Voelen is soms bijzonder oncomfortabel. Zeker als je verdrietig, angstig of boos bent, lijkt wegrennen daarvan vaak comfortabeler dan die rotbui volledig uitzitten. Of misschien voel je een grote vlaag van onrust door je hele lijf gaan, maar heb je geen flauw idee waar dit vandaan komt. Tja, ik herken het. Ik was zelf altijd bijzonder goed in relativeren en afleiding zoeken. Alleen écht leren voelen? Dat vond ik te spannend om me aan te wagen. Totdat ik vorig jaar wel móest. Dit zijn 9 tips die mij leerden om wél te leren voelen.

Golven leren voelen voordat het een tsunami wordt

Het is vaak heel verleidelijk om bij een vervelende emotie te denken “Nu even niet!”. Overigens gaat dat vaak eerder onbewust dan dat je die woorden echt uitspreekt. Je vindt misschien dat je gevoel nergens op slaat. Je hebt genoeg om blij van te worden. Waarom zou je dan verdrietig zijn? Of je bent bang voor iets en baalt dat het je niet lukt om die angst weg te relativeren. Of je voelt boosheid, maar vindt dat je lief, leuk en aardig moet overkomen en duwt dus je woedeaanval weg.

Het enige probleem is dat gevoelens wegstoppen het er vaak niet beter op maakt. Als je emoties ziet als golven, dan kun je die misschien een paar keer ontwijken of eromheen surfen. Maar hoe vaker je dat doet, hoe groter de kans is dat ze uiteindelijk juist als een overweldigende tsunami over je heen spoelen. Als je maar vaak genoeg je boosheid inslikt, mondt het uiteindelijk misschien uit in een grote woede-uitbarsting om de druppel die de emmer laat overlopen. En angst die je niet wilt voelen, kan tot stress of paniek leiden als je het maar vaak genoeg naast je neer legt.

Vaak helpt het je meer om te leren voelen dan om moeilijke emoties behendig uit de weg te gaan. En yes, ik spreek daarbij uit ervaring.

Wat mij motiveerde om meer te leren voelen?

Het was augustus. We waren op weg naar Berlijn en ik kreeg het heet. Snikheet. “Heb jij het ook zo warm, schat?”, mompelde ik. Bart schudde zijn hoofd en liet de airco een tandje harder blazen. Maar de zweetdruppels van mijn voorhoofd gingen niet weg. Hoe hard de airco ook loeide, ik voelde me alsof iemand me in mijn dikste winterjas in de snikhete Sahara had neergezet.

Stug reed ik door. Mijn blik weer op de weg. Focus, Romy, focus. Maar hoe hard ik ook probeerde mijn aandacht bij mijn medeweggebruikers te houden, ik voelde aan alles dat ik nú moest stoppen. Ik was opeens doodsbang om mijn rijvaardigheid in een split second te verliezen. Bang dat ik de prikkels niet aankon. Zelfs bang dat de tunnel waar ik doorheen reed, misschien wel opeens zou instorten. Gek, hier had ik nog nooit over nagedacht.

Ik schaamde me toen we daarna bij een benzinestation stopten om van stoel te wisselen. Wat was er net gebeurd? Alles voelde opeens zo overweldigend. Pas later kon ik het een naam geven. Ik had voor het eerst in mijn leven een paniekaanval gehad. Ik snapte niets van mezelf. Ik paniek? Hoe dan? Ik die altijd kon relativeren. Ik die mezelf toch zo goed snapte. Opeens voelde ik meer dan mijn hoofd kon verdragen. Ik wist dat ik hier iets mee moest. Maar dat de oplossing lag in leren voelen wist ik toen nog niet.

Van fixen naar voelen

Bij aankomst in onze Airbnb in Berlijn vroeg ik meteen Dr. Google om raad in de hoop dat die kon verklaren waarom ik me opeens zo voelde. En ik deed wat ik altijd zo graag doe als ik ergens tegenaan loop: dingen fixen. Praktische oplossingen vinden en die à la minute toepassen. Ik bestelde een online cursus, ging meer sporten, zocht volop afleiding, deed het rustiger aan en mediteerde me een ongeluk. En toch ging de angst niet zomaar weg.

Uiteindelijk bleek dat ik de oplossing op de verkeerde plek zocht. Ik dacht dat mijn probleem was dat ik te veel voelde en daar van af moest komen. Maar het probleem lag ergens anders: ik moest juist léren voelen. Vier jaar geleden gebeurden er in 2 maanden tijd 2 heftige dingen vlak na elkaar: mijn broertje kreeg een hersenbloeding en mijn schoonmoeder kwam vlak daarna plotseling te overlijden. Hoewel ik daar natuurlijk over had gehuild en had gepraat, had ik alle bijkomende emoties nooit écht gevoeld. Onbewust was ik daarna aan het survivallen geslagen.

En opeens, 4 jaar later, bleek dat al die emoties zich hadden opgestapeld tot één grote gevoelenstornado waar ik niet op zat te wachten. Opeens was er angst en verdriet door wat er was gebeurd.

Ik hoopte praktische tips & tricks te vinden om minder van dit alles te voelen. Totdat ik ging beseffen dat er maar één weg was: er dwars doorheen gaan. Oftewel: júist voelen.

En weet je wat het mooie is? Sinds ik zo intens veel voel, voel ik ook het mooie nog veel meer. Veel voelen betekent intens verdrietig kunnen zijn, maar daardoor ook een minstens zo intens geluksgevoel kunnen ervaren. Leren voelen helpt je om écht te leven. En hoewel de afgelopen periode bij vlagen pittig was, ben ik dankbaar voor alle handvatten die ik juist hierdoor heb geleerd om mijn gevoel veel meer toe te laten.

Mijn tips om te leren voelen

Sinds dat ene moment in augustus ben ik van alles gaan doen om meer te leren voelen. Van wekelijkse yogalessen volgen tot boeken lezen over het thema. En van me overgeven aan massages tot eens in de 2 weken in de boksschool staan. Dit zijn 9 tips die mij in het bijzonder hebben geholpen om de gevoelens meer toe te laten, zelfs als ze overweldigend zijn.

1. Oordeel niet over je emoties. Voel ze gewoon.

Mijn probleem met emoties was dat ik ze vaak wilde wegmaken. De stomme emoties in ieder geval. Angst vond ik onterecht of te spannend om echt te voelen. Verdriet vond ik wel prima, maar dan moest het niet te lang duren. En als ik boos was, drukte ik dat vaak de kop in met de woorden “Wat is geweest, is geweest!”. Dat klinkt allemaal heel mooi en wijs. Maar ik merkte zelf dat het júist goed is om emoties wel te voelen, ook als je niet snapt waarom je je zo voelt.

Het is jouw gevoel, dus het is per definitie waar dat je dit voelt. Het heeft helemaal geen zin om je angst overdreven te noemen, of om je verdriet onnodig te vinden. Het is jouw gevoel en dat klopt.

Neem de tijd om je emoties te voelen en observeer simpelweg wát je voelt. Is het verdriet, boosheid, angst, blijdschap of iets anders? Voel je het ook ergens in je lijf? Geef het een naam en voel het zolang als het er is. En nee hoor, dat betekent echt niet dat je jezelf een 5 uur durende huilbui toestaat. Juist als je emoties er wél laat zijn, ebben ze vaak sneller weg. En anders kun je altijd nog na een tijdje besluiten dat je genoeg gevoeld hebt en afleiding gaat zoeken.

Lees ook: Minder denken en meer voelen - ja maar, hoe dan? (9 tips).

2. Vind jouw balans tussen afleiding zoeken en stilstaan

Ik ben groot fan van afleiding. Als iemand me na een ugly cry-bui van een half uur verblijdt met een filmpje van een kat die hilarische capriolen uithaalt, maakt dat me zielsgelukkig. Tegelijkertijd kun je je ook verliezen in afleiding. Iets leuks doen om het stomme te vergeten of om niet in een tergend lange huilbui te verzanden, is goed. Maar het is ook goed om niet te snel naar een afleidingsmanoeuvre te grijpen. Uiteindelijk steken gevoelens wel opnieuw de kop op als je er te snel voor wegrent.

Dus vraag je elke keer dat je je rot voelt af “Wat heb ik nu nodig? Wat helpt mij nu?”. Soms kan dat afleiding zijn, omdat je bijvoorbeeld nu niet zoveel met je boosheid kunt of omdat de angst je al de hele dag in de weg zit. Prima! Maar kijk op andere momenten ook of je erbij kunt stilstaan en even met je lastige gevoel kunt zitten.

3. Luister naar muziek die je helpt om te leren voelen

Ben ik de enige met een jank-playlist? Nee toch? Er zijn een paar nummers waarvan ik weet dat ik het tijdens het luisteren ernaar nooit drooghoudt. Bij sommige stromen de tranen al voordat de artiest ook maar een woord heeft gezongen. Toen ik zelf zo’n 10 jaar geleden herstellende was van anorexia, vond ik het heel pittig om dingen te voelen. Er speelde zoveel dat het leek alsof mijn gevoel op slot zat. Op die momenten hielp het mij om emotionele nummers op te zetten. Daardoor kon ik veel beter bij mijn gevoel komen én wel die tranen laten.

Maar ongetwijfeld heb je zelf ook zo een aantal nummers waarbij je de volumeknop standaard ietsje hoger zet. Of misschien is er een nummer dat specifieke (positieve of negatieve) herinneringen bij je oproept. Zet dat op als je merkt dat je je onrustig voelt, maar de emotie niet loskomt. Muziek kan dan bijzondere dingen met je doen.

4. Geef toe aan je (simpele) lichamelijke behoeften

Gelukkig hoeft leren voelen niet altijd gepaard te gaan met stomme en heftige emoties. Het kan ‘m ook in veel simpelere dingen zitten. Zo leerde ik ooit van een Instagram-post dat leren voelen al begint met de meest simpele signalen van je lijf oppikken.

• Moet je naar het toilet? Houd het niet op totdat je die ene taak hebt afgerond, maar wen jezelf aan om meteen te gaan.
• Heb je honger, terwijl je normaal pas over een half uur zou lunchen? Geef nu al toe aan je hongergevoel.
• Voel je je moe, maar vind je het stom om “nu al” naar bed te gaan? Doe het toch en geef toe aan je vermoeidheid.
• Heb je dorst? Denk niet “Even iets afmaken. Daarna pak ik een glas water!”, maar doe het meteen.
• Merk je dat je gigantisch moe wordt tijdens een schoonmaaksessie? Stop met ploeteren en ga even op de bank liggen.

Hoe beter je leert te luisteren naar je lijf, hoe beter je ook op andere momenten lichamelijke signalen kunt oppikken. Ik merkte zelf bijvoorbeeld dat ik wel heel vaak door mijn moeheid heen ploeterde. Ik zei dan tegen mezelf: “Eerst nog even dit. Dan komt rusten straks wel!”. Pas nu ik vaker aan mijn rustbehoefte toegeef, zie ik in dat ik vaak per ongeluk nét een paar stapjes over mijn eigen grenzen heen ging.

5. Las check-ins in op een dag

Herken je het dat je soms pas aan het eind van een dag doorhebt hoe je je al die tijd voelde? Dan slaat opeens de vermoeidheid hevig toe of komt alle frustratie van de dag eruit. Alleen het is dan inmiddels zó veel dat je geen idee hebt wat je aanmoet met al dat gevoel. Hiervoor heb ik voor mezelf iets fijns gevonden: elke dag minimaal 3x een check-in bij mezelf doen. Dat is helemaal niet tijdrovend. Voor mij houdt het in dat ik ’s ochtends, ’s middags en ’s avonds in 2 minuten bij mezelf check hoe ik me voel. Dan stel ik mezelf een paar vragen, zoals:

• Hoe voel ik me op dit moment?
• Hoe zit ik erbij qua energie?
• Wat gaat goed en wat kan beter?
• Als ik me onrustig voel, wat heb ik daar dan bij nodig?

Als ik bijvoorbeeld ’s ochtends een lastig gesprek heb gevoerd, kan ik me daardoor soms de hele ochtend wat wiebelig voelen. Vaak ben ik geneigd om daarna alsnog door te gaan met waar ik mee bezig was. Zo’n check-in helpt mij dan om in te zien dat er boosheid in me zit en dat ik beter een pauze kan inlassen of een stukje kan wandelen. Dan ga ik daarna met frisse energie door en hoef ik die frustratie niet de hele dag mee te zeulen.

6. Doe eens een bodyscan

Toen ik me 10 jaar geleden voor het eerst aan mindfulness waagde, vond ik het maar vage shizzle. Daarna heb ik me er jarenlang niet meer aan gewaagd, totdat ik vorig jaar merkte dat mijn hoofd wel wat leger mocht zijn. Sindsdien doe ik elke dag 2-3x een meditatie via de gratis app Insight Timer. In het begin zag ik mediteren als dé manier om in 10 minuten een goede poging te doen tot rustig worden. Inmiddels heb ik geleerd dat mediteren vooral bedoeld is om op te merken wat er bij jou speelt, niet per se om die gevoelens weg te maken.

Een oefening die daar heel goed bij helpt, is een bodyscan. Daarbij ga je elk lichaamsdeel één voor één af (dus zelfs elk van je 10 tenen apart). Je kunt eventueel elk lichaamsdeel aanspannen en dan weer ontspannen. Maar het is ook prima om gewoon met je aandacht naar dat deel van je lijf te gaan. Voel dan hoe dit lichaamsdeel voelt. Gespannen of ontspannen? Kun je het moeilijk stil houden? Merk je iets anders op? Slik je oordeel (“Nou wat stom dat dit gespannend is!”) in en voel alleen maar wat je voelt. Soms helpt dat al om emoties als verdriet of frustratie beter op te merken.

Zo’n bodyscan kun je trouwens gewoon met een YouTube-meditatie of via een app als Insight Timer doen. Als je zoekt op ‘korte bodyscan’ of ‘lange bodyscan’ vind je heel wat oefeningen om zelf mee aan de slag te gaan.

7. Wen jezelf aan om rustmomenten te creëren

Alsmaar door- en doorgaan is een slimme tactiek om minder te voelen. En dat is soms best fijn of zelfs hard nodig om je hoofd boven water te houden. Maar als je té lang blijft doorrennen, ga je gevoelens vaak onbewust uit de weg. Dan kunnen ze zich gaan uiten als stress, woedeuitbarstingen, overprikkeling, vermoeidheid of zelfs een paniekaanval op weg naar Berlijn 😉

Merk je dat je vaak onrust en spanning voelt in je lijf? Kijk eens of je vaker rustpunten op een dag kunt creëren. Of het nu een werkdag is of dat je thuis het hele huis aan het schrobben bent, las momenten in waarop je even niets hoeft. Niet alleen omdat pauzes überhaupt nodig zijn om je koppie niet te vol te laten raken, maar ook omdat rustpunten een van de bare basics zijn om te leren voelen wat er in je omgaat.

8. Doe ook dingen om je boosheid kwijt te kunnen

Ik ben vast niet de enige die boosheid een van de stomste en meest lastige emoties vind. Boos worden is sowieso geen feest. En als je gewend bent om vooral lief en aardig te blijven, kan het ook lastig zijn om je innerlijke woede er op een fatsoenlijke manier uit te gooien. Ik dacht altijd van mezelf dat ik gewoon niet boos kon worden. Maar er bleek wel degelijk boosheid in me te zitten; ik wist me er alleen geen raad mee. Dus ben ik bewust gaan leren omgaan met boosheid. En dat bleek op verrassende manieren te kunnen.

Sowieso is het natuurlijk goed om je uit te spreken als iemand iets doet wat je absoluut niet oké vindt. Maar los van je boosheid benoemen, zijn er ook andere manieren om met woede of frustratie om te gaan. Voor mij is boksen (in de boksschool) of in een kussen slaan (thuis) bijvoorbeeld een fijne manier om irritatie eruit te gooien zonder dat iemand er last van heeft. Maar je kunt het ook in de auto van je af schreeuwen of op drukke muziek dansen om de irritatie uit je lijf te schudden.

Vergeet vooral niet: je kunt prima én een leuk, aardig mens én soms boos zijn.

9. Leer jezelf te troosten in plaats van alles direct te fixen

Maar het allerbelangrijkste om te leren voelen: laat los dat je je gevoel altijd meteen moet fixen. Natuurlijk is het goed om professionele hulp in te schakelen als je je langere tijd overweldigd voelt of als het je dagelijks leven in de weg zit. Maar met voelen op zich is niets mis. Dat je soms angstig bent, maakt je niet meteen een paniekerig mens. Als je een keer buitensporig boos wordt, ben je niet meteen een op hol geslagen projectiel. Als je je onrustig voelt, hoeft die onrust ook niet meteen opgelost te worden met de eerste de beste ademhalingsoefening.

Uiteindelijk helpt het je soms meer om te leren hoe je jezelf in onrustige situaties troost dan om je onrustige gevoel zo snel mogelijk weg te maken. Wees nieuwsgierig naar wat je voelt. Luister naar je lijf. En spreek jezelf de troostende woorden toe die je misschien nu zo goed kan gebruiken of besef in ieder geval dat het oké is dat je je zo voelt. Een paar woorden die mij daarbij altijd helpen:

Als alles in het leven voorbijgaat, dan geldt dat ook voor dit gevoel. Het is niet voor altijd.

Wat helpt jou om te leren voelen?