Verdrietig? Boos? Ontzettend bang? Haast paniekerig? Jaren geleden had ik voor al die gevoelens maar één oplossing: diep wegstoppen. Hoppa, in een doosje ermee! Achter slot en grendel. Zodra ik de sleutel weggooide of het doosje in een stoffig hok op mijn hersenzolder verstopte, had ik het idee dat de gevoelens weg waren. Opgeruimd stond netjes. Totdat ik ging merken dat emoties zich niet in een doosje laten proppen, en dat je ze maar beter kunt aankijken en voelen. Ik ontdekte ook dat jezelf troosten dat alles makkelijker maakt. Want echt, het is oké. Het mag er zijn. Je doet het zo al goed. Dit zijn 8 dingen die je op zo’n moment tegen jezelf kunt zeggen.

Waarom gevoelens wegstoppen ook niet alles is?

Ik heb het lang geprobeerd. Zeker een jaar of vijftien leek gevoelens wegstoppen me een prima strategie om met emoties om te gaan. Ik had inmiddels de beste manieren gevonden om niet te hoeven voelen. Ik stapte op de fiets om maar heel hard te bewegen en gedachten- en gevoelloos in de verte te staren. Ik stortte me op hard en veel studeren of werken, of een combinatie van beide. Of ik bedacht de zoveelste hobby, plempte mijn agenda vol met afspraken en kwam overal opdraven. Dat het me uitputte of dat ik niet echt een gezellige-kringverjaardag-bui had, deed er niet toe.

Ik voelde me er tenminste beter door. Dacht ik.

Ik werd er vast een leuker mens van naar anderen. Geloofde ik.

Zolang je alles wegstopt, is het er niet. Was ik van overtuigd.

Als je eenmaal gaat huilen of boos wordt, dan is het emotievuur in je niet meer te stoppen. Dat voelde ik aan alles.

Dus klapte ik dicht. Sprong op de fiets om minimaal twee uur achter elkaar te trappen. Bleef tot één uur ’s nachts studeren voor dat ene tentamen, dat ik – zo wist ik ook wel – al lang goed genoeg had voorbereid. Gooide mijn complete slaapkamer in de make-over. Of ik zette de allervrolijkste comedyserie op, zodat er weer iets te lachen viel.

Het hielp altijd. Zolang ik niet hoefde te voelen, was het leven makkelijk en overzichtelijk. Ik wist zeker dat niemand me te kwetsbaar, gevoelig of emotioneel vond. En ik hoefde niet zelf met de bal aan emoties in mijn maag te dealen. Die liet ik daar veilig zitten, om de bal bij elke opdringende emotie nog iets dieper en harder weg te duwen.

Waarom jezelf troosten en wél voelen zoveel fijner is?

Jarenlang (van mijn 13e tot mijn 23e) was een eetstoornis mijn afdekschild voor emoties en lastige situaties. Zolang ik weinig at en elk vezeltje energie uit mijn lichaam fietste, bleef er weinig puf over om nog iets met emoties te doen. Hoe veilig dat ook voelde, het kostte vooral een hoop. Emoties toelaten was heel spannend om na jaren van binnenvetten weer te proberen, maar het heeft me een hoop gebracht. En ja, de eerste keren voelde ik me een complete huilebalk. Ik schrok als bleek dat ik wel degelijk boos kon zijn, omdat ik altijd dacht dat ik die emotie niet kende. En wanneer ik angst voelde van mijn kruin tot teen, dan popte heus even het idee op om misschien alsnog een sprintje te trekken.

Maar hoe vaker ik de emoties toch uitzat, hoe meer ik ging merken dat emoties toelaten meer zin heeft dan ze diep onder water drukken. Alles wat je wegstopt, komt een keer bovendrijven. En hoe harder je drukt of hoe vaker je dat doet, hoe heftiger het later terugkomt. Wanneer je angst afdoet als gek en onnodig, dan doe je er niets mee en krijgt de angst geen kans om kleiner te worden. En wanneer je verdriet zich in hoopjes opstapelt als een knoop in je maag, dan wordt die knoop pas kleiner als je er een keer iets van loslaat.

Ik leerde iets anders te doen dan rennen: jezelf troosten. Dat was in de tijd dat ik in mijn eentje in mijn appartement woonde (wat overigens zielig klinkt, maar dat zeker niet was!). Die periode liet me inzien dat ik mezelf ook met die emoties red zonder te vluchten én zonder dat iemand angsten of verdriet kan sussen. Je kunt jezelf troosten. Enkel en alleen door mild te zijn voor jezelf, gevoelens niet af te doen als “stom” en ze er te laten zijn.

8 mooie zinnen om jezelf te troosten

Hoe mooi is het als je zelf met je emoties kunt zijn? Als je ze kunt doorvoelen zonder te denken dat je stom bent en het er gewoon kunt laten zijn? Wat daarbij helpt: spreek jezelf troostende woorden toe. Dit zijn 8 korte zinnen die je op zo’n moment door de heftigste emoties heen helpen.

1. “It’s OK that you’re not OK”

Dit is de titel van een prachtig boek over rouw, geschreven door Megan Devine. Dit prachtige boek gaat erover dat je geen oplossingen hoeft te vinden voor rouw en dat het niet een doel op zich is om zo snel mogelijk terug te keren naar je oude, vrolijke leven. De auteur gelooft juist dat je mag leren om de rouw te blijven voelen en daarnaast alsnog je leven te leven. Niet het oude leven, wel het leven zoals het nu is.

Die titel is me altijd bijgebleven, omdat ik geloof dat de woorden “It’s OK that you’re not OK” je in elke nare situatie een liefdevolle aai over je bol geven. Als je je rot voelt, zoek je misschien al snel afleiding. Wanneer je verdrietig opstaat, ga je opzoeken hoe je jezelf kunt opvrolijken. Maar wat nu als je jezelf toestaat om gewoonweg te voelen wat je voelt? En nee, dat is niet fijn. Maar het is ook oké als je je vandaag niet fijn voelt. Ja, ook als het morgen nog steeds zo is en zelfs als dat overmorgen of de week erna ook nog speelt.

• Voel maar dat je bang bent, ook al was je liever zonder angst die uitdaging aangegaan. Je mag bang zijn.
• Ervaar maar dat je mega-boos bent en je daar supernaar door voelt. Je mag boos zijn.
• Merk maar op dat je verdrietig bent. Laat de tranen stromen. Je mag huilen of je rot voelen.

Begin met accepteren dát je je zo voelt, zonder meteen te zoeken naar oplossingen. Dan ben je al halfway there.

2. “Je doet het goed”

Dit vind ik zelf altijd mooie troostende woorden om tegen anderen te zeggen als zij emotioneel zijn of zich rot voelen. Maar je kunt ze ook heel goed gebruiken om jezelf te troosten. Zeker als je er iets van vindt dat je emotioneel bent, is het mooi om jezelf toe te fluisteren: “Je doet het goed”.

Je doet het goed door te voelen en de emoties er te laten zijn. Je doet het goed in deze lastige situatie. Je doet het goed met hoe je ermee omgaat. Je doet het goed door hier nu zo te zitten. Je doet het goed door boos te zijn, door je verdriet te doorvoelen of door je angst er te laten zijn.

Dit zijn vooral fijne woorden om jezelf te te spreken als je het nog lastig vindt om je emoties toe te laten. Of als je er een oordeel over hebt waarin je (in jouw ogen) “om niets” moet huilen of boos wordt. Veroordeel je gevoel dan niet, maar zeg dat het juist goed is dat je dit voelt en het zo kunt benoemen.

3. “Over een jaar is dit niet meer zo’n ding”

Een paar weken geleden had ik een vervelend gesprek, dat veel indruk op me maakte. Naderhand was ik er aardig door van slag. Ik voelde me boos, verdrietig en alles tegelijk. Het lukte me maar niet om de emoties los te laten, hoeveel ik er ook met anderen over praatte. Dat was totdat deze zin me weer te binnen schoot: “Over een jaar is dit niet meer zo’n ding”.

Soms lijken situaties of ervaringen op dit moment een énorm issue. Je maakt bijvoorbeeld een fout waar je je enorm voor schaamt, en vraagt je af of jezelf ooit nog in de spiegel kunt aankijken. Of je bent compleet van slag door een opmerking van een collega. Je voelt je er zo verdrietig over dat je je afvraagt of je haar woorden ooit kunt wissen van je interne harde schijf. Probeer dan te bedenken dat een ding dat nu kolossaal lijkt over een jaar waarschijnlijk niets meer is dan een piepkleine herinnering die alleen als je heel diep graaft nog ergens te vinden is.

Ja, het lijkt nu allemaal heftig. Onoverkomelijk. Spannend. Verdrietig. Boosmakend. Vreselijk eng. Maar over een jaar herinner je het je misschien niet eens meer, of is het enkel nog een anekdote om op kringverjaardagen over te vertellen.

De gedachte alleen al dat het voorbijgaat, kan troostend zijn. Zeker als de emoties nu op Formule 1-tempo door je lichaam denderen.

4. “Streng zijn is niet nodig”

Misschien vind je er van alles van dat jij nu vol in je emoties zit:

• Je vindt het maar overdreven dat je híerom moet huilen.
• Je snapt niet waarom je opeens verdriet hebt over iets wat lang geleden is gebeurd.
• Je hebt helemaal geen tijd om je emoties er te laten zijn. Je hebt nog veel meer te doen dan hier “een potje te zitten huilen”.
• Je vindt je angst maar onnodig. Iedereen kan dit toch. Waarom voel jij er zoveel spanning bij?

Tetter-de-tetter. Je innerlijke criticus houdt haar mond niet zomaar en blijft strenge gedachten spuwen totdat jij haar de mond snoert. Waarom zo streng? Waarom moet je zo veroordelend zijn over jezelf terwijl je je al rot voelt? Jezelf troosten begint met je opstellen naar jezelf zoals je ook zou doen naar je beste vriend. Waarschijnlijk zou je een arm om hem heen slaan, lieve dingen zeggen of hem aanmoedigen om de tranen te laten rollen. Waarom scheld je jezelf dan wel voor van alles uit? Stop daarmee, wees lief voor jezelf en – om het plaatje compleet te maken – zeg streng tegen je criticus “Streng zijn is niet nodig”.

Je hebt het al lastig zat. Laat die strengheid het niet nog lastiger maken.

5. “Dingen kosten soms tijd”

Dit vind ik altijd een fijne zin om mezelf toe te spreken als ik ergens mee zit wat al een tijdje duurt.

Soms kan ik er bijvoorbeeld krankjorum van worden dat ik op mijn 30e nog steeds pleasende trekjes heb. Waarom kom ik daar nu nooit eens van af? Waarom zei ik nou net alwéér ‘ja’ terwijl ik dit helemaal niet wil? Ook zeg ik dit tegen mezelf als ik verdrietig ben over dingen van jaren geleden. Zo rouw ik nog steeds weleens om mijn eetstoornisperiode. Die ligt al ver achter me. Toch maakt het me verdrietig dát ik niet heb ervaren wat voor puber ik zonder eetstoornis was geweest. In plaats van dan te denken “Hou eens op! Blijf niet hangen in het verleden!”, zeg ik dan “Het kost soms tijd” tegen mezelf.

Want ja, het is logisch dat je niet alles hebt verwerkt. Het is niet vreemd dat oude dingen soms jaren later nog pijn doen. Het is ook doodnormaal dat je hardnekkige patronen niet van de ene op de andere dag van je afschudt.

Veroordeel het niet, maar weet dat dingen nu eenmaal tijd kosten. En zeg dat tegen jezelf. Je doet het zo al goed. Je mag voelen wat je nu voelt. En soms kost het tijd om er anders tegenaan te kijken. En ook: soms blijven dingen verdrietig – ook jaren later nog – en kom je er niet blijer of beter uit. Dan is ook dat oké. Geef jezelf de tijd en wees er oké mee om niet te weten hoe het zich ontvouwt.

6. “Je waait niet zomaar om. Je blijft heus staan.”

Bomen krijgen heel veel wind, storm en regenbuien te verduren. Toch vallen ze maar zelden om. Ze laten soms hun blaadjes vallen of verliezen een keer een tak, maar uiteindelijk groeit die altijd weer aan. De boom zelf staat sterk als altijd.

Dat geldt ook voor jou. Op het moment zelf voelt een emotiestorm misschien zó overweldigend dat je je niet kunt voorstellen rechtop te blijven staan. Toch is dat wel zo. Door de emoties wél uit te zitten en wél te doorvoelen, zal je merken dat het je niet meteen hoestend en proestend kopje onder duwt. Je kunt én emoties voelen én boven water blijven trappelen. Sterker nog: je kunt er sterker uitkomen. Pas als je het probeert, zal je merken dat je dit alles aankunt. Dat je rechtop blijft staan, hoe hard de wind ook waait.

Dus ben je bang dat de windhoos aan emoties je veel te veel wordt? Spreek jezelf dan toe: “Je waait niet zomaar om. Je blijft heus staan.” Toe maar, ervaar het maar.

7. “Je bent nooit alleen”

Jezelf troosten klinkt wat zielig. Alsof je altijd in je eentje in een hoekje moet zitten huilen. Dat is zeker niet wat ik ermee bedoel. Wel is het in mijn ogen goed om te weten dát je het ook in je eentje redt als er niemand is. Prent jezelf tegelijkertijd op die momenten in dat je nooit écht alleen bent. In welke betekenis dan ook:

• Er zijn mensen die om je geven, ook al zitten ze nu niet naast je op de bank.
• Er zijn mensen die je gevoel begrijpen, omdat ze zich ook zo voelen.
• Er zijn mensen die hebben gestaan waar jij nu staat en die hebben ervaren dat het beter kan worden.
• Er zijn mensen die je willen helpen als je hen nu zou opbellen, appen of vragen of ze er voor je zijn.
• Er zijn mensen die het iets (heel veel zelfs) kan schelen hoe je je voelt.
• Er zijn mensen die niets liever zouden willen dan dit nare gevoel nu bij je wegnemen.
• Er zijn mensen die zielsveel van je houden. En ja, dat zijn soms ook mensen die je pijn hebben gedaan.
• Je bent heel waardevol voor anderen, zelfs al voelt dat nu niet zo.

Je kunt je eenzaam voelen of het idee hebben dat jij de enige bent die met je gevoel moet dealen. Maar weet dat eenzaam en alleen niet hetzelfde is. Je voelt je misschien eenzaam. Maar je bent zeker niet alleen.

8. Het mag er zijn

Parkeer je oordelen, gedachten of de gedachten over wat anderen voor gedachten hebben over jou. Jouw gevoel mag er zijn. Alles wat je nu voelt, mag je op deze manier ervaren. Het mag precies voelen zoals je het nu voelt. Denk niet in termen van ‘onredelijk’, ‘aanstellerig’, ‘onprofessioneel’, ‘overdreven’ of wat dan ook. Vertrouw erop dat dit gevoel er mag zijn.

Ga gewoon rustig zitten en voel wat er is. Waar voel je het? Hoe voelt het? Is het een druk op je schouder? Een zwaar gewicht op je rug? Een betonblok in je darmstelsel? Je hoeft ook niet te weten daar dat precies vandaan komt, hoe het te verklaren valt en wat je ermee kunt. Voel maar gewoon. Het mag er zijn. Of beter nog: JIJ mag er zijn.

Welke troostwoorden zou jij jezelf toespreken?