ik eens schreef (en op Instagram deelde):

Soms duurt het even,
kosten dingen tijd,
moet je iets verwerken,
ben je het pad kwijt,
heb je stappen te zetten,
angsten te overwinnen,
eerst weer rust te vinden,
of opnieuw te beginnen.
Soms mag je jezelf tijd geven,
hoe hard de wereld ook raast.
Pak gerust je ruimte,
het leven heeft geen haast.

You got this.