Wat is normaal? Van alle woorden die de Nederlandse taal kent, vind ik dit zevenletterwoord misschien wel het vaagst. Volgens online woordenboeken is normaal “wat de meeste mensen doen”. Maar wie bepaalt dat iets normaal is als de hele meute het op een bepaalde manier doet? Wat in de ene cultuur doodgewoon is, is in de andere cultuur niet geaccepteerd. Wat je ouders de normaalste zaak van de wereld vinden, daar snap jij als volgende generatie misschien niets van. En zelfs als jij iets doet zoals iedereen het doet, kun je daar gekke reacties op krijgen. Waarom willen we dan toch allemaal zo graag niet “raar” gevonden worden?
De angst om een feestmaal te worden
Het idee van ‘erbij horen’ zit er bij de meeste mensen ingebakken. et is hartstikke natuurlijk dat je niet in je eentje aan je lot overgelaten wilt worden. Dat was duizenden jaren geleden bittere noodzaak. Als jouw met knuppels zwaaiende vrienden je als buitenbeentje zagen, dan kon je zomaar als vleesrijk avondmaal eindigen. Dus deed je wat anderen deden. Dan liep je het minste risico dat jij het in je eentje tegen losgeslagen beesten moest opnemen.
Gelukkig is het gemiddelde dier dat hier rondloopt een niet al te bloeddorstige kat. Dat scheelt! En ik verdenk de meeste mensen om me heen er niet van dat ze mij als kerstmaaltijd zullen serveren (hetzelfde geldt vast voor jou, hoop ik!) Toch zit het idee van zijn zoals de rest er bij veel mensen nog steeds in. Bij mij tenminste wel heel lange tijd.
Puberale onzekerheid
Op de middelbare school bereikte het idee van “normaal” willen zijn bij mij een hoogtepunt. Als onzekere tiener met puberale chemische stofjes gierend door mijn hele lichaam wilde ik niet die ene persoon zijn over wie de rest praat. Je zou maar een opmerking naar je hoofd geslingerd krijgen, die nog een duit in het zakje doet bij je toch al broze beetje zelfvertrouwen. Daarom liet ik bepaalde kleding maar in de kast hangen. Ik vertelde niet iedereen over mijn zondagmiddagbestedingen (die een stuk minder party hardy waren dan die van de gemiddelde klasgenoot).
Ook hoopte ik vurig dat dat de keren dat ik mijn vinger opstak in de klas mijn vraag niet ergens achterin tot gegrinnik zou leiden. Opvallen? Mij niet gezien!
Je zou denken dat die drang om “normaal te zijn” ergens samen met de kilo’s Clearasil (tip: nooit smeren, vreselijk spul!) en de Hitkrant-posters in je twintigerjaren wel een keer in de afvalbak is gegooid. Maar nee, aan het begin van mijn twintigerjaren deden zich weer allerlei andere dilemma’s voor. Gaat het niet over je eerste tongzoenskills of de angst dat je croptop te ver omhoog kruipt, dan gaat het wel over hoe je overkomt bij je eerste sollicitatie. En over of jouw baan het wel goed doet op de verplichte “Goh wat doe jij eigenlijk?”-rondjes op verjaardagen.
Is er iets mis met mij?
Als begintwintiger had ik zo mijn eigen angsten om niet normaal te zijn. Als ik zag hoe anderen gingen nadenken over lang-en-gelukkig-levens samen, dan vroeg ik me soms af of ze mij niet raar vonden als single vriendin die niet veel verder kwam dan één of twee ongemakkelijke dates. Was het vreemd dat ik nog alleen was? (Nee hoor, achteraf was die single-periode leerzaam en goud waard!)
Als ik bij mijn eerste kantoorbaan om me heen keek naar collega’s die al tien jaar naar volle tevredenheid werkten waar ze werkten, dan vroeg ik me af wat er mis met me was? Was het zo gek dat ik na een jaar alweer vacaturesites afstruinde op zoek naar iets anders? (Had iets met multipotentialisme en bore-outs te maken, zo ontdekte ik later.)
Toen ik toch toegaf aan mijn drang om voor mezelf te beginnen, kwamen er weer misschien-niet-normaal-gedachten. Ik zag hoe mijn gemiddelde collega-ondernemer van netwerkborrel naar netwerkborrel hopte. Ik had al die behoeften niet en vond het wel lekker om aan mijn eigen keukentafel teksten te tikken zonder dagelijkse buiten-de-deur-afspraken.
Het is allemaal oké, zo weet ik nu. Er is niet één norm die jij moet volgen.
Er bestaan geen “Dit is normaal!”-boeken. En als die al bestaan, dan zijn dat vast geen must read meesterwerken.
Anders is ook mooier
Wat is normaal? Wat is raar? Ik denk dat ik jarenlang mijn hoofd over die vraag heb gebroken. Ik heb gewikt en gewogen en heb eindeloos vaak Google afgespeurd op zoek naar verhalen die mijn raar-zijn-angst konden sussen. Zie je wel: zij had het ook.
Pas de laatste twee jaar ben ik er anders in gaan staan. Minder onzeker gelukkig. De eerste die me aan het denken zette, was Bart. Want weet je wat het grappige is aan relaties en vriendschappen? De dingen die jij niet normaal vindt aan jezelf, die vindt een ander vaak juist mooi. Bart vindt me leuk omdat ik soms wat klungelig uit de hoek kom (dan kan hij als techneut tenminste de redder in nood uithangen!). Hij geniet ervan als ik in de hiep-hiep-hoera-stemming ben wanneer ik met tien potten pindakaas thuiskom, terwijl ik helemaal snap dat de meeste mensen die blijdschap niet met me zullen delen.
Zoals ik al eens schreef: wat je anders maakt, maakt je mooier.
Laten we alsjeblieft anders zijn
Zo geniet ik er juist van als mensen anders zijn dan ik. Ik vind het mooie aan mijn werk dat ik met totaal verschillende mensen spreek. Zo werk ik als typische huismus met heimwee samen met een aantal digital nomads die al werkend de wereld over reizen. Ik werk ook met mensen die helemaal in hun element zijn als ze op een podium staan om honderden mensen te inspireren. En ik werk voor mensen die meer technisch inzicht hebben in hun kleine teen dan ik in mijn hele lijf.
Het is mooi om soms van mening te verschillen, soms te denken “Oh ja, dat is echt iets voor jou!” en verhalen of ervaringen te horen die anders zijn dan die van jou. Dat inspireert, het zet je soms aan het denken en het laat je soms ook denken “Good for you, maar niet voor mij!”. Ook dat is oké.
Jij mag het anders doen
De aanleiding voor dit artikel was een gesprek dat ik een paar weken geleden had. Ik had gereageerd op een freelance-opdracht die nogal een bucketlist-ding voor mij was. Helemaal hieperdepiep was ik toen ik al mijn enthousiasme in een korte mailtekst probeerde te vangen. Maar er kwam een kleine praktische kink in de kabel. Het bleek dat je ook structureel weekenddiensten moet draaien. Niet een uurtje, maar hele zaterdagen. Mijn enthousiasme sijpelde in een milliseconde weg. Dit wilde ik niet.
Heel even kwamen er stemmetjes op:
- “Anderen doen dit ook blijkbaar. Ik stel vast veel te hoge eisen.”
- “Ze vinden me ongetwijfeld raar dat ik afzeg om zoiets kleins.”
- “Ik ken genoeg schrijvers die hier echt geen ding van maken.”
Maar ik schudde mijn hoofd. Nee, dit doe ik niet. Sommige mensen zullen het raar vinden dat ik niet gewoon mijn weekenduren in zo’n toffe opdracht steek. Anderen zullen het juist raar vinden dat deze opdrachtgever weekendwerk vraagt. Maar het maakt niet uit wat een ander of zelfs de meerderheid hierin normaal of raar vindt. Ik mag zelf beslissen dat ik dit niet wil. Ik hoor misschien niet bij de groep bestaande uit “iedereen die dit wel doet”. Dat hoeft ook niet.
Stop met normaal willen zijn
Ik ben soms overdreven blij met een pot pindakaas, SPAM vast meer kattenfoto’s rond dan de gemiddelde Nederlander, en ik geef misschien meer uit aan keukenmachines en minder aan vaste lasten dan de meeste mensen. Ik ben opvallend bang voor vissen, koester een afkeer voor de o zo populaire avocado’s en ik word gelukkig van op zaterdagochtend een half uur met een camera boven mijn ontbijtje hangen voor een mooie foodfoto. Raar? Allicht. Anders? Vast. Oké? Zeker.
Je bent niet op deze wereld gezet om “normaal”-definities nauwkeurig op te volgen. Misschien trek je het negatieve nieuws je meer aan dan de mensen met wie je samenwoont of ben jij de enige die aan een watertje nipt terwijl de anderen de champagne laten vloeien.
Zullen we stoppen met daar het woord “raar” of “normaal” op plakken? Soms volg je de meute, soms doe je het op jouw manier. Misschien ben je in sommige opzichten anders. Neurotischer, impulsiever, nerdachtiger, gestructureerder, losser, spiritueler, dromeriger, veeleisender, introverter, extraverter, sneller, trager. Gelukkig maar! Ik zou gillend gek worden in een wereld waarin iedereen exact is zoals ik.
Zijn er dingen waarin jij je “anders” voelt?
BLIJF OP DE HOOGTE
Ik ben benieuwd wat jij vindt…
Recente blogs
Gezonde chocoladetaart met vers fruit (als ontbijt of snack)
Wie wordt er nu niet gelukkig van de smaak van chocola? Ik eet zelf bijna alleen maar intens pure chocola en krijg altijd direct de neiging om als een overdreven reclamemodel uit de Nespresso-reclames te gaan kijken zodra ik een blokje chocola op mijn tong voel smelten. Verrukkelijk! Aangezien ik helemaal voor een goed begin van de dag ben, bedacht ik: waarom niet ontbijten met iets chocolade-achtigs. Het werd deze gezonde chocoladetaart met fruit. Dit wíl je proeven: als ontbijt, tussendoor of misschien zelfs als feestelijk toetje.
Shoplog | Nieuwe Action-papierblokken en stickers (+ kaart!)
Mijn nieuwe huis bevindt zich op loopafstand van een filiaal van Action. Nee hoor, ik heb mijn huis er niet op uitgezocht. Maar een fijne bijkomstigheid is het zeker wel. Een gevaarlijke bijkomstigheid, dat ook. Want een filiaal van Action met lege handen verlaten blijft een bijzonder lastige missie. Afgelopen week bleven er dan ook een aantal nieuwe Action-papierblokken en mooie stickervellen in mijn mandje "plakken". Leuk voor kaarten maken en bullet journaling! Ik laat ze je graag uitgebreid zijn. Ook show ik meteen de kaart die ik met een van de papierblokken heb gemaakt.
Veer in eigen kont: waar ben ik trots op?
Trots zijn op mezelf? Dat vind ik nog knap lastig. Want heb ik wel iets bijzonders bereikt? Komt dat niet arrogant over? En mag ik eigenlijk wel trots zijn op mezelf? Al die vragen schieten dan door mijn hoofd. Een tijdje geleden gaf ik zelf de tip om eens een trots-lijstje te maken en ik vond dat ik daar zelf ook aan moest geloven. Daarom besloot ik het woord 'kapsones' even te vergeten en antwoord te geven op de vraag 'Waarom mag ik trots zijn op mezelf?'. Bereid je voor op 17 veren in eigen kont...
Ik vind het heel dapper en stoer dat je zo’n opdracht die je toch geweldig vindt uiteindelijk toch niet doet vanwege die weekenddiensten. Het had ook om iets anders kunnen gaan uiteraard, maar het gaat om het idee: niet doen wat niet goed voelt/is voor jou. Dat vind ik dus superstoer!
Overigens voel ik me regelmatig ‘anders’, maar ik ontdek wel steeds meer dat we met alle mensen samen deze wereld vormen. En dan is ‘anders’ ook nodig. Als iedereen maar hetzelfde zou zijn, zou het toch behoorlijk ingewikkeld worden.
Ik zou het niet normaal vinden als iemand zegt dat zij zich nooit ‘anders’ of ‘niet normaal’ vinden. Het is ook maar contextueel. Ik ben hier waarschijnlijk de uitzondering als bijvoorbeeld Star Trek fan of dat ik van science fiction hou, of dat ik best graag horrorfilms kijk, of dat ik D&D speel. Ga ik echter naar een event als comic-con, dan ben ik onderdeel van de meerderheid (maar ook daar heb je onderstromingen en hoor ik bijvoorbeeld niet bij de cosplay groep – die ik niet raar vindt, overigens).
Misschien zie ik normaal zijn wel als een beetje aanpassen aan anderen op de juiste manier. Niet jezelf wegcijferen, maar ik ga hier niet een uiteenzetting houden over of Sisko of Picard nou een betere captain/commander was. Want niemand die daar een zier om geeft. Ik pas mijn taalgebruik aan. Dat is normaal. Wat niet normaal is, is dat je jezelf echt compleet anders voordoet dan dat goed voelt.
En consequent je ‘eigen normaal’ doordrukken is ook niet goed. Kortom ‘live and let live’. (Mijn eigen anders-zijn is bijvoorbeeld dat ik altijd heb geweten geen kids to willen en daar toch wel eens opmerkingen over hoorde als ‘je komt daar nog wel op terug, want daar ha je spijt van krijgen’. Geen spijt gehad, nooit Heel blij kindvrij te zijn. Zou toch bizar zijn dat je je door die opmerkingen wél kinderen laat opdringen waar je later doodongelukkig van wordt.)
Zo gek eigenlijk dat het nog steeds als normaal wordt gezien om kinderen te willen en te krijgen. Om zoveel redenen kan iemand (als bewuste keuze of doordat het helaas niet lukt) kinderloos zijn. Juist bij zoiets als kinderen krijgen is niets zo belangrijk als je eigen gevoel volgen, uiteindelijk ook voor het kind dat er daardoor wel/niet komt natuurlijk 😉
Wat een mooi artikel. Tsja, ik heb me altijd anders gevoeld. Maar nog niet zo heel lang ben ik blij dat ik niet “normaal” ben. Normaal is eh, ook zo normaal he? Het heeft lang geduurd hoor, voor ik mezelf hierin kon omarmen, maar het maakt jezelf en je leven zoveel rijker <3
In mijn tienertijd heb ik me zo vaak anders gevoeld en me afgevraagd wat er mis is met mij. Door allerlei redenen, trauma is daar eentje van. Sinds een half jaar leer ik mezelf te omarmen en te accepteren zoals ik ben. Met mijn eigen gekke trekken, nerderige kantjes, mijn gevoelige kantjes. Hoe saai zou de wereld zijn als we allemaal hetzelfde waren. Natuurlijk word je door de jaren heen anders, door groei en de dingen die je meemaakt. Maar ik weet heel zeker dat als younger me zou weten hoe groot mijn boekenliefde gegroeid is (en dat ik nu het ene na het andere Engelse boek lees!) en ze weet dat mijn gevoeligheid en zachte karakter er nog is, ze heel trots zou zijn. Ik ben geworden wie ik ben en ik ben trots op hoe ik het gedaan heb ♥️
En of jouw younger me (en ook je huidige jou) trots mogen zijn op wie je bent. Je bent mooi en goed precies zoals je bent met al die kanten <3
Zojuist in een youtubevlog opgepikt: be your own biggest chearleader! En dat is het. Gewoon jezelf zijn. Natuurlijk voel ik me ook wel eens anders, maar het maakt met niet zo veel meer uit. Vroeger was dat anders. Maar nu vind ik dat je gewoon mag doen waar je goed in bent en wat je graag wilt. Dan is het heb beste.
Mooi gezegd! Daar kan ik me helemaal in vinden.