Perfectionistische neigingen? Nee hoor, die ben ik de afgelopen jaren al verloren. Althans, dat dacht ik. De afgelopen tijd bleek de perfectionist in mij toch niet met de noorderzon te zijn vertrokken. Daarom volgde ik gisteren een interessante cursus over omgaan met perfectionisme. Na afloop van de cursus ging ik naar huis met heel wat nieuwe inzichten om de perfectionist in mij er flink van langs te geven. Mijn inzichten over omgaan met perfectionisme deel ik graag met je, want ik heb zo’n vermoeden dat ik niet de enige perfectionist op het wereldwijde web zal zijn.

1. Imperfect is het nieuwe perfect

Perfect is zo perfect nog niet. Zonder imperfecties zou je maar een saai persoon zijn. Zo iemand die alles volgens de boekjes doet, nooit “raar” doet en nergens een steek laat vallen. Klinkt niet per se als de ideale vriend(in), toch?! Inderdaad, perfectie is vaak zo perfect nog niet. Juist jouw “barstjes” maken je tot wie je bent.

De coach (Anja is haar naam!) haalde een nogal confronterend voorbeeld aan. Ze hield een schelp omhoog met meerdere gaten. “Wat zie je?” vroeg ze. Mijn perfectionistische brein had direct een oordeel klaar. “Die schelp is stuk”, schoot er door mijn hoofd, maar ik hield wijselijk mijn mond. De coach legde uit dat zij juist die gaten zo bijzonder vond aan de schelp. En gelijk had ze.

Hetzelfde geldt voor onze eigen zogenaamde onvolmaaktheden. Zijn dat niet dingen die je uniek maken en die andere mensen misschien juist aan jou kunnen waarderen?

2. Perfectie is maar relatief

Nog zoiets: wat in jouw ogen perfect is, hoeft dat helemaal niet te zijn. Hetzelfde geldt andersom. Wat jij ziet als imperfect, is voor een ander misschien wel juist een goede eigenschap van jou. Dat geldt zelfs voor eigenschappen waarvan jij je misschien afvraagt hoe je daar ooit een positieve draai aan kunt geven. Verrassing: dat kan dus!

Om maar een voorbeeld te geven: ik schaam me regelmatig voor mijn ongeduld. Ik ben totaal niet goed in dingen uitstellen of nachtjes over dingen slapen. Wat ik in mijn hoofd heb, doe ik het liefst NU. Dat vind ik niet per se een positieve eigenschap. Toch blijkt zelfs die eigenschap positief te draaien te zijn. Wie ongeduldig is, maakt bijvoorbeeld snel werk van zijn doelen.

Heb je het idee niet goed genoeg te zijn vanwege bepaalde negatieve eigenschappen? Kijk dan eens met andere ogen naar wat volgens jou je imperfecties zijn. Hoe kun je daar een positieve draai aan geven? Wat zouden anderen ervan vinden? Imperfect is zo imperfect nog niet. Net zoals wat jij ziet als “perfect” (als in: anders dan je nu bent) zo perfect nog niet is in de ogen van anderen (want: je bent leuker zoals je bent). Dat beseffen helpt al bij omgaan met perfectionisme.

3. Successen bijhouden is de truc

Perfectionisme is als een filter dat beïnvloedt hoe jij naar de wereld kijkt. Als perfectionist focus je je vaak meer op details. En dan vooral op imperfecte details. Ook laat je als perfectionist belangrijke informatie weg. Het gaat dan met name om informatie over dingen die wél goed gaan. Die vergeet je eerder, omdat je je al richt op alle imperfecte details.

Gelukkig kun je je brein daarin trainen. Je kunt jezelf bijvoorbeeld aanleren de dingen die goed gaan niet zomaar uit het oog te verliezen. Pen en papier zijn daarvoor hét middel. Noteer bijvoorbeeld elke avond twee concrete dingen die goed zijn gegaan. Zo voorkom je dat je hoofd die dingen voordat je het weet in de prullenbak stort.

4. Moet ik dit nu doen?

Als perfectionist – inmiddels geef ik toe dat ik tot de perfectionistenclub behoor! – heb ik vaak het idee van alles te moeten doen. En dan het liefst ook nog eens perfect natuurlijk. In feite leg ik mezelf die dingen steeds op en mag ik daarin best eens een steekje laten vallen.

Je to-do-list zal nooit vanzelf krimpen en een hoge lat zal nooit vanzelf dalen. Dat gebeurt pas als jij er iets aan doet. De coach leerde ons daarom een interessante vraag waarmee je je lat kunt verlagen:

“Moet ik dit nu doen?”

Het mooie van die vraag is dat je de klemtoon op elk van de woorden kunt leggen. Moet je dit bijvoorbeeld wel echt NU doen? En ben JIJ wel degene die dit moet doen? Is DIT ene ding wel wat jij nu moet doen?

Precies die vraag hielp mij al bij thuiskomst om de stofzuiger eens lekker te laten staan. Er waren op dat moment wel tien dingen belangrijker dan een perfect stofvrij huis.

5. Verandering betekent actie!

Na afloop van de cursus was ik dus heel wat inzichten over omgaan met perfectionisme rijker. Maar wat doe je daar dan mee? Bij cursussen is het heel verleidelijk om op het moment zelf volledig in de vibe te zitten. Je hebt duizend goede ideeën voor hoe je het morgen allemaal anders gaat doen. Maar grote kans dat bij thuiskomst je papiertje met wijze inzichten al snel ergens in een kast belandt. Komt nog wel een keer!

Iets moois waar de coach ons op wees, is dat er nooit iets zal veranderen als jij geen actie onderneemt. Logisch natuurlijk, maar wel goed om bij stil te staan. Als je echt stappen wilt zetten, dan moet je daarvoor een concrete actie plannen. Een eerste stap dus. In je agenda het liefst, zodat je niet in alle hectiek alsnog terugkrabbelt.

Heb jij nog een goede tip voor omgaan met perfectionisme?