Je grenzen aangeven? Ik geef toe: mijn hobby is het niet. En mijn grootste talent ook niet. Wel is het iets waar ik het afgelopen jaar hard aan heb gewerkt en veel mee heb geoefend. Ik durf wel te zeggen dat het me nu een stuk beter afgaat. Dat komt deels door een training die ik vorig jaar volgde, maar eigenlijk vooral door het leven. Oftewel, door in situaties te belanden waarin ik mijn mond wel móest opentrekken. Een paar handigheidjes komen bij mij goed van pas om mijn grenzen aan te geven. Zeven van die tips wil ik maar al te graag met je delen.

1. Oefen met kleine stappen

Je grenzen aangeven klinkt al snel als een enorm ding. Alsof je je opeens moet voordoen als een ware assertieveling die gewend is om zelfverzekerd nee te verkopen. Maar niet voor iedereen (voor mij in ieder geval niet) is dat doodnormaal. Hoe pak je het dan aan?

Simpel: wat nu als je klein begint?

Je hoeft niet meteen die ene irritante collega of iemand die dicht bij je staat eens flink te zeggen waar het op staat. Begin wat eenvoudiger. Ik vond het zelf bijvoorbeeld makkelijker om assertief te zijn tegen mensen die ik niet persoonlijk ken. Bijvoorbeeld toen ik aan de lijn hing met de klantenservice omdat mijn bed twee maanden vertraagd bleek te zijn of toen een makelaar me nogal onbehoorlijk behandelde en ik daar echt wat mee moest. Oefen er juist in dat soort situaties eens mee. Oefening baart kunst.

» Lees ook mijn artikel met praktische tips om voor jezelf op te komen.

2. Doe het op jouw manier

Het is helemaal oké om je grenzen aan te geven op jouw manier. Schreeuwend en stellig of juist subtiel en genuanceerd. Eerder had ik weleens het idee dat ik gewoon niet assertief “kan” zijn. Goed, ik ben niet iemand die met een luide stem een ander tot de orde roept, maar dat hoeft ook niet. Gelukkig besef ik inmiddels dat iedereen zijn grenzen kan aangeven. Ik ben wat genuanceerder in mijn communicatie, maar dat kan ook juist een kracht zijn in een wereld waarin heel wat anderen al haantje de voorste spelen. Denk niet dat je grenzen aangeven voor jou niet mogelijk is, maar ontdek welke manier daarvoor bij jou past.

3. Houd het dicht bij jezelf

Ben je bang iemand voor het hoofd te stoten door je grenzen aan te geven? Ik kreeg ooit een waardevolle tip over hoe je dat op een fijne manier aanpakt, namelijk door niet direct de ander aan te vallen, maar door vanuit je eigen gevoel te spreken.

• Dus niet: “Waarom vraag je dat me terwijl je weet dat ik het niet leuk vind?!”
• Maar wel: “Ik merk dat ik dat moeilijk vindt en daar nu de ruimte niet voor heb.”

Daarmee voorkom je ook dat de ander meteen in de aanval gaat of zichzelf juist gaat verdedigen.

4. Twijfel bij je grenzen aangeven? Vraag om advies!

Vind je het lastig om je grenzen aan te geven of ben je bang dat je reactie niet redelijk is? Stop met daar zelf over peinzen en vraag eens iemand die je vertrouwt om advies. Het kan fijn zijn om de bevestiging te krijgen dat je juist handelt (ook al weet je dat misschien stiekem al). Grote kans dat dat je helpt om meer zelfverzekerd aan te geven waar jouw grens ligt.

5. Durf op beslissingen terug te komen

Zelf merk ik het soms pas dat iemand over mijn grens heen gaat als het al is gebeurd. Eerder dacht ik dan vaak dat ik al te laat was. “Niets meer aan te doen”, zo geloofde ik. Dat was totdat ik besefte dat je ook op beslissingen kunt terugkomen als iets je een knoop in je maag bezorgt. Zo heb ik weleens ‘ja’ gezegd terwijl ik later alleen maar voelde ‘nee nee NEE!’. Dat maakt het misschien lastiger om je grens aan te geven dan wanneer je het direct had gezegd, maar het is nog net zo goed mogelijk als op het moment suprême.

6. Laat een antwoord even bezinken

In aanvulling op bovenstaande tip: als je vaak wat later pas voelt dat iemand over je grens heen gaat, kun je ook je beslissingen uitstellen. Je hoeft niet à la minute op een mailtje te reageren. Hetzelfde geldt voor appjes (blauwe vinkjes of niet!). En zelfs als iemand iets persoonlijk vraagt, kun je aangeven er even over na te denken. Vaak helpt dat om voor jezelf goed op een rij te krijgen of je ergens wel echt in mee wilt gaan of dat iemand eigenlijk over je grenzen heen gaat. Ook kun je dan beter nadenken over hoe je het wilt overbrengen dan wanneer je door een vraag of verzoek overdonderd wordt.

7. Ga niet meteen sorry’en

Nog een belangrijke tip voor je grenzen aangeven: schiet niet meteen in de ‘sorry’-modus. Eerder schreef ik dit artikel over minder vaak sorry zeggen. Sindsdien probeer ik steeds kritisch te kijken of ‘sorry’ wel nodig is voordat ik dat vijfletterwoord uitspreek.

Doe je iets waarvoor je je moet verontschuldigen?
Of zeg je meer ‘sorry’ vanuit een gewoonte?

Probeer ‘sorry’ in het laatste geval achterwege te laten. Je maakt jezelf er kleiner mee, waardoor het aangeven van je grenzen ook een stuk minder krachtig overkomt. Dat is zonde! Hetzelfde geldt overigens voor andere verzachtende woorden als ‘een beetje’ of ‘misschien’. Probeer die woorden te vermijden als je echt een punt wil maken.

Wat helpt jou om je grenzen aan te geven?