Hoera, het is kliekjesdag! Die uitspraak zou zo uit mijn mond kunnen komen. Ik zie als echte “foodie” in koken met restjes nooit een straf, eerder een leuke uitdaging. En aangezien ik het liefst zelfs geen piepklein beetje voedsel verspil, is ‘koken met restjes’ hier regelmatig onderdeel van het weekmenu. Zelfs met die paar blaadjes spinazie, een halve paksoi, overrijpe bananen of de verdwaalde restjes uit de vriezer kun je nog overheerlijke maaltijden (en zelfs taarten!) op tafel toveren. Om ook jou te inspireren de kliekjes niet naar de kliko te brengen, zijn dit 9 tips om lekker en creatief te koken met restjes.

Koken met restjes: niet moeilijk, wél leuk

Als echte foodie en duurzaamdoener kan mijn hart voedselverspilling niet aan. Ik houd liever eens per week een restjesfeestje op mijn bord dan dat ik groenten, fruit of etensresten in de prullenbak laat belanden. Gelukkig kan ik in koken met restjes altijd wel een leuke creatieve uitdaging zien. Eten met restjes maken is dé manier om van je vaste kookrepertoire af te wijken en out of the box-dingen te maken met ingrediënten.

Lees ook: Voedselverspilling tegengaan | Zo voorkom ik een enkeltje prullenbak!

Sinds ik er op die manier naar kijk, zie ik soms zelfs uit naar onze restjesdag op vrijdag. Sterker nog: laatst waagden we onszelf aan een eet-de-voorraadkast-leeg-week. Dat klinkt nu misschien alsof we 7 dagen op een dieet van chips, pindakaas en sinaasappelsappakken leefden. Maar nee, het was een poging om de iets te enthousiast verzamelde stapels met blikken bonen, pakjes thee, flessen tomatensaus en vooral de vele vriezerrestjes eindelijk eens op te maken. Ik kon mijn geluk niet op. Ik heb nog nooit zulke verrassende combinaties (toegegeven: de ene keer smaakvoller dan de andere keer) gegeten.

Door die week raakte ik zo geïnspireerd dat ik besloot eens een artikel aan te wijden aan kliekjes-koken. Koken met restjes, hoe doe je dat nu zonder dat je jezelf een smaakloos prutje moet voorschotelen?

1. Bedenk een paar ideale eten-met-restjes-maaltijden

Sommige maaltijden zijn perfect om van je restjes af te komen. Zoals wentelteefjes hét recept zijn om oud brood alsnog heerlijk klaar te maken, zo kun je restjes groenten ook perfect kwijt in allerlei soorten gerechten. Alles bij elkaar gooien in de wok is mijn favoriete manier om te koken met restjes zonder dat het voelt alsof je een restjesmaaltijd naar binnen werkt. Ik heb een paar goedjes (crispy chili-olie, sojasaus en sesamolie) die zelfs een verzameling met allerlei restjes nog omtoveren tot een lekkere wokmaaltijd. Altijd goed!

Andere maaltijden waarin je je restjes perfect kwijt kunt, zijn curry, noedels, nasi, poké bowls en pad thai. Dit zijn een paar van mijn lievelings-restjesrecepten (je kunt ze allemaal maken met de groenten die jij nog in huis hebt).

• Vegan nasi met saté en tofu
• Rijstnoedels met kokosmelk en groenten
• Vegan pad thai
• Vegan noedels met zoet-pittige saus
• Vegan ratatouille uit de oven

Wokken is altijd een goed idee om met een mix van groenten een goede maaltijd te maken. Dit zijn mijn lievelings wok- en roerbak-goedjes.

2. Zie in restjesdag je ultieme culinaire uitdaging

Wij doen altijd weekboodschappen op vrijdagavond, wat betekent dat onze koelkast er op donderdagavond en vrijdagmiddag vaak akelig leeg uitziet. In plaats van te balen dat ik hooguit een paar verloren restjes uit de groentela tover, zie ik dan altijd mijn kans schoon om het over een creatieve boeg te gooien. Hoe leuk is het om gerechten te zoeken die je met die paar restjes alsnog kunt maken en normaal niet zo snel op tafel zet?! Ik kom regelmatig juist op restjesdag tot geslaagde gerecht-ingevingen komen.

Pak er een paar ingrediënten uit je vriezer of voorraadkast bij en er valt vast iets lekkers mee te maken. Wij hebben, los van de koelkastinhoud, altijd wel groenten in de diepvries liggen. Als er echt bar weinig in de koelkast te vinden is, zijn diepvrieserwten, diepvries-edamame-boontjes of diepvriesspinazie mijn redder in nood. Zo heb je alsnog altijd wel genoeg voor een goede maaltijd.

3. Als niets anders werkt, ga voor soep!

Als al je andere restjes-recepten even voelen als “niet veel soeps”, dan is er altijd nog een noodplan: maak er soep van! Zelfs de meest verlepte of zacht geworden groenten komen zo nog goed terecht. Zoek een recept op via ‘recept soep [naam ingrediënt waar je van af wilt]‘ en probeer eens iets nieuws. Ook met combinaties van groenten kan het trouwens goed werken. Zo vind ik zelf courgette-tuinerwtensoep altijd erg lekker.

Heb je toevallig nog bloemkool over? Probeer dan eens mijn gezonde bloemkoolsoep met kerrie. Je hebt er maar weinig ingrediënten (op een flinke bloemkool na) voor nodig en hij is fantastisch lekker.

4. Vermaal je fruit tot smoothies of bowls (nu of later)

Heb je nog een hele tros bananen die zijn beste tijd heeft gehad? Of aardbeien die er in de winkel lekkerder uitzagen dan nu ze vijf dagen in je koelkast hebben gelegen? Dan zijn smoothies en smoothie bowls alles wat je zoekt. Een zacht geworden overrijpe banaan is misschien niet heel lekker meer om uit het knuistje te eten, maar kun je prima vermalen tot een heerlijke smoothie of een stevige smoothie bowl.

Mijn favoriete recepten hiervoor? Deze smoothie bowl met aardbei, een acaï bowl met veel fruit en een smoothie bowl met chocola. Zo krijg je ook nog een flinke lading vitamines binnen, haast zonder dat je het door hebt!

Tip: als je nu niet direct trek hebt in een smoothie, kun je rijp fruit ook in zakjes invriezen. Snijd de bananen bijvoorbeeld in dunne plakjes, stop ze in een zakje en leg ze in de vriezer. Dan hoef je niet acuut aan de smoothie te gaan én krijg je een nog veel stevigere smoothie bowl. Bevroren fruit werkt daarvoor namelijk het beste!

Wist je dat je met bevroren bananen ook ijs kunt maken? Nice cream noemen ze dat en het is een lekkere en gezonde variant op schepijs. Op Forks over Knives vind je er een paar ideeën voor.

5. Tover restjes fruit om tot heerlijke cakes en taarten

Als je van fruit af wilt, kun je er ook heerlijke cakes en taarten mee maken. Zie: eten met restjes hoeft zeker geen straf te zijn! Ongetwijfeld ken je al wel de truc om van rijpe bananen een heerlijk bananenbrood te maken (dit is mijn lievelings vegan bananenbrood!). Maar er zijn nog veel meer opties:

• Verwerk licht beurse appels in een appeltaart.
• Of maak van appels een heerlijke appelcake (deze bijvoorbeeld!).
• Maak heerlijke perenmuffins met een moes van rijpe peren.
• Vermaal aardbeien tot een verrukkelijke aardbeienkwarktaart of maak er jam van om over een taart te schenken.
• Prak frambozen fijn en maak er met een scheutje maïzena en agavesiroop een heerlijke frambozengelei mee. Die kun je bijvoorbeeld gebruiken voor deze amandelcake met pistache.
• Gebruik vers fruit als extraatje in muffinbeslag.
• Maak met kersen een verrukkelijke kersentaart of een lekkere vlaai.
• Bak heerlijke pannenkoekjes met appel, banaan of peer.

En ben je Koos Inspiratieloos? Maak dan een lekkere taartbodem en vul die met een mix van vers fruit. Met wat suiker erbij of een laagje room merkt vast niemand er iets van dat jouw fruit hoognodig op moest.

6. Gooi alles in de oven voor een traybake

Koken met restjes wordt nóg makkelijker en leuker als de oven een groot deel van het werk voor je doet. Met een traybake wordt het easy peasy om een voedzame maaltijd op tafel te zetten. Dit betekent dat je allerlei soorten groenten uitspreidt over een met bakpapier beklede bakplaat. Schenk er olijfolie overheen en strooi rijkelijk met kruiden over de groentemix. Daarmee kun je zelfs de meest bijzondere restjescombinaties nog omtoveren tot een kunstige én lekkere maaltijd.

Tip: het boek ‘De groene bakplaat‘ van Rukmini Iyer barst van de lekkere traybake-ideeën met groenten in de hoofdrol. Wij pakken het er regelmatig bij voor makkelijke ovenmaaltijden!

Mijn lievelings-traybake is vegan ratatouille (zie de foto hierboven). Maar ik vind paprika uit de oven ook altijd erg lekker. En heb je een wat bijzondere combinatie van ovengroenten? Dan kun je er ook, na het roosteren in de oven, altijd nog de staafmixer in zetten. Zo maak ik deze zoete paprikarisotto met fijngemalen paprika uit de oven. En met geroosterde bloemkool kun je prima een heerlijke roomsaus maken voor pasta als je er wat plantaardige melk of room doorheen roert. Mogelijkheden genoeg, en dan heb je er ook nog eens weinig omkijken naar!

7. Maak van je avondeten een lekkere lunch

Soms ben je misschien per ongeluk iets te gul met de avondeetporties. Dan zit er wel héél veel pasta in de pan of heb je per ongeluk curry voor 4 in plaats van 2 personen gekookt. Los van porties invriezen of bewaren voor de volgende avond, kun je ook de volgende dag kleine porties bij de lunch serveren. Eet bijvoorbeeld de pastasaus met een broodje erbij. Maak van je curryrestanten een lekkere dip. Tover je bonenprutje om tot broodbeleg op een stevige plak zuurdesembrood. Of maak de te veel gekookte groenten onderdeel van een lekkere salade.

Heb je na een tijdje echt veel restjes eten over of is het te veel om van te lunchen? Vries het dan in diepvriesbakjes of -zakjes in en noteer daarop wat erin zit. Dan kun je eens in de zoveel tijd een restjesdag houden waarvoor je een paar van die zakjes uit de vriezer haalt, in de magnetron gooit en dan als een verrassingsmaaltijd opeet.

8. Verdiep je in inmaken en fermenteren

Eeuwen geleden deden mensen dit al, en het werkt jaren later nog minstens zo goed. Je kunt verse producten (vooral groenten) op allerlei manieren langer houdbaar maken. Dit kun je bijvoorbeeld doen door groenten te fermenteren (je kent vast wel de gefermenteerde rode ui!), door komkommer op azijn en water te zetten (heerlijk bij noedels!) of door groenten in een weckpot te stoppen met zuur of suiker.

Groenten inmaken kun je op allerlei manieren doen. Als je kiest voor inmaken blijft de originele smaak behouden (net als de vitamines!), maar kun je groenten wel veel langer bewaren. Ook handig als je bijvoorbeeld een flinke oogst uit je moestuin hebt of als je iets te enthousiast hebt ingeslagen voor een verjaardagsfeest. En je kunt groenten hierdoor ook nog buiten de koelkast bewaren. Hoe je dat goed doet? Daar ben ik iets te onervaren voor. Maar de site Koken met Kennis heeft er een handig stappenplan voor.

9. Vries in wat je over hebt

Bijna alles wat je niet direct gebruikt (of niet op tijd op krijgt), kun je afgedekt in de vriezer bewaren. Zo blijft het een stuk langer houdbaar. Dit geldt voor restjes van maaltijden waar je morgen niet aan toekomt, maar ook voor groenten, fruit, wraps, brood, vleesvervangers en zelfs sommige baksels. Zo kun je veel taarten, cakes en bananenbroden ook prima nog een tijdje in de vriezer bewaren als je ze (ondanks de heerlijke smaken) niet meteen op krijgt. Zo kun je er altijd later nog iets lekkers bij pakken.

Vergeet niet je ingevroren eten op tijd te ontdooien en soms ook even op te warmen als je je tanden erin wilt zetten. Laat de magnetron je eventueel een handje helpen. Dan weet je zeker dat je niet opeens een bevroren plakje bananenbrood eet.

Tip: op de website van het Voedingscentrum kun je per voedingsmiddel checken hoe lang het houdbaar is, of je het kun invriezen en hoe lang het in de vriezer nog goed blijft.

Nog meer suggesties voor koken met restjes

Heb je een specifiek ingrediënt waarvan je je afvraagt wat je ermee kunt maken? Dan zijn dit nog een paar tips om specifiek daarmee iets lekkers te restjes-koken.

Rijp fruit

• Smoothie bowls
• Smoothies
• Jam of gelei
• Taartvulling
• Bananenbrood
• Bananen- of perenpannenkoekjes
• Havermoutpap (zoals deze chocolade-havermout met banaan)
• Havermout met fruit uit de oven (bijvoorbeeld deze havermout met nectarine)
• Apple crumble, frambozen-crumble, etc.

Aardappel of zoete aardappel

• Aardappelschotel uit de oven
• Aardappelpuree
• Stamppot
• Frittata (dat kun je ook zonder ei, met kikkererwtenmeel maken!)
• Friet
• Gnocchi (dat kun je zelf maken van aardappelpuree!)
• Brownies van zoete aardappel
• Aardappelsalade

Groenten

• Soep
• Traybake
• Curry
• Nasi
• Quiche of plaattaart
• Pizza (een naanpizza kan ook!)
• Groentespread voor op brood
• Vulling voor wraps
• Salade
• Gegrilde groenten uit de grilpan

Rijst

• Nasi
• Fried rice (bekijk mijn recept voor fried rice met ananas)
• Paprika’s of courgette gevuld met rijst en groenten
• Rijstepap

Oud brood

• Wentelteefjes (zo maak je vegan wentelteefjes!)
• Broodpudding
• Croutons
• Broodpap
• Verkruimelen over pastamaaltijden
• Tosti’s (bijvoorbeeld met hummus en gegrilde groenten)

Bonen en peulvruchten:

• Chili sin carne (zoals deze chili sin carne met zoete-aardappel-friet)
• Nacho bowl met bonen
• Bonenstoof
• Bonenprutje met tomatenpuree en aardappels of rijst
• Bonencurry
• Linzen-dahl
• Bonen- of erwtensoep
• Brownies van zwarte bonen
• Pastasaus (vooral cannelini-bonen en limabonen zijn hier goed voor als je ze pureert!)

En wist je dat je met sommige bonen ook lekkere zoete dingen kunt bakken? Zo bestaan er ook allerlei bananenbrood- en zelfs cakerecepten met bonen. Googel maar!

Heb je een specifiek ingrediënt dat hier niet tussen staat en waarvan je je afvraagt wat je ermee kunt? Spiek eens tussen mijn vegan recepten. Je kunt ook de zoekfunctie gebruiken en de naam van jouw ingrediënt intypen. Dan komen er vast een paar recepten tevoorschijn waarin je jouw ingrediënt goed kwijt kunt. Ik zei het toch: eten met restjes is niet moeilijk, wél heel leuk.

Heb jij nog meer leuke recept-ideeën of andere tips voor koken met restjes?