Films kijk ik niet heel vaak. Series ook niet. Maar er is één ding waarvoor ik wel heel graag voor de televisie zit: Nederlandse documentaires. En dan niet van die documentaires over bizarre moordzaken of het leven van Bill Gates, maar documentaires die om welke reden dan ook een diepe indruk op me maken. Zo’n documentaire waarbij je na afloop even moet slikken, nog snel een traan wegpinkt of gewoon denkt “Jeetje, wat goed dat dit de wereld in is gebracht!”. Dit zijn 7 Nederlandse documentaires (vooruit, één ervan is stiekem Amerikaans) die ik stuk voor stuk zeer indrukwekkend kijkvoer vond.

Mijn grootste documentaire-aanraders

Ik weet dat Netflix barst van de documentaires. Er staan er een heel aantal op mijn lijst om binnenkort te kijken, zoals ‘Diana: the woman inside’ (over prinses Diana), ‘Gaga: Five Foot Two’ (over Lady Gaga), ‘What the health’ en ‘The Game Changers’ (allebei over vega(n) eten) en ‘Our planet’ (een prachtige natuurdocumentaire). Maar om eerlijk te zijn kijk ik ook heel graag Nederlandse documentaires. Ik spiek wekelijks op 2Doc en 3DOC of er nog nieuwe documentaires online staan. Vaak vind ik de documentaires op die twee platforms het aller-allermooist. Ze zijn meestal niet gemaakt om te shockeren, maar echt om een boodschap uit te dragen.

Mijn mooiste Nederlandse documentaires

De afgelopen jaren heb ik talloze Nederlandse documentaires gekeken. De volgende documentaires zijn me altijd bijgebleven. De meeste vooral vanwege de indrukwekkende boodschap of het krachtige en ontroerende verhaal. En vooruit, eentje omdat-ie over katten gaat en een heleboel schattigheid en random kattenfeitjes bevat.

1. Ziek gezond

Deze korte documentaire (25 minuten!) gaat over orthorexia. Dat is een eetstoornis waar steeds meer mensen mee te maken krijgen, mede door alle gezondheidshypes in de westerse wereld. Het houdt in dat je zó gefocust bent op gezond eten dat je ongezond veel eetregels aan jezelf gaat opleggen. Afvallen is niet het doel, übergezond eten wel. De documentaire laat zien hoe een voornemen als “Goh, ik ga eens wat beter voor mezelf zorgen!” soms (in de meeste gevallen niet uiteraard) kan uitgroeien tot een eetstoornis die je bij elke maaltijd en supermarktbezoek meezeult.

Ik heb zelf tien jaar van mijn leven anorexia gehad, maar herken bij mijn vroegere zelf wel orthorectische trekjes. In de tijd dat ik op mijn lichtst was, bestempelde ik ook veel eten als “niet oké voor mij”. Ik snakte naar de allermachtigste chocoladetaart, roomtoetjes en een stapel boterhammen met dikke lagen pindakaas (het liefst dat alles gecombineerd op één bord). Maar iets in me riep dat dat niet “mocht”.

Anyway, wat mij betreft heel belangrijk dat er voor deze specifieke eetstoornis aandacht is. Alle voedingstips (geen koolhydraten, juist wel koolhydraten maar geen vetten, niet te veel fruit/juist wel veel fruit, etc.) die soms compleet tegen elkaar indruisen, vliegen je om de oren. Dat maakt het als je gevoelig bent voor kritiek of ongevraagde tips soms best lastig om wél die chocoladereep te eten. Deze documentaire laat op een eerlijke en niet te heftige manier zien hoe een rigide gezond eetpatroon zo kan doorslaan dat het verre van gezond wordt. Absoluut een aanrader! Ook als reminder voor jezelf dat gezond eten goed is, maar dat de 80/20-regel een belangrijke is om in je achterhoofd te houden.

Deze documentaire kun je terugzien via NPO Start.

2. Moordtieten

Deze Nederlandse documentaire heeft (gelukkig, in dit geval!) in de maatschappij heel veel losgemaakt. ‘Moordtieten’ gaat over de impact die borstimplantaten kunnen hebben op je gezondheid. En – mocht je het nog niet hebben meegekregen – die impact is enorm. Dionne Slagter (“Onnedi” op YouTube) gaat in de documentaire zelf op onderzoek uit naar wat er zoal in haar siliconenborsten zit. De uitkomst is uiteraard niet wat haar plastisch chirurg haar acht jaar daarvoor had voorgehouden. En dat terwijl de operatie gewoon in een ziekenhuis met destijds erkende siliconen is uitgevoerd!

Daarnaast delen diverse vrouwen hun verhaal en laten zien dat het vergroten van je borsten zeker niet iets om te licht over te denken. Het kan jaren later dagelijks invloed hebben. En zeker niet alleen op de inhoud van je beha!

Nu heb nooit ook maar een seconde overwogen om iets kunstmatigs in mijn lichaam te laten stoppen. Maar het is in mijn ogen wel mega-belangrijk dat dit onderwerp bespreekbaar is gemaakt. Ik heb na het zien van de documentaire al van veel mensen online gehoord dat ze daarna naar de chirurg zijn gegaan om voortaan implantaatloos door het leven te gaan. Hopelijk zet het ook jonge meiden aan het denken om niet zomaar tot zo’n operatie over te gaan.

De documentaire is terug te kijken via NPO 3.

3. Uit de schaduw

Dit is een inimini-documentaire van maar 15 minuten. Maar het zijn wel 15 prachtige en zeer indrukwekkende minuten. De documentaire gaat over Hanna Verboom. Ik kende haar nog van de serie De co-assistent die ik als 20-jarige heb gebingewatchd. Inmiddels is Hanna haar eigen filmplatform gestart: Cinetree. Hier kun je allerlei documentaires en films kijken met een prachtige boodschap. Geen standaard blockbusters uit de bioscoop dus, maar pareltjes die normaal vooral in filmhuizen zouden draaien. Eén daarvan is de documentaire Uit de schaduw, die gaat over Hanna zelf.

In deze documentaire deelt Hanna op een heel integere en prachtige manier over haar ervaring met psychische kwetsbaarheid. Hanna heeft zelf een bipolaire stoornis (“manische depressie”) en heeft daardoor heftige psychoses gehad in het verleden. Er werd haar overal verteld dat ze er vooral haar mond over moest houden. Dat dit niet iets is waarvan je wilt dat anderen het weten. Na jaren van schaamte en wegstoppen besloot ze dat taboe te doorbreken.

Volgens onderzoek heeft 43,5% van de Nederlanders ooit in zijn leven te maken met een psychische kwetsbaarheid, maar bijna niemand praat erover. Met deze documentaire stapt Hanna zelf uit de schaduw en deelt ze een prachtige, krachtige boodschap. Over jezelf zijn, omarmen dat je misschien een kwetsbaarheid hebt en dat accepteren als een onderdeel van jou in plaats van het vooral te willen wegmaken. Juist door kanten of eerdere ervaringen van jezelf te delen die je misschien liever verstopt, kun je écht jezelf zijn en zoveel moois geven. Een heel ontroerende documentaire!

De documentaire staat dus op Cinetree. Je kunt 14 dagen een gratis proefabonnement op Cinetree nemen om de documentaire te kijken. Al moet ik zeggen: dit is zo’n prachtig platform dat ik ze de € 7,99 per maand graag gun.

4. Boter, Kaas noch Eieren

Deze Nederlandse documentaire gaat over veganistisch eten, de oordelen die anderen daarover hebben én over de vraag of het nu wel of niet gezond voor je is. Je kijkt mee met Milouska Meulens (die ik zelf nog ken uit de tijd dat ik Het Jeugdjournaal keek), die al twaalf jaar veganist is. Ze vertelt heel eerlijk over de oordelen die ze weleens over haar eetpatroon krijgt, de moeite die mensen er regelmatig mee hebben en over wat ze ervan vindt dat mensen om haar heen wel vlees of zuivel eten. Verder gaat Milouska met experts in gesprek over de vraag of je als veganist tekorten opbouwt. De conclusie is wat ik al dacht: dat hoeft niet, maar dan moet je wel goed vitamine B12 en bepaalde andere stoffen bijslikken.

Ik ben zelf vegetariër, maar eet sinds een jaar ongeveer 99,5% veganistisch. Als in: thuis eet ik alleen maar vegan. Als ik bij anderen eet, eet ik soms nog wel baksels waar ei of roomboter in is verwerkt. De vooroordelen zijn één van de dingen die mij tegenhoudt om er volledig voor te gaan. Heel interessant dus om te zien hoe anderen daarmee omgaan! Ik schrok van de mensen op straat die nog steeds veganistisch eten met leven op wortels en sla associëren.

Verder vond ik het goed dat de documentaire zeker geen verheerlijking is van een plantaardig eetpatroon, maar juist laat zien wat er gebeurt als je tekorten niet goed aanvult. Een goede reminder om jaarlijks een bloedprikafspraak in te plannen en vooral niet je B12-tabletten te vergeten!

De documentaire is te kijken via NPO Start.

5. De wereld van Eva

Speciaal voor deze Nederlandse documentaire schafte ik Videoland aan. Het is een driedelige docu-serie van Eva Jinek waarin zij diverse taboes rondom zwangerschap en moederschap bespreekbaar maakt. Deze documentaire gaat eens niet in op huilbaby’s, slapeloze nachten en ander baby-ongemak. In plaats daarvan brengt ze drie thema’s in beeld waar je als moeder zelf mee kunt zitten en waar veel minder over wordt gesproken:

1. Lichamelijk herstel na de bevalling. In de eerste aflevering gaat Eva in op wat een bevalling met je lijf doet, met welke ongemakken je te maken krijgt en vooral op het taboe dat daarop rust. Want vaak wordt nog gedacht dat je al snel weer de oude bent, terwijl je echt niet na drie weken alweer fris en fruitig kunt sporten. De aflevering gaat over bekkengedoe, kraamtranen, heftige hormonen, hechtingen en ander ongemak waar niemand over spreekt maar waar menig moeder mee zit.
2. Werk en moederschap. Deze aflevering gaat in op de schuldgevoelens die veel werkende moeders hebben. Of het nu is dat je voor je gevoel te veel werkt en daardoor essentiële dingen van je kind mist. Of dat je je werk opgeeft voor je kind en je daar best rot over voelt. Of dat jij die ene moeder bent die nooit op de lijst staat om luizen te pluizen terwijl andere moeders wel present zijn. Hoe deal je met dat schuldgevoel? Hoe zorg je voor een goede balans tussen je eigen ambities en je intense moedergevoelens?
3. Seks na de bevalling. Ook zoiets waar volgens mij nauwelijks over gesproken wordt, terwijl waarschijnlijk elke kersverse moeder (en vader) zal denken “Oh huh, hoe werkt dit dan straks?”.

In de documentaire is Eva heel open en eerlijk, en gaat ze daarnaast het gesprek aan met diverse andere moeders én met experts (zoals artsen en bekkendeskundigen). Ze doorbreekt allerlei taboes waar vrijwel elke moeder ooit mee te maken heeft gehad. Dat doet ze overigens op een luchtige manier met een goede dosis humor.

Al moet ik wel bekennen: als niet-moeder krijg je van deze documentaire zéker geen rammelende eierstokken en wel een hoop “Oh jee, dat krijg je er dus ook nog bij”-gedachten. Maar hé, een eerlijk beeld is ook wat waard.

Deze documentaire is te zien bij Videoland.

6. Inside the mind of a cat

Even iets mega-luchtigs tussen de wat heftigere onderwerpen door. Als je dol bent op katten, dan kan het niet anders dan dat je zwijmelend naar deze docu kijkt. In deze Netflix-documentaire praten kattengedragsdeskundigen over waarom katten doen hoe ze doen. Zijn katten bijvoorbeeld, net als honden, te trainen? En zo ja, hoe pak je dat aan? Kunnen katten echt van jou als kattenbaasje houden, of denken we dat maar? En wat maakt dat ze qua gedrag zo anders en meer eigenzinnig zijn dan honden?

In deze documentaire komen uiteraard heel veel aandoenlijke viervoeters voorbij, maar ik heb er ook tientallen feitjes over katten door opgedaan die ook ik als groot kattenfanaat nog niet kende. Overigens liet de documentaire mij persoonlijk vooral beseffen dat Pippa tot veel meer in staat is dan mevrouw meestal laat zien. Zo heeft Pippa al graag een opstapje om op de vensterbank te komen, terwijl katten volgens de documentaire wel tien keer hun lichaamslengte kunnen springen. Dus, Pip…

Deze documentaire is te zien via Netflix.

7. Ik rouw van jou

We weten allemaal vaak wel wat je moet doen als je verdrietig of blij bent. Maar hoe ga je om met rouw? Na het overlijden van mijn schoonmoeder en later van mijn opa en oma ben ik ook gaan merken hoe ingewikkeld omgaan met rouw is. En hoe persoonlijk ook. Er bestaan geen handleidingen voor. En de tips die de ene persoon je geeft, zullen voor een ander de plank compleet misslaan.

Nellie Benner vertelt in de documentaire over het verlies van haar moeder toen ze 28 was en gaat het gesprek aan met andere jongeren die hun vader of moeder zijn verloren. Zet doet het op een heel integere manier waarbij zeker niet alleen ruimte is voor verdriet. Zo spreekt ze boosheid uit naar haar vader die na haar moeders overlijden vooral stilviel. Ze deelt ook de mooie herinneringen en ze geeft een inkijkje in al haar hersenspinsels in de tijd dat het gemis het grootst was.

De documentaire is juist zo mooi doordat hij zo persoonlijk is en je Nellies proces volgt. De documentaire zit vol met prachtige oneliners en inzichten om over na te denken. Niet om je verdriet of nare gevoelens te stillen. Wel om – in de kleinste dingen – een stukje herkenbaarheid te ervaren. Een prachtige documentaire om te kijken als je zelf iemand moet missen of als je samen bent met iemand die een dierbare niet meer om zich heen heeft.

Deze documentaire is online te kijken via 2Doc.

Welke Nederlandse of buitenlandse documentaire kun jij mij aanraden?