Fantastisch leuk, zo’n weekend vol sociale verplichtingen. Ik geniet er heus met volle teugen van en vind het ook heerlijk om een dag lang te lachen, gieren, brullen met anderen. Maar ’s avonds ben ik ook héél blij als ik weer in de auto naar huis zit. In mijn uppie, met alleen maar een podcast die tegen me aan kletst. Ik ben ongetwijfeld niet de enige die soms hard toe is aan een uurtje of zelfs een dag ontprikkelen. Of je nu HSP bent of om welke andere reden dan ook te veel prikkels op je afgevuurd hebt gekregen – dit zijn mijn 14 tips om te ontprikkelen.

Wat te doen om te ontprikkelen?

Hieronder deel ik 14 dingen die niet op mijn ontprikkelrecept mogen ontbreken. Wie weet zit er toevallig dé tip voor jou bij. Zo niet, kijk dan wat je wél fijn zou vinden en maak daar een lijstje van. En zorg ervoor dat jij jezelf in overprikkelde toestand een paar van de ingrediënten van jouw ontprikkellijstje kunt geven. Want jij voelt als geen ander aan wat jou helpt om je prikkeling naar beneden te krijgen.

1. Me, myself and I. Als ik zwaar overprikkeld ben, komt dat vaak doordat ik te veel sociale dingen achter elkaar heb gepland of veel bezig ben geweest met “leuk/lief/slim/fijn zijn” voor andere mensen. Dan wil ik eigenlijk maar één ding: in mezelf keren. In het verleden liep het hier bij mij vaak in de soep. Na twee buiten-de-deur-afspraken en drie telefoongesprekken was ik gesloopt en kon ik het bijna niet opbrengen om ’s avonds bij het eten ook nog gezellig te doen met een mee-eter aan tafel. Nu zorg ik na een overprikkelende dag voor alleentijd. Ook door soms gerust iets af te zeggen. Geef het aan als je tijd alleen nodig hebt en denk in mogelijkheden om dat voor elkaar te krijgen. Kijk of je thuis kunt werken, probeer calls niet na een druk weekend te plannen en verschuif een etentje naar een dag later.
2. Oortjes in. Niet altijd kun je de situatie prikkelvrij maken. Soms moeten er nu eenmaal bouwlui door je huiskamer banjeren, kun je je partner niet ontzeggen om overenthousiast te supporten bij die megabelangrijke kwalificatiewedstrijd voor het EK of heb je gewoon pech dat je een hard blaffende buurhond hebt. Wat je wel kunt doen om op zo’n moment minder last te hebben van prikkels, is je in je bubbel terugtrekken. Oortjes in dus! Ik zweer zelf bij mijn Apple-oortjes, maar weet dat mijn broertje lyrisch is over zijn noise-cancelling koptelefoon. Met Study Music op YouTube op kan ik zelfs door drilboren en klikkende pennen (de horror!) heen werken. Het fijne aan oortjes is ook dat je praatgrage collega je minder snel zal storen voor de zoveelste weekendbespreking.
3. Snuif de buitenlucht op. Wandelen en fietsen zijn mijn nr. 1 manieren om een drukke werkdag of een heleboel indrukken van me af te schudden. Met de wind in mijn haren en mijn blik op de natuur kom ik helemaal tot rust. Het is voor mij ook dé manier om niet de hele dag achter schermen geplakt te zitten. Tijdens het lopen of fietsen zit mijn telefoon namelijk goed verstopt in mijn tas.
4. Schrijf je vrij. ’t Zal eens niet. Als tikgraag persoon gebruik ik schrijven als medicijn voor bijna alles. Ook om te ontprikkelen vind ik het een ideale methode. En dat op twee manieren. Ten eerste pen ik graag rondvliegende moet-ik-nog-iets-mee-gedachten ergens in een notitieboekje neer, zodat ze niet door mijn hoofd blijven vliegen. Ten tweede vind ik het fijn om ervaringen van me af te schrijven. Soms giet ik ze in een blogartikel, soms maak ik er een krabbeltje van dat niemand anders onder ogen krijgt dan ikzelf.
5. Lijstjes en prio’s. Overprikkeling kan bij mij ook ontstaan doordat mijn hoofd een warboel van “moetjes” is. Kortsluiting! Op zulke momenten helpt maar één ding mij om te ontprikkelen: lijstjes maken en prioriteiten uitdelen. Dan bepaal ik eerst waar ik NU iets mee moet en kijk ik ook of ik met al die dingen wel echt wat “moet”. Misschien kan ik bijvoorbeeld ook gewoon een versgebakken taart bij Jumbo halen in plaats van zelf voor keukenprinses te spelen voor een verjaardag. Vervolgens plan ik die dingen in mijn agenda in. Vaak blijkt dan dat je helemaal niet zoveel moet als je hoofd je aanpraat.
6. Lezen (bij voorkeur in bed). Als ik overprikkeld ben, schiet de adrenaline door mijn lijf. Ik ben doodmoe, maar slapen gaat no way lukken omdat ik daarvoor een te vol hoofd heb. Op zulke momenten grijp ik graag naar een goed boek. Een kwartiertje of een half uur lezen in bed doet wonderen bij mij. Het helpt om mijn hoofd rustig te maken en de adrenaline enigszins te temperen. Daarna slaap ik een stuk beter.

7. Hersenloze activiteiten. Noem me gek, maar ik vind dingen als schoonmaken of opruimen heel rustgevend als ik een drukke sociale dag achter de rug heb. Dat zijn namelijk activiteiten waar ik niet mijn hoofd bij nodig heb, terwijl mijn hoofd ook weer niet zó leeg is dat ik alsnog aan tienduizend dingen ga denken. Dat soort activiteiten zijn goud waard. YouTube-video’s kijken of fotograferen werkt daarvoor bij mij ook heel goed trouwens.
8. Stoom afblazen bij anderen. Dit vond ik altijd wat tegenstrijdig. Na een drukke sociale dag is mijn eerste neiging om mezelf nog net niet in een hutje op de hei op te sluiten. Even rust in de tent! Maar soms werkt het juist goed, ook als je HSP of introvert bent, om met iemand te praten die je vertrouwt, vooral als je net iets vervelends hebt meegemaakt. Ik vind het bijvoorbeeld juist fijn om dan met Bart de dag door te nemen of een vriendin te bellen en mijn hart te luchten. Soms word ik daar véél rustiger van dan als ik in mijn eigen hoofd maar cirkeltjes blijf draaien.
9. Creabea’en. Tekenen, schilderen, diamondpainting, fotograferen, Origami, kaarten maken? Kan allemaal! Creatief bezig zijn kan een geweldige afleider voor je hersenen zijn. Die truc pas ik dan ook graag toe om te ontprikkelen. En dat nog naast het feit dat creabea’en gewoon een heel leuk tijdverdrijf is. Waar ik zelf ook altijd op let, is dat ik op zulke momenten de lat voor mezelf niet te hoog leg. Dus focus op het creatief bezig zijn, niet op een museumwaardig resultaat behalen.
10. Adem in, adem uit. Van ademhalingsoefeningen word ik verbazingwekkend “zen”. De oefening die ik doe, is supersimpel. Ga ergens liggen en leg je handen op je onderbuik. Sta eerst 4 minuten stil bij alle geluiden die je om je heen hoort. Breng daarna je aandacht naar je ademhaling. Ervaar hoe je buik op en neer gaat en kijk of je je ademhaling nog trager kunt maken. Houd dat een minuut of 5 vol. Daarna voel je je vast een stuk rustiger.
11. Opruimen. Losse rommeltjes door het hele huis en lades die niet meer dicht kunnen helpen bij mij niet mee om de rust terug te vinden. Een van de eerste dingen die ik daarom doe om te ontprikkelen, is opruimen. Alles wat in het zicht ligt, berg ik op de originele plek op. Vaak kan ik na een korte opruimsessie van 10 minuten alweer met een uitgerust en minder overprikkeld hoofd verder met waar ik mee bezig was.
12. Vermijd nieuwe prikkels. Belt iemand je op terwijl je net al je energie hebt gegeven in drie andere gesprekken? Laat je telefoon overgaan en bel terug op het moment dat jij wel de rust hebt om je aandacht bij het gesprek te houden. Vraagt een vriendin je mee naar de bioscoop? Zeg ‘nee’. Je kunt niets meer veranderen aan de te drukke dagen die je achter de rug hebt, maar je kunt wel voorkomen dat je een extra portie prikkels op je bordje krijgt.
13. Tandje minder. Ga niet op een holletje naar de supermarkt, maar wandel langzaam. Spring niet snel, snel onder de douche, maar pak alle verrukkelijk ruikende flessen die je maar hebt staan en maak er een uitgebreide douchebeurt van. Als je je tempo verlaagt, krijg je ook minder prikkels en frustratie erbij. Althans, dat geldt voor mij.
14. Dans. Alsof niemand naar je kijkt. Zet je lievelingsmuziek aan, draai rondjes door de kamer (niet te enthousiast; EHBO-bezoekjes zijn niet bepaald ontprikkelend!) en maak alle gekke moves die je maar wilt. In je uppie, op de maat of niet. Gewoon omdat gek doen en de wereld voor jezelf hebben soms alles is wat je nodig hebt.

Wat helpt jou om te ontprikkelen?