Delen wat er in je omgaat. Kwetsbare stukjes van jezelf laten zien. Anderen meenemen in wat je voelt of hebt meegemaakt. Misschien maakt je maag al een koprol als je alleen maar aan het idee denkt. Praten over koetjes en kalfjes is makkelijker. Veiliger ook. Maar je kwetsbaar opstellen kan je heel veel brengen, zo ben ik ook gaan merken. Het belangrijkste? Delen heelt én zorgt voor verbinding. Maar hoe doe je dat, jezelf tóch kwetsbaar opstellen als je dat spannend vindt? Ik heb er zelf de afgelopen jaren heel veel mee geoefend en ben ervan overtuigd geraakt dat kwetsbaarheid écht krachtig maakt. Dit zijn 8 tips die mij over de kwetsbaarheidsdrempel heen helpen.

Wat is je kwetsbaar opstellen?

Je kwetsbaar opstellen betekent voor mij niet per se je diepste geheimen blootgeven. Het betekent ook gewoonweg je mening laten horen (ook als die anders is), jouw ervaringen delen of durven te laten zien welke emoties iets in je losmaakt. Of dat nu boos of verdrietig of juist intens blij of gelukkig is. Kwetsbaarheid kan er ook juist over gaan dat je intense vreugde of tranen van geluk durft te laten zien in plaats van afgevlakt te zeggen “Oh leuk!” terwijl het enorme enthousiasme door je hele lijf giert.

Waarom zou je je kwetsbaar opstellen?

“Kwetsbaarheid is kracht”, zegt Brené Brown niet voor niets. Ze benadrukt het niet alleen in haar TED-talk over kwetsbaarheid. “De kracht van kwetsbaarheid” is ook de titel van haar boek. Het vereist lef om je kwetsbaar op te stellen. Je loopt het risico dat de ander niet reageert zoals gehoopt, geen begrip heeft of zich ongemakkelijk voelt doordat jij de diepte ingaat. Maar dat risico kan je aan de andere kant heel veel moois opleveren.

Vooral dat laatste is iets wat ik zelf ben gaan merken. Ik was altijd een binnenvetter en een ster in opkroppen. Ik dacht dat ik prima in mijn uppie met mijn gevoelens en gedachten kon dealen. Als ik maar afleiding zocht, verdwenen ze vanzelf wel weer. Het jammere is dat de gedachten dan op een gegeven moment terugkomen, en vaak heviger dan de keer daarvoor.

Het advies dat ik meerdere keren kreeg (en nu zelf ook zou willen geven): praat over wat je voelt.

Het is zonde als je standaard antwoordt met “Ja hoor, alles goed!” op de vraag “Hoe gaat het?”, als je vriendin die vraag stelt omdat ze oprecht wil weten of alles oké is. Als jij ondertussen worstelt met een veel te hoge workload, een tergende onzekerheid hebt die aan je knaagt en een lastig issue in je relatie uit te vechten hebt, waarom zou je dan zeggen dat het “Goed!” gaat? Voor anderen is het vaak fijner als je zegt wat er speelt, dan als ze merken dat er iets is, maar in het duister tasten wat dat “iets” is.

Waarom is het moeilijk om je kwetsbaar op te stellen?

Je kwetsbaar opstellen is soms de moeilijkste weg kiezen. Het standaard antwoord op de vraag “Hoe gaat het?” is nu eenmaal “Goed, met jou?”. Het kost dus wat lef om te zeggen “Niet zo goed”. Of om überhaupt een diepgaand onderwerp aan te snijden (niet alleen bij negatieve dingen trouwens, ook als je juist iets kwetsbaars positiefs wilt delen!). Je bent bang om afgewezen te worden of bent bang dat de ander je kwetsbaarheid niet waardeert. Hebben jullie wel het soort relatie waarin je tot dit niveau kunt gaan?

Als ik kijk naar mezelf, dan was ik vooral bang om het gesprek een niet volledig positieve wending te geven. Ik wilde niet te veel aandacht opeisen en was bang om mensen te overweldigen. Ze hebben al hun eigen gevoelens. Moet ik die van mij er ook nog bij gooien?

Sta open voor wat kwetsbaarheid je brengt

Ik weet nog dat een vriendin bevallen was van haar kindje. Het maakte me emotioneel om te beseffen dat iemand die ik al zo lang kende een kindje op de wereld had gezet. Ik was zó trots op haar dat ik ervan moest huilen. Eerst dacht ik “Dat ga ik echt niet tegen haar zeggen. Ze zal wel denken!”. Toen besloot ik het haar toch te appen. Puur verwoord vanuit wat ik voelde op dat moment. Het mooie was dat het haar juist ontroerde. We hadden daarna een mooi gesprek en het was fijn om verder te gaan dan alleen “Gefeliciteerd, wat een mooi kindje! Ik kom snel langs.”

Nog een voorbeeld: het bleek pas dat ik lang niet de enige met introvert-struggles ben toen ik erover ging praten. In coronatijd durfde ik voor het eerst openlijk toe te geven dat ik helemaal niet zo blij werd van drukke weekenden vol verplichtingen. Wat bleek? Heel veel mensen uit mijn omgeving hadden precies hetzelfde. Zelfs mensen van wie ik dacht dat ze lekker gingen op een compleet extravert bestaan vol sociale afspraken, bleken helemaal niet zo extravert te zijn. Het resultaat? Ik voelde me niet meer alleen en ik durf beter mijn introverte behoeften uit te spreken.

8 tips om je kwetsbaar op te stellen

Ben jij er ook van overtuigd dat je kwetsbaar opstellen je veel kan brengen, maar vind je het tegelijkertijd billenknijpwaardig spannend? Dit zijn 8 tips die je misschien helpen:

1. Omarm wie je bent en wat je voelt

De angst voor je kwetsbaar opstellen begint vaak bij schaamte. Dat is ook iets wat Brené Brown beschrijft in haar boek. Vaak zijn we bang dat anderen ons raar vinden. Maar in feite is dat onze eigen gedachte en projecteren we die op een ander. Bijvoorbeeld: ik vond het altijd maar raar van mezelf dat ik (voor mijn gevoel) de enige was die na een introductiedag op de universiteit blij was om weer thuis te zijn. Ik vond het heus leuk, maar het slurpte energie. Dus dacht ik: anderen vonden me vast raar dat ik alwéér niet mee ging feesten ’s avonds. Dat was alleen mijn eigen gedachte. Ik had het nog niet van mezelf geaccepteerd.

Het begin van je kwetsbaar opstellen is dat je jezelf niet raar vindt. Durf ook de kanten te laten zien van jezelf die je spannend vindt of dingen waarvan je vreest dat niet iedereen ze herkent. Die maken je niet direct anders. Ze maken jou jou. En de kans zit er best in dat mensen het júist waarderen als jij niet in alles een ‘ja’- en ‘amen’-zegger bent.

Brené Brown zegt daar nog iets moois over:

“Omarm het idee dat je imperfect bent en kwetsbaar en soms zelfs bang, en dat dat niet afdoet van het feit dat je ontzettend moedig en waardig bent.”

2. Geef je eigen betekenis aan je kwetsbaar opstellen

Wat het voor mij ook spannend maakte om me kwetsbaar op te stellen, is dat ik er een nogal heftige betekenis aan gaf. Ik zag het vooral als een vriendin appen “Ik moet ergens met je over praten” en dan die ene grote bom droppen en urenlang jouw verhaal doen. Maar nee, je kwetsbaar opstellen hoeft echt niet zó heftig te zijn. Je kunt het op allerlei manieren aanpakken, en dat kan ook veel laagdrempeliger.

• Je mag zelf besluiten bij wie jij je kwetsbaar opstelt. Je kunt ook prima één of twee vrienden kiezen bij wie je dat doet en met anderen de gesprekken wel oppervlakkig houden.
• Soms doen zich tijdens een gesprek spontaan momenten voor waarop je iets kwetsbaars kunt inbrengen. Een voorbeeld: laatst vertelde iemand aan mij dat haar zusje anorexia heeft. Ik heb dat zelf totdat ik begin twintig was ook gehad en besloot iets over mijn verhaal te vertellen. Het gesprek liep gewoon zo en het voelde raar om niet over mijn verhaal te vertellen bij een onderwerp dat mij zo persoonlijk raakt.
• Je beslist zelf wat je wel en niet wilt delen. Je mag altijd dingen voor jezelf houden omdat dat fijner voelt. Of omdat je er nog niet klaar voor bent om erover te praten.
• Je kunt ook een totaal andere betekenis geven aan je kwetsbaar opstellen. Vind je het lastig om in het echt met mensen te praten? Schrijf gedichten (die je wel of niet deelt), maak schilderijen waaruit je gevoelens blijken, zoek een groep met mensen die meemaken waar jij mee zit, of begin anoniem een blog. Soms is dat een fijner opstapje.

3. Vind de juiste mensen bij wie je jezelf durft te zijn

Het is logisch dat je je niet bij iedereen kwetsbaar durft op te stellen. Met sommige mensen heb je wel een goede band, maar voel je niet direct de behoefte om dieper te gaan. Denk maar aan collega’s. Je kunt hard met elkaar lachen en deelt leuke weekendactiviteiten of grappige prietpraat van de kinderen. Maar niet bij elke collega zal je waarschijnlijk lastige dingen eruitgooien waar je mee zit. Geen probleem, als je maar anderen hebt bij wie je wél meer durft te delen.

Kom je tot de conclusie dat je vooral mensen om je heen hebt bij wie je je anders voordoet? Of dat je over bepaalde onderwerpen niet echt je ei kwijt kunt? Kijk dan of je in contact kunt komen met nieuwe mensen. Dat klinkt groots en meeslepend, maar hoeft het niet te zijn. Dingen doen buiten je comfortzone is in mijn ogen dé manier om nieuwe mensen te vinden met wie je raakvlakken hebt. Denk maar aan apps als Bumble of Vriendinnen Online. Ik heb zelf ook meerdere vriendinnen leren kennen doordat we elkaar online (op social media) een berichtje stuurden en bij wijze van blind date afspraken.

4. Bezoek events, webinars, cursussen, etc. van mensen met wie je iets deelt

Vind je het over sommige dingen lastig om open te zijn, bijvoorbeeld omdat mensen in je omgeving dat zelf niet hebben meegemaakt? Of omdat je bang bent dat ze het te zeurderig, te spiritueel, te raar, te… [vul maar in] vinden? Overweeg eens om je aan te melden voor een plek waar meer mensen zijn met wie je dit raakvlak deelt.

Een simpel voorbeeld: ik kwam laatst online het HSP Café tegen. Dat is een online meet-up waarin je het met andere HSP’ers gaat hebben over dingen waar je tegenaan loopt. Reuze-leuk! Je deelt met alle aanwezigen één belangrijk raakvlak: iedereen is hoogsensitief. Het fijne aan zo’n meet-up is – vind ik – soms juist dat je anderen niet persoonlijk kent. Soms is het best fijn om de diepte in te gaan met iemand met wie je sowieso één raakvlak deelt, maar die verder niet jouw hele levensverhaal kent. Daardoor kun je juist op dat ene aspect inzoomen.

Het HSP-café is maar één van die opties. Je kunt nog veel meer dingen bedenken om anderen te ontmoeten.

5. Schrijf, reflecteer en sta stil

Je kwetsbaar opstellen is vaak makkelijker als je eerst voor jezelf dingen op een rij zet. Je wilt bijvoorbeeld een ervaring delen die je best lastig vindt, maar weet niet goed waar je moet beginnen en wat je wel en niet kwijt wilt. Zelf daarop broeden is dan een mooie eerste stap. Ik ben bijvoorbeeld ook veel zelfhulpboeken gaan lezen, podcasts gaan luisteren over onderwerpen die me bezighielden en dingen gaan schrijven. Soms hier op de blog, soms gewoon in en notitieboek voor mezelf. Hoe meer ik zelf bezig was met die thema’s, hoe “normaler” het ook ging voelen om er anderen in mee te nemen.

Merk jij dat je moeite hebt met kwetsbaarheid? Begin dan met zelf je kwetsbaarheid durven bekijken.

Wat raakt je? Wat voel je op dit moment? Waar pieker je over? Wat houdt je bezig? Sta daarbij stil. Schrijf erover (gewoon voor jezelf, in een notitieboekje). Lees of luister zoveel als je wilt over die thema’s. En ontdek dat je op die manier jezelf en jouw kwetsbaarheden beter begrijpt.

Dat is de basis om er ook naar anderen toe open over te zijn.

6. Projecteer jouw onzekerheid niet op de ander

De angst om compleet jezelf te zijn, inclusief heftige emoties of kwetsbare kanten, komt vaak door onzekerheid. Dat is in elk geval bij mij soms het geval.

• Ik vraag me soms af of ik in een gesprek niet “te veel” ben als ik heel open ben. Dat is mijn onzekerheid, maar ik stel me dan helemaal voor dat de ander dat ook zo ervaart (terwijl dat vaak waarschijnlijk niet klopt).
• Bij bepaalde onderwerpen (zoals dat ik naar acupunctuur ga en Ayurveda doe voor mijn prikkelbare darmen) ben ik bang dat mensen het te spiriwiri vinden (terwijl dat tótaal niet zo is!). Of ze dat ook echt vinden, weet ik alleen pas als ik erover praat.
• Als iemand zelf ergens mee worstelt, heb ik soms de neiging om mijn lastige dingen maar niet te delen. Diegene wil vast niet meer ellende, denk ik dan. Maar toen ik in het verleden een paar lastige dingen niet deelde met een vriendinnen, kreeg ik juist later te horen “Jeetje, had dat verteld!”.

Kortom: je kunt gedachten niet invullen voor anderen. En zelfs al vinden mensen je een keer te veel, vinden ze bepaalde onderwerpen te zweverig of vinden ze het lastig om over jouw nare situatie te horen, dat is nog geen reden om er dan maar in je eentje mee te blijven zitten.

7. Vraag of je iets lastigs mag vertellen

Deze tip hoorde ik ooit in de podcast van Celine Charlotte (fantastisch mens én een steengoede podcastmaker!). Als je bang bent dat je anderen overweldigt met iets lastigs, vraag dan vooraf even of diegene tijd en ruimte heeft voor iets wat jij wilt delen. In plaats van meteen van wal te steken, vraag je simpelweg:

“Ik wil iets lastigs vertellen. Heb je daar nu ruimte voor?”

Het fijne is dat je dan de ander er niet mee overdondert én dat je zeker weet dat het echt oké is dat je erover praat.

8. Ga voorbij je schaamte

Niet over dingen praten is nooit een goed idee. Achteraf kan ik zeggen dat mijn vroegere eetstoornis daar ooit door is ontstaan. Ik stopte alles weg, kropte het op en zocht afleiding (in niet eten en sporten) om maar niet te hoeven voelen. Hoe meer ik in mijn schulp kroop, hoe sterker de gedachten werden en hoe eenzamer ik me voelde. Niet omdat mensen bij me weggingen. Wel omdat ik ze weghield door niet te zeggen wat er was.

Praten, praten, praten is één van de waardevolste dingen die ik de jaren daarna heb geleerd te doen. Geen onderwerpen uit de weg gaan. Het direct aangeven als je je ergens rot over voelt. Tranen durven laten vallen, ook in het bijzijn van anderen, zonder je daardoor zwak te voelen. Maar ook je kwetsbare blije kanten en pure gelukstranen delen met anderen zonder te denken dat dat spiriwiri, gek of veel te open is.

Mensen vinden je vaak júist mooi als je alle kanten van jezelf kunt laten zien. Het is zonde als je alleen die oppervlakkige jij bent bij wie het altijd “Ja hoor, goed, lekker druk!” gaat, terwijl er misschien veel meer in je omgaat. Mooie dingen, lastige dingen, verhalen die verteld mogen worden en ervaringen die misschien voor herkenning zorgen.

Zoals ik eens op Instagram schreef:

Deel je gevoelens,
praat over je pijn,
want wie zich alleen voelt,
hoeft niet alleen te zijn.

Vind jij het moeilijk om je kwetsbaar op te stellen?