Dagelijks rennen we ons massaal suf om maar zoveel mogelijk taken van onze to-do-list af te vinken. Zowel op het werk als privé moet er van alles gebeuren. Soms vraag je je misschien af waar je de tijd vandaan moet halen om alles te bolwerken: én je werk af krijgen én een goede vriend zijn én de leuke partner uithangen én je gezicht regelmatig laten zien bij familie én een beetje socializen op z’n tijd én misschien ook nog pogingen doen om de allerliefste ouder van de héle wereld te zijn. Hoe dan?! Laatst kwam ik bij Flow hét redmiddel tegen voor als je even vastloopt in alles wat je denkt te “moeten”: de to-don’t list. Ik maakte er één voor mezelf.

Wat is een to-don’t-list?

De to-do-list ken je vast wel. Bijna iedereen heeft er één, en bijna iedereen wil die soms (vooral als hij buitenproportioneel lang is) het allerliefst uit het raam kunnen gooien. De to-don’t-list is de gezelligere tegenhanger van de to-do-list. Hierop noteer je alles wat je vooral niet meer hoeft te doen of wilt gaan doen. Het geeft namelijk rust in stressvolle tijden om te bedenken dat er ook een heleboel is wat je bewust niet (meer) gaat doen.

Het idee van de to-don’t-list is niet zozeer dat je activiteiten opschrijft die je nooit doet (zoals in mijn geval kamperen, computergames spelen of horrorfilms kijken). Het gaat erom dat je opschrijft wat je van jezelf niet meer wilt doen als je bijvoorbeeld voor een keuze staat of overloopt van de taken. Het idee komt van de “via negativa”. Dat betekent – vrij vertaald – dat je focust op de dingen waarvan je weet dat ze GEEN goede eerste stap, GEEN juiste keuze of GEEN perfecte volgende actie zijn.

Als je twijfelt over wat je wél wilt, helpt het al een heleboel als je weet wat je niet wilt. Daarmee ben je in elk geval een stap verder en vallen al allerlei keuzes af.

Dus op je to-don’t-list schrijf je dingen op waarvan je met jezelf wilt afspreken dat je ze niet meer hoeft te doen, niet meer gaat doen of niet meer wilt doen. Noteer er vooral alles op wat in jou opkomt. En maak regelmatig opnieuw zo’n lijstje als je een lastige beslissing te nemen hebt of als je ergens over twijfelt. Weten wat je niet wilt, is al een mooie eerste stap naar de juiste keuze.

Mijn to-don’t list

Op mijn eigen doe-ik-lekker-niet-(meer)-lijst staat onder andere het volgende:

1. Opdrachten aannemen om enkel te pleasen. Dit is mijn belangrijkste inzicht geweest als ondernemer de afgelopen twee jaar. Ik vind het nog altijd geen feest om mensen teleur te stellen. Toch doe ik het regelmatig, puur omdat ik weiger om dingen puur te doen uit please-neigingen. In het begin nam ik sommige opdrachten enkel en alleen aan omdat ik die persoon blij wilde maken. Dan schreef ik toch maar voor een te laag bedrag voor de vriend van de buurman die loodgieter was. Ik had er eigenlijk geen tijd voor, verdiende er weinig mee, kende de beste man niet, hield er geen fantastische cv-aanvulling aan over en vond het ook helemaal niet leuk om in de loodgieterswereld te duiken. Ik wilde de beste man alleen geen ‘nee’ verkopen! Daar ben ik nu mee gestopt. Als ik merk dat pleasen mijn enige reden is om ‘ja’ te zeggen, dan zeg ik sowieso ‘nee’. Al is het met tegenzin.
2. Gekkenwerk verrichten. Vijf jaar geleden kon ik de hele decembermaand bezig zijn met bizar veel kerstkaarten maken. Ik vond namelijk dat elke kaart zelfgemaakt móest zijn. Ik dacht dat ik het niet kon maken om na al die jaren iets op te sturen wat kant-en-klaar in de winkel was gekocht. En dus sliep ik liever een paar nachten nauwelijks dan dat ik een gekochte kaart in een envelop stopte. Terugkijkend vraag ik me af wat me op dat moment bezielde. Dat soort gekkenwerkprojecten waar niemand me toe verplicht, leg ik mezelf niet meer op.
3. Me druk maken over algoritmes. Ik weet het: het Instagram-algoritme doet raar. Volgers verlies je soms met bosjes. En volgens dé social-experts tel je sowieso niet mee als je nooit een video uploadt (een misdaad waar ik me als niet-video-maker zeker schuldig aan maak). Ik heb besloten om me er niet druk over te maken. Ik plaats gewoon dingen die ik leuk vind, heb er geen problemen mee als ik daar een keer maar een handjevol likes op krijg en hang mijn zelfvertrouwen niet op aan het aantal reacties onder een post. Als je het maar leuk vindt om te doen, toch?! Dat telt meer dan aantallen digitale hartjes.
4. Naar activiteiten meegaan die ik Echt. Niet. Leuk. Vind. Nog zoiets wat ik in het verleden heel vaak heb gedaan. Dan zat ik weer in een bioscoopzaal bij een film waar ik drie nachten niet van sliep (ik had nog geopperd “Jongens, kunnen we niet naar een leuke romcom?”) of zag ik er vier dagen tegenop om een paintball-gevecht te doen (ik vind het dus echt niet leuk om mezelf daar vrijwillig te laten pijnigen). Tegenwoordig ben ik daar makkelijker in. Natuurlijk moet je soms concessies doen. Maar als ik iets écht vreselijk vind, dan sla ik gewoon over en wacht ik tot de volgende romcom voorbijkomt of totdat de groep andere plannen heeft dan een strijd met paintball-geweren.
5. Me schuldig voelen als ik in mijn eigen bubbel zit. Ik heb vaak de neiging gehad om eerst stil te staan bij hoe de ander zich voelt en dan pas na te denken of het met mij wel oké gaat. De laatste tijd probeer ik daar verandering in te brengen. Als ik dan een keer in mijn eigen bubbel zit omdat ik iets een plekje wil geven (en daardoor minder alert ben op wat anderen nodig hebben), probeer ik me daar niet schuldig over te voelen. Anderen te hulp schieten is immers lastig als je eigen reddingsvest nog onder de vliegtuigstoel bungelt.
6. Dingen zelf doen die me nul energie en wel een berg frustratie opleveren. Ja, het klinkt misschien lui dat ik voor mijn IKEA Pax-kast destijds de IKEA-mensen heb laten komen. Maar ik weet dat het mij anders een dag van mijn leven had gekost en dat ik – met mijn nul ruimtelijk inzicht – daarna doodop en zwaar gefrustreerd was geweest. Dan betaal ik liever € 150 aan die persoon voor een perfect gemonteerde kast, zodat ik ondertussen kan doen wat ik leuk vind: schrijven voor opdrachtgevers. Als ik ergens niet beter in hoef te worden én er nul plezier uit haal, dan laat ik het liever over aan iemand die er 1000x beter in en gepassioneerder over is dan ik.
7. Me schamen voor dingen waar ik hieperdepiep-enthousiast over ben. Als ik ergens enthousiast over ben, dan ben ik ook echt heb-zin-om-te-huppelen-enthousiast. En dat kan al zijn over heel kleine dingen, zoals een boodschappenbox scoren via Too Good To Go, een goed gelukte ovenschaal of vroeg opstaan voor de Koningsdag-vrijmarkt. Toen ik nog in loondienst werkte, schaamde ik me naar collega’s toe soms voor de dingen die mij blij maken, omdat die niets met “standaard-blijmakers” als feestjes, vakanties en sociaaldoenerij te maken hadden. Tegenwoordig probeer ik daarin lekker mijn enthousiaste zelf te zijn. Overigens heb ik gemerkt dat enthousiasme aanstekelijk werkt. Dus ook als mensen het niet snappen, zullen ze vaak wel blij zijn dat jij blij bent.

8. Voor eeuwig werken aan de beste versie van mezelf. Begrijp me niet verkeerd: zelfontwikkeling is mijn grote passie én iets wat ik reuze-belangrijk vind in het leven. Ik keek er alleen lange tijd op een niet helemaal gezonde manier naar. Dan had ik het idee dat ik hard moest blijven werken aan mezelf om maar goed genoeg te zijn. Alsof ik er pas mocht zijn als ik alle perfect-mens-boxjes had afgevinkt. Tegenwoordig probeer ik mezelf een halt toe te roepen als ik in die “Het moet beter”-flow schiet. Ik volg dit jaar bijvoorbeeld bewust cursussen waar ik vooral een blijer mens van word. Dat voelt veel fijner dan steeds te kiezen voor cursussen waarin ik vooral instap vanuit mijn het-kan-beter-stemmetje.
9. De controle 100% vasthouden. Vind ik wel een dingetje, hoor. Als lichte controlfreak zou ik soms het liefst willen dat ik de uitkomst van mijn keuzes op een presenteerblaadje krijg aangereikt. Volledig uitgeschreven, zodat ik met het volste vertrouwen ergens in kan stappen. Inmiddels heb ik wel door dat het leven – helaas voor mijn inner controlmiep – niet zo werkt. Keuzes maken uit angst of omdat je hoopt dat je met deze ene optie de touwtjes iets minder uit handen hoeft te geven, is nooit het beste idee. Juist door de touwen – al is het maar een beetje – te laten vieren, ontstaan vaak de mooiste dingen.
10. Beslissingen aan Jan en alleman voorleggen. Dat heb ik vaak gedaan bij belangrijke keuzes, maar het leverde me vooral veel extra twijfels op. Nog meer meningen om rekening mee te houden, maakt het niet eenvoudiger om dicht bij jezelf te blijven. Daarom bespreek ik keuzes tegenwoordig meestal met hooguit één of twee mensen die ik gericht om advies vraag. Vaak is dat Bart, soms één van mijn ouders, soms een vriendin, soms een coach of iemand anders met verstand van zaken. Sinds ik het op die manier aanpak, heb ik minder moeite met beslissingen nemen en bekommer ik me minder om wat anderen wel niet van me vinden.

11. Last-minute toch maar niet gaan. Heb ik nooit gedaan, hoor! Maar de neiging heb ik wel héél vaak gehad. Toen ik voor het eerst op date ging met jongens (“Kan ik het maken om een paar uur van tevoren af te zeggen?”), toen ik een huis kocht (“Oh wil ik dit wel echt? Ik heb nog bedenktijd!”) of als ik mensen voor het eerst ontmoette (“Straks vindt ze me een suffe sul! Zal ik anders toch maar niet gaan?”). Ik weet gelukkig dat die gedachten voorbijgaan. Dus luister ik wel naar die stem, maar baseer ik mijn keuzes er niet meer op. Blij dat ik dat ook nooit gedaan heb trouwens! Anders had ik nu mijn leuke vriend, mijn lieve kat, mijn huis en mijn fijne baan niet gehad 😉 Allemaal keuzes die ooit ook een boel buikkriebels met zich meebrachten!
12. Elk puntje op de ‘i’ willen zetten. Perfectionisme is in mijn werk als tekstschrijver best handig om alle d’s en t’s op de goede plaats te krijgen. Maar los van de taalkundige kwesties probeer ik mijn perfectionistische neigingen vaker aan de wilgen te hangen. Als er iets is wat op mijn to-don’t-list thuishoort, dan is het wel geneuzel over dingen die er niet toedoen. Denk aan spannende appjes eerst door drie paar ogen laten lezen, blogfoto’s drie keer opnieuw maken omdat ik ze niet goed genoeg vind (terwijl niemand het verschil ziet) of avondenlang het internet afstruinen op zoek naar het perfecte cadeau voor een vriendin. Ik daag mezelf de laatste tijd uit om in die overbodige puntjes op de ‘i’ minder tijd te steken. Een verademing! En niemand die het merkt – geloof ik.
13. Dingen doen uit bewijsdrang. Als je jezelf afbeult in de sportschool, doe het dan omdat jij het wílt, niet omdat je zo graag wilt bewijzen dat jij heus de zwaarste apparaten aankunt. Als je 60-urige werkweken maakt, doe dat dan alleen als je het doet uit passie of omdat je het wilt, niet om te kunnen opboksen tegen je hardwerkende collega’s of om je veeleisende baas blij te maken. Je leven draait niet om zoveel mogelijk “de beste…”-titels halen. Gelukkig zijn met hoe je leeft, is meer waard dan welk “Goh, jij bent een harde werker!”-compliment dan ook.
14. Maar voor 50% mezelf zijn. Het klinkt misschien gek, maar tot een paar jaar geleden liet ik in elke situatie een andere 50% van mezelf zien. Als een soort kameleon probeerde ik in te blenden met de groep waar ik was. Op het werk probeerde ik bijvoorbeeld te laten zien dat ik genoeg spannends beleefde in het weekend. Bij de ene persoon (die het zelf moeilijk had) hield ik voor me dat ik ergens verdrietig over was, en wilde ik overkomen als een vrolijke stuiterbal. Bij de andere persoon sprak ik vooral niet over bepaalde hobby’s, bang dat ze me dan raar zou vinden. En tuurlijk, bespreek je met de ene persoon meer van het ene en met de ander meer van het andere. Maar ik houd niet meer hele stukken van mezelf voor mij alleen. Ik ben 100% ik in elk contact. Inclusief gekke kanten en bijzondere voorliefdes. Juist door écht mij te zijn, heb ik fijner contact gekregen met de mensen om me heen en gééft het meer energie om met anderen te zijn.

Kortom: hoe vol je to-do-list ook is en hoeveel je ook aan je hoofd hebt om aan te voldoen en keurig netjes op te pakken, weet dat er ook een heleboel is waarvan je bewust kunt besluiten om het niet (meer) te doen. Een to-don’t-list ruimt op. In je hoofd, in je leven en in je agenda.

Hoeveel er ook is wat gedaan moet worden, niet alles hoeft. Het hoeft niet allemaal nu. En sommige dingen hoeven zelfs nooit (meer), als jij dat nu besluit neemt.

Dus: wat staat er sowieso op jouw to-don’t-list?