Over hoe je overkomt op anderen. Over hoe je wallen pijnlijk zichtbaar maken dat je nachtrust weleens beter is geweest. Of over de presentatie waar je als een berg tegen opziet, omdat je nu eenmaal liever presentatiepubliek bent dan zelf voor een groep te staan. Tja, we zijn allemaal weleens onzeker. Zelfs de mensen die ogenschijnlijk blaken van het zelfvertrouwen! Alleen wat als die onzekerheid je flink in de weg zit? Een onsje minder is dan altijd fijn! Ontdek hier 9 tips om minder onzeker over jezelf te zijn.

Onzeker over jezelf: wat als het je in de weg zit?

Een beetje onzekerheid hoort erbij. Onzeker is iedereen weleens. Maar het wordt een ander verhaal als onzekerheid je ervan weerhoudt om die dingen te doen die je zielsgelukkig maken. Of als onzekerheid je in de veilige bubbel houdt die je diep van binnen het liefst lek zou prikken. Of als het je dagelijks heel wat hoofdbrekens kost, terwijl je je hersencapaciteit liever aan veel belangrijkere topics zou besteden dan aan wat anderen van je vinden.

Ik ben nog steeds regelmatig onzeker. Maar het is gelukkig niet meer zo erg als tijdens mijn studietijd en later als kersverse starter in mijn eerste kantoorbaan. Ik was destijds zo onzeker over mijn uiterlijk dat ik mijn lichaam in grijze en veel te wijde kleding hulde, terwijl ik toen al een voorliefde voor fuchsiaroze en andere knalkleuren had. Ik droeg ze alleen niet omdat ik me zo druk maakte over elke centimeter van mijn lijf dat camoufleren me de beste optie leek. Superzonde achteraf! Ik had een veel meer kleurrijke studententijd kunnen hebben.

Daarnaast heb ik veel last gehad van sociale onzekerheid. Gelukkig steekt die nu alleen nog bij netwerkborrels en veel te drukke kringverjaardagen (hellup!) de kop op. Maar als onzekere begintwintiger kon ik me suf piekeren over mijn voorkomen op anderen. Zelfs als ik één op één met een vriendin afsprak, analyseerde ik na afloop soms complete gesprekken om maar te achterhalen of ik mogelijk iets verkeerd had gezegd. Doodvermoeiend uiteraard!

Het gaat niet om onzekerheid overwinnen, maar om je kritische stem dempen

Toen ik zo met die onzekerheid worstelde, had ik één grote wens: mijn onzekerheden radicaal buiten de deur zetten. Alleen zie dat maar eens voor elkaar te krijgen als je er 25 jaar aan hebt gewerkt om je onzekerheid op te bouwen. Bovendien bestaat er geen enkele burger op deze aardbol die nooit onzeker is. Er zijn uiteraard wel mensen die beweren dat ze vrij van onzekerheden door het leven wandelen. Maar die mensen liegen dan misschien omdat ze zelf een leuke ‘Word 100% zelfverzekerd’-cursus aan je willen verkopen 😉 Want echt, ook zij hebben weleens klamme handjes of een hoofd vol gepieker.

Het doel moet dan ook niet zijn dat je je onzekerheden voor altijd de rug wilt toekeren. Het doel mag zijn om je minder onzeker over jezelf te voelen. Een tikkeltje onzeker blijf je altijd wel. Maar als de onzekere stem niet elk moment van de dag in je oor tettert, is dat al mooie winst.

Hoe je je onzekerheid een toontje lager laat zingen? Nou, dit zijn 9 tips die mij hebben geholpen om mijn kritische stem vaker te dempen.

1. Vraag je af waar je onzekerheid vandaan komt

Ten eerste is het handig om te weten wáár je je onzeker over voelt. Nu heb je dat misschien al glashelder voor ogen. Je wordt tenslotte dagelijks door dezelfde onzekerheden geteisterd. Maar weet je ook waar die onzekerheid precies over gaat én wat de oorsprong ervan is? Veel onzekerheden gaan niet over deze ene specifieke situatie, maar hebben een onderliggende oorzaak.

Bij mij kwam onzekerheid over mijn lichaam bijvoorbeeld vanuit de gedachte dat ik niet te veel ruimte wilde innemen (en dus niet wilde opvallen met mijn uiterlijk). Faalangst kan te maken hebben met eerdere situaties waarin je je onzeker voelde. Misschien struikelde je ooit over je eigen woorden tijdens een Very Important Presentatie en heb je daar sindsdien spreekangst aan overgehouden. Probeer je exacte angst zo helder mogelijk in kaart te brengen. Zijn er specifieke triggers? Of komen er specifieke gebeurtenissen in je hoofd op?

Waarom het helpt om die triggers te kennen? Het mooie aan triggers is dat het simpelweg reminders zijn dat je ooit iets lastigs hebt meegemaakt. Alleen de situatie in het nu is nooit een exacte kopie van de situatie toen. Dat je 10 jaar geleden een complete flater sloeg tijdens een presentatie, dat was toen. Je bent nu meer ervaren. De situatie is anders. Dus laat je niet gek maken door de gedachten aan vroeger.

2. Accepteer dát je altijd (een beetje) onzeker blijft

Je hoeft onzekerheden niet volledig uit je leven te bannen. Er bestaat niet zoiets als onzekerheidsloos leven. Zelfs als je alle schaamte voorbij bent, kan soms nog een glimp van onzekerheid je overvallen. Dus vecht er niet tegen als je onzeker bent. Laat het er ook gewoon zijn, in een bepaalde mate. Onzekerheid hoort ook bij mens zijn. Het is een logisch onderdeel van uit je comfortzone gaan en nieuwe dingen proberen. In die zin is het soms zelfs een teken van groei als je onzeker bent. Het betekent iets doet waar je spanning bij voelt, maar dapper genoeg bent om die spanning aan te gaan.

Verwacht niet van jezelf dat je enge dingen zonder enige spanning in je lijf doet. Of dat je innerlijke criticus zich gedeisd houdt als je voor een grote groep mensen gaat presenteren. Als je je erop voorbereidt dat er vast een beetje onzekerheid bij komt kijken, kan het alleen maar meevallen.

Komt de onzekerheid op en laait de spanning op in de vorm van een trillend been, een wiebelige stem of een belabberde nachtrust? Probeer je er niet door uit het veld te laten slaan. Leg er sowieso niet te veel aandacht op. Het hoort erbij, en het gaat ook ooit weer weg. Laat het er maar zijn en ervaar hoeveel je, ook mét die onzekerheid en angst, alsnog voor elkaar weet te boksen.

3. Praat over je onzekerheden (en ontdek dat je niet alleen bent)

Soms zijn we geneigd om onze onzekerheden maar in te slikken. Misschien schaam je je ervoor of kom je liever zelfverzekerder over dan je bent. Alleen je bent nooit de enige die weleens onzekerheid door zijn lijf voelt krioelen. En het mooie is: als je erover praat, zal je dat zelf ook ervaren. Dan blijkt dat onzeker zijn zo gek nog niet is, ook niet de specifieke onzekerheid die jij hebt. Sterker nog: misschien merk je dat ook de mensen die jij als superzelfverzekerd zag dat heus niet altijd zijn. Of wie weet kan een ander je onzekerheid ontkrachten.

Van onzekerheden voor je houden en er in je uppie mee dealen, wordt de situatie in elk geval niet beter. Soms kun je het maar beter benoemen!

Zo kreeg ik op mijn 25e (met enig tegensputteren) een beugel in mijn onderkaak, omdat Moeder Natuur me ooit op 1 tand te veel had getrakteerd. Voordat die beugel geplaatst werd, moest mijn overbodige ondertand getrokken worden. Het was uiteraard mijn voortand, waardoor ik een week met een gapend gat rondliep. Tijdens mijn eerste vergadering met 1 tand minder zat ik ongemakkelijk binnensmonds te praten om maar niet mijn lach te tonen. Ik had het idee dat iedereen dit kon zien en dat iedereen er wat van zou vinden. Uiteindelijk besloot ik het maar gewoon te zeggen, zodat ik weer normaal kon praten. Wat bleek? Het was niemand opgevallen en de onzekerheid zat alleen maar tussen mijn oren.

4. Minder met je mediagebruik

Scrollen door de prachtige mijlpalen van anderen is niet altijd even behulpzaam als je al onzeker over jezelf bent. Merk je dat bepaalde mensen je structureel onzeker maken? Ontvolg ze dan of demp hun posts. Volg in plaats daarvan mensen die je juist een goed gevoel over je geven.

Social media zijn sowieso vaak niet the place to be als je al onzeker bent over jouw eigen kunnen. Het levert je namelijk een compleet dossier aan extra vergelijkingsmateriaal op, terwijl je je veel beter bezig kunt houden met de vraag “Wat heb ik nodig?” dan met alle mogelijke successen die anderen behalen. Laat dat vergelijkingsmateriaal lekker zitten en gun jezelf op onzekere momenten ook social-media-vrije avonden. Vermaak je met een leuke film of een goed boek in plaats van met iets te gepolijste Instagram-posts.

5. Trek je op aan je eerdere successen

Geef je onzekerheid er flink van langs door te focussen op je successen in plaats van je missers. Ja, je hebt vast weleens misstappen gemaakt. Maar ongetwijfeld is er ook heel veel wél goed gegaan. Zorg dat je daar nog vaker de nadruk op legt. Sta bijvoorbeeld op spannende momenten stil bij de eerdere keren dat je iets met klamme handjes deed en het er toch heel aardig van af bracht.

Zelf maak ik van stilstaan bij inimini-succesjes een dagelijks bedtijdritueel. Ooit geleerd van een coach in een periode waarin er van alles tegen leek te zitten! Zij motiveerde me om elke avond 3 kleine dingen die goed gingen op te schrijven. Soms was dat al iets simpels als “Ik heb – ondanks dat ik rijangst heb – toch een stukje autogereden.” Dat waren geen grote overwinningen, maar wel kleine mijlpalen die het waard zijn om vaker bij stil te staan. Daardoor ligt de nadruk niet alleen op het uiteindelijke einddoel dat vaak meer tijd kost om te behalen, maar zie je ook de vele kleine stapjes die je richting dat einddoel zet.

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door Romy Veul | vaker vrolijke blogger (@vakervrolijk)

6. Herken je onzekere stem (en geef hem een naam)

Onzekerheid is vaak je innerlijke criticus die weer eens het hoogste woord voert. Ze kwettert erop los met allerlei uitspraken waar je nu net precies niet op zat te wachten. Mij heeft het enorm geholpen om simpelweg te signaleren dát deze stem van mijn criticus is. Daardoor lukt het me beter om er vanaf een afstandje naar te kijken. Of zelfs om de gedachten te parkeren.

Geef je onzekere stem desnoods een naam. Het liefst een naam waar jij zeurassociaties bij hebt. Noem je stem bijvoorbeeld Boudewina of Leonardus-Diederik. Zo’n poepchique naam voor iemand die toch altijd wel iets op je aan te merken heeft! Als je je kritische stem zo’n soort naam geeft, is het nog makkelijker om te signaleren dat nu je onzekere stem aan het woord is. Zeg op die momenten tegen jezelf “Ah, daar heb je Leonardus-Diederik weer. Bedankt voor je feedback! Maar ik ga nu weer door met mijn leven.”

Wat ook helpt, is om de uitspraken te herkennen die jouw innerlijke criticus er het vaakst uit floept. Daarmee kun je voortaan nog beter opmerken dat je criticus weer eens aan het woord is. Mijn criticus zegt bijvoorbeeld dingen als:

• “Ik kan ook niets.”
• “Ze zullen wel denken…”
• “Wie zit er nu op mij te wachten?”
• “Hier ben ik veel te … voor!”
• “Ik mag geen fouten maken.”
• “Dit komt nooit meer goed.”

Als ik dit soort zinnen door mijn hoofd hoor gaan, dan weet ik: “Daar is de criticus weer!”.

Ook een leuke manier om afstand te nemen van die kritische stem, is om deze kritiekuitspraken op een briefje te noteren en die dan verscheurd en al in de prullenbak te mikken. Weg ermee! Leuk geprobeerd, maar je besluit om nu die uitspraken eens lekker niet te geloven!

7. Vraag je af: “Wat zou … doen?”

Als ik onzeker over mezelf ben, helpt het mij om me voor te stellen wat iemand anders op dit moment zou doen of zeggen. Ik vraag me bijvoorbeeld af wat een goede vriendin nu zou doen of wat een coach zou doen of desnoods een bekendheid die je op Instagram volgt. Kies iemand die in jouw ogen wat meer schijt heeft aan meningen dan jij of die met zachtere ogen naar jou kijkt dan jijzelf.

In plaats van mee te gaan in je kritische gedachten of onzekerheden, kun je de situatie vanuit die persoon bekijken.

• Zou je vriendin ook vinden dat je je moet schamen over die ene opmerking die er te plotseling uit floepte? Of zou ze zeggen: “Nee joh, kan gebeuren!”?
• Zou je zelfverzekerde favoriete influencer nu ook zeggen: “Dat gaat je vast niet lukken!”? Of zou ze je een flinke zelfvertrouwenboost geven en enthousiast uitroepen dat je het gewoon moet proberen, omdat je toch meer kunt dan je denkt?
• Zou je businesscoach ook een uur zitten stoeien met die ene pitch die je maar niet durft te versturen? Of zou hij er 15 minuten over doen en daarna genoegen nemen met “goed genoeg”?
• Zou je 80-jarige zelf dit ook zo belangrijk vinden? Of zou zij denken: “Joh, het is maar een presentatie. Doe je best! Dan doe je het al prima.”?

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door Romy Veul | vaker vrolijke blogger (@vakervrolijk)

8. Sprokkel een complimentenmap bij elkaar

Ik houd van mijn complimentenmap! Ooit tipte een collega mij om zo’n map aan te maken toen ik nog voor een niet al te complimenteuze leidinggevende werkte. Alle schaarse complimenten die ik kreeg, sloeg ik standaard in een mapje op mijn computer op. In de complimentenmap dus! Zo’n digitaal mapje is goud waard op momenten dat er een lading kritiek in plaats van complimenten door je hoofd waait.

Hoe je een complimentenmap maakt? Het mapje zelf staat zo voor je klaar. Even een logische plek op je harde schijf verzinnen, een map toevoegen en die de titel ‘Complimentenmap’ geven – that’s it. Daarna is het een kwestie van elke waardevolle compliment dat je ontvangt direct naar dit mapje slepen. Download bijvoorbeeld de e-mails die in positieve zin iets met je deden en sla die op. Je kunt ook WhatsApp-berichten screenshotten en eventueel zelfs spraakmemo’s opslaan.

Op momenten dat je twijfelt aan jezelf, hebb je er dankzij deze map altijd in no-time 1 of een paar complimenten bij gepakt als welkome (en welverdiende) veer in je kont.

9. Stel jezelf de vraag: “Wat heb ik nu nodig?”

De laatste tip als je onzeker over jezelf bent, is deze: vraag je af wat jou op dit moment zou helpen. Als je merkt dat er veel angst door je lijf gaat of dat je nu veel piekert over een gesprek dat gisteren al heeft plaatsgevonden, wat zou je dan nu fijn vinden? De ene keer is afleiding de beste redder in nood. De andere keer is het misschien beter om even met je angstige gevoelens te blijven zitten. Misschien wil je een ontspanningsoefening doen en bewust op je adem letten. Of wellicht wil je juist bemoedigende affirmaties op je spiegelbeeld afvuren. Het is allemaal oké!

Voor iedereen werkt weer iets anders. Je behoeften kunnen ook weer per situatie verschillen. Voel wat jou nu verder helpt en geef dat aan jezelf. Je bent het waard om jezelf een handje te helpen.

Ben jij weleens onzeker over jezelf?

De links naar bol.com zijn affiliate links.