Vakantie en ontspanning staan gelijk aan elkaar, zou je denken. Maar vakantie is niet altijd écht ontspannend. Misschien sleur je in gedachten de to-do-list van werk met je mee of voelt het – terwijl je in je campingstoel ploft – nog steeds alsof je van alles “moet”. Hoe kun je nu écht ontspannen op je vakantieadres, zelfs als er thuis van alles speelt en je werkinbox mogelijk ontploft terwijl je weg bent? Ik was jarenlang een bizar slechte vakantievierder en kreeg vaak juist stress van vakantie. Sinds een paar jaar pak ik dingen bewust anders aan, waardoor ik wél ontspannen op vakantie ga. Wat daarbij helpt? Dit zijn 13 tips.

1. Stop ruim op tijd met werken om ontspannen op vakantie te gaan

De belangrijkste tip die ik leerde om op ontspannen op vakantie te gaan, is dat je niet tot de dag vóór vertrek nog doorwerkt. Dat leidde bij mij standaard tot last-minute-vakantiestress. Er moesten dan nog heel veel koffers ingepakt worden, ik moest nog boodschappen inslaan en het huis moest van boven tot beneden geboend worden. Niet gek dat ik gestrest op reis ging wanneer ik dit alles nog 20 uur voor vertrek halsoverkop probeerde te fixen.

Dus wat ik jou wil tippen? Laat je vakantie al een tijdje vóór vertrek ingaan. Rond bijvoorbeeld op vrijdag je werk af als je op maandag op vakantie gaat. Vertrek je op vrijdag? Neem dan misschien vanaf dinsdag of woensdag al vrij. Dan heb je alle tijd om je vakantiespullen bij elkaar te sprokkelen. En als er nog een allerlaatste spoedje voor werk voorbijkomt, dan hoef je daar niet tot de allerlaatste minuut vóór je vakantie aan te werken.

2. Maak een standaard paklijst om op terug te vallen

Bij mij is het inpakken de belangrijkste stressfactor van op vakantie gaan. Om dat voor te zijn (en om te voorkomen dat ik voor de zoveelste keer mijn tandenborstel thuis vergeet), heb ik een standaard inpaklijst klaarstaan in Excel. Die pas ik elk jaar een paar dagen voor vertrek iets aan, zodat hij helemaal past bij deze vakantie. Het standaard template helpt mij om niet ieder jaar opnieuw from scratch een soortgelijke lijst op te stellen. Inpakken gaat daardoor een stuk vlotter.

Tip: maak ook een lijst met dingen die je op de ochtend van vertrek nog moet inpakken. Dan hoef je daar niet over na te denken op het moment dat je aan het hollen, vliegen, rennen bent om het hele gezin in de auto te krijgen. Hierop noteer ik dingen als mijn tandenborstel, mijn hoofdkussen, de oplader van mijn telefoon en het lunchpakket dat ik nog moet klaarmaken.

3. Stem je vakantiebestemming af op je verwachte energietank

Drukke stedentrips kúnnen fantastisch zijn. Maar misschien zit je helemaal niet om stadse drukte te springen als je vóór je vakantie altijd een drukke kwartaalafsluiting hebt. Na een drukke periode is het soms júist fijn om naar een omgeving te vertrekken met alleen maar zon, zee en strand (tip: Mallorca bijvoorbeeld!) of om in een tiny house midden in het bos te overnachten. En als je juist uitdaging mist in je werk en baalt van de rustige periodes, dan is die actieve backpackvakantie door Oostenrijk wellicht een beter plan.

Zelf let ik ook altijd goed op het weer op de bestemming. Zo reis ik ’s zomers liever niet af naar bestemmingen waar het warmer wordt dan 35 graden. Daar word ik eerder extra uitgeblust dan lekker relaxed van. Maar als ik in oktober op reis ga, heb ik dan weer wel graag een bestemming met niet al te fris weer. Van temperaturen onder het vriespunt krijg ik niet per se zin om veel van de omgeving te bewonderen 😉

4. Denk vooraf alvast na over een vakantieplanning

Als je dol bent op spontaniteit op vakantie, is dit misschien niet dé tip voor jou. Maar wanneer er, zoals bij mij, een stresskip in jou verscholen zit, dan is het best fijn om alvast een grove planning op papier te zetten. Dat hoeft heus geen dichtgetimmerde planning te zijn waarin je van elke minuut al hebt bepaald waar je wanneer bent. Maar het is wel handig als je alvast bedenkt wat je op welke dag wilt doen.

Welke toeristische trekpleisters wil je sowieso bewonderen op vakantie? Wat zijn de uitstapjes die je zeker niet wilt overslaan? Bij welke Italiaanse gelatteria wil je absoluut dat ijshoorntje met 3 bolletjes straciatella-ijs hebben geproefd? Maak een kort lijstje met topprio’s. Plan die alvast in en zorg dat er daaromheen genoeg ruimte overblijft voor rust en spontane plannen.

Mij helpt zo’n topprio-lijstje altijd om op vakantie geen last te krijgen van FOMO (Fear Of Missing Out). Soms heb ik weer eens meer plannen dan vakantietijd (of energie). Maar door dat prioriteitenlijstje weet ik dat ik op z’n minst gedaan krijg wat ik écht heel graag wil. De rest is dan mooi meegenomen.

5. Besef dat niemand onmisbaar is (dus jij ook niet!)

Misschien laat je baas het lijken alsof jij ab-so-luut niet op vakantie kunt, omdat alles in de soep loopt als jij je 2 weken niet op kantoor laat zien. Maar onthoud dat echt iedereen – ook jij – gemist kan worden. Hoe druk je baan ook is en hoe verantwoordelijk je functie ook mag zijn, soms ben je er even niet. En dan draait de wereld ook wel door.

Ook spoedeisende-hulp-artsen, minister-presidenten en directeuren van multinationals nemen vakantie. Dus waarom zou jij dat niet kunnen?

Laat je niet verleiden om tóch nog op vakantie je laptop open te klappen of om in dat ene koffietentje toch nog snel je werkmail te antwoorden. Ze kunnen heus even zonder je. En dat kun je pas écht ervaren wanneer je niet alsnog gaat handelen alsof de werkwereld niet doordraait zonder jou.

Foto gemaakt door Marissa Zandvliet.

6. Vergeet niet om aanlummeltijd over te houden

Oeps, ook ik ben van nature iemand die de vakantieplanning al snel compleet dichttimmert. Voorheen was ik dol op overvolle stedentrips, waarbij we dan van ’s ochtends vroeg tot vlak voor het avondeten de hort op waren om zoveel mogelijk hotspots af te vinken. Maar sinds een paar jaar ben ik – met veel dank aan Bart – iets meer rust in mijn vakanties gaan aanbrengen. Ik kan je dat hogere relaxgehalte van harte aanraden, zelfs als je – zoals ik – niet zo’n aanlummelaar bent.

Aanlummeltijd doet écht iedereen af en toe goed. Dus zorg dat je je vakantie niet compleet laat dichtslibben. Hoeveel er ook te zien valt, je hoeft niet elke minuut van je tijd op een bestemming zinvol te benutten. Laat ook ruimte over voor momenten waarop even helemaal niets hoeft en waarop je de tijd hebt om dat ene ongelezen boek uit je koffer te halen. Verveling kan soms juist tot nieuwe ideeën, leuke bezigheden of zelfs tot waardevolle zelfreflectie leiden.

7. Neem een paar vakantiehobby’s mee op reis

Wat mij altijd helpt om meer te ontspannen op vakantie is een setje hobbyspullen in mijn vakantiekoffer meenemen. Ontspannen is soms lastig als je niets omhanden hebt. Misschien poppen de zorgen juist op als je met je ogen dicht op een strandbedje ligt. Mij helpt het dan om iets ontspannends te doen waarmee ik mijn gedachten kan verzetten.

8. Houd je schermtijd in de gaten

Veel extra vrije tijd kan ook uitnodigen tot extra scrolsessies door Instagram. Dat is alleen niet altijd de beste manier om tot rust te komen op reis. Soms geven al die Instagram-foto’s je juist het gevoel dat je nóg meer uit je vakantie zou moeten halen, terwijl er niets mis is met bijtanken na een drukke periode. Kijk of je een tijdslot kunt instellen voor je Instagram-app. Dat nodigt uit om weer eens schermloze hobby’s op te pakken of gewoonweg van de omgeving te genieten in plaats van op terrasjes je telefoon erbij te pakken.

Je kunt ook je totale schermtijd beperken. Via je telefooninstellingen kun je aangeven hoe lang je je telefoon maximaal per dag wilt gebruiken. Ook kun je hier apps voor gebruiken zoals Forest. Handig als je van jezelf weet dat je jezelf ongemerkt toch vaak verliest aan je telefoonscherm!

9. Doe ook eens dingen in je eentje

Als je echt ontspannen op vakantie wilt gaan, is het soms heerlijk om er in je uppie op uit te trekken. Je hoeft niet altijd samen met je partner, kinderen of ander reisgezelschap op pad te gaan.

In je eentje dingen ondernemen helpt je ook om meer met jezelf te komen. Wie weet kom je op vakantie tot de conclusie dat je het in het dagelijks leven rustiger aan wilt doen, dat je werk niet fantastisch goed bij je past of dat je behoefte hebt aan meer alleentijd. Juist de momenten alleen brengen je vaak tot dit soort inzichten. Dus maak daar tijd voor vrij.

Voel je ook niet bezwaard om bijvoorbeeld een keer in je eentje een wandeling te maken of om zelf door een stad te banjeren. Als je reisgezelschap daar een opgeladen jij voor terugkrijgt, vinden ze het vast geen ramp om het even zonder jou te moeten stellen.

10. Probeer mindfulness als je hoofd maar moeilijk leeg raakt

Vind je het lastig om je zorgen of to-do’s van thuis echt uit je hoofd te zetten? Ik ben zelf ook niet de meest zen persoon op aarde, maar mindfulness helpt me wel om mijn zenheidsgehalte ietsiepietsie op te krikken. Dus als je met een vol hoofd in je uitklapbare tuinstoel zit, is een mindful activiteit misschien een idee. Dat kan een schermloze hobby uit het rijtje hierboven zijn. Maar zelf vind ik het ook fijn om te mediteren, wat yoga-oefeningen te doen in het gras of even met extra veel aandacht voor de omgeving te wandelen.

Tip van mij: download vooraf een fijne meditatie-app (zoals Headspace, Insight Timer of Meditation Moments) en spreek met jezelf af om elke dag even 10 minuten te mediteren. Zelf gebruik ik Insight Timer. Die app is helemaal gratis!

Nog een tip die voor mij goed werkt? Gooi een spijkermatje in de achterbak van je auto (of in je reistas). Ik heb sinds een paar maanden een spijkermatje van Flowee en ben groot fan (terwijl zo’n matje me voorheen altijd een pijnlijke bedoening leek). Als je moeite hebt om je echt over te geven aan een meditatie of als je spieren vaak in de kramp schieten, kan zo’n matje zeker fijn zijn. Lees ook over mijn ervaringen met een spijkermat voor meer info.

11. Maak van je vakantie geen huis-tuin-en-klusweek

Bart en ik hebben regelmatig staycations gehouden. Als echte huismus vind ik daar niets mis mee. Maar het gevaar van thuis vakantie vieren, is dat de wasmachine en de vieze vaat altijd dichtbij zijn en je naam roepen. Of dat je juist die week gebruikt om naar de tandarts te gaan of eindelijk dat moedervlekje bij de huisarts te laten checken. In die valkuil trap ik althans vaak. Dus als wij een week vakantie vieren zonder concrete vakantieplannen in de agenda, dan proberen we altijd iets te bedenken om de tijd in te vullen. Zo weten we zeker dat die week niet alsnog opgaat aan huis-tuin-en-keuken-moetjes.

Een last-minute-vakantie kan daarvoor een goede oplossing zijn als je toch graag ergens anders vakantie viert. Een andere optie is een spontane roadtrip, een logeerpartijtje bij familie die ver weg woont of dagjes weg plannen tijdens je thuisvakantieweek. Bedenk een paar leuke uitjes in eigen land die je alsnog een vakantiegevoel geven. Bezoek bijvoorbeeld Nederlandse steden die je nog niet zo goed kent of maak een XXL-wandeling.

12. Zorg toch voor een beetje ritme op reis

Veel mensen gaan goed op ritme, ook tijdens vakanties. Als je op reis elke dag tot 12 uur uitslaapt en daarna voor kantoordagen weer om 6 uur je bed uit moet, is dat nogal een omschakeling. Zelf krijg ik ook vaak last van mijn buik als ik op vakantie totaal anders eet dan thuis. Daarom probeer ik altijd iets van ritme in de vakantiedagen te slingeren.

Zo copy-paste ik op vakantie vaak mijn slaapritme van thuis. En ik probeer ook mijn gebruikelijke eettijden van thuis ook op vakantie aan te houden (op uiteraard af en toe een lekker vegan ijsje tussendoor na). Dat bespaart mij veel onrust in mijn lijf en hoofd én het maakt de overgang naar thuiskomen daarna minder heftig.

13. Laat los dat vakantie alleen maar leuk moet zijn

Hoe mooi je vakantiebestemming ook is, elke vakantie kent ook irritaties, huilbuien of op z’n minst lastige momenten. Misschien stoor je je extra aan je partner nu jullie wel heel hutje-mutje in een tiny house zitten. Wie weet plak je je kinderen 15x zo vaak achter het behang als anders. Of misschien komen juist de emoties die je in eerdere weken een tijdje hebt onderdrukt er nu uit. Dat is oké!

Laat los dat je vakantie alleen maar leuk moet zijn en dat je continu het leven to the fullest moet leven en van elke minuut moet genieten. Soms hoort een emotionele bui of een stomme discussie om niets er ook bij. Dat hoeft je vakantiepret niet meteen te bederven. Juist als je loslaat dat je vakantie één en al plezier moet zijn, kun je er meer van genieten.

Wat doe jij om ontspannen op vakantie te gaan?