Opzij, opzij, opzij. We moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan… In een wereld waarin notificatieloze dagen amper nog bestaan en er altijd wel ergens prikkels zijn, is het knap lastig om kalm en zen de dag door te komen. Hoe voorkom je een opgejaagd gevoel als de wereld om je heen alsmaar op Max Verstappen-tempo lijkt door te razen? En als ook in jouw hoofd het hup-hup-we-moeten-door-deuntje erin gedramd zit? Ik kan erover meepraten met mijn stresskipperige kantje. Ik deel graag 11 tips die mij op gehaaste momenten helpen om de rust weer te vinden.
Wat is een opgejaagd gevoel?
Bij een opgejaagd gevoel heb je steeds het idee dat je iets moet doen, ongeacht of er daadwerkelijk een agenda vol taken op je wacht. Je hebt moeite om rust te pakken en staat alsmaar aan. Zelfs als je niets doet, peinst je hoofd over alle bijzonder nuttige dingen die je zou kunnen doen. Je voelt je rusteloos, gespannen en vaak ook gestrest.
Dit zijn een paar dingen waaraan je een opgejaagd gevoel kunt herkennen:
- Het lukt je maar niet om te ontspannen en de rust te vinden.
- Voor je gevoel loop je continu achter de feiten aan. Het voelt alsof je nooit echt klaar bent met alles wat je zou willen/moeten doen.
- Je bent misschien snel overprikkeld en daardoor ook eerder geïrriteerd dan je zou willen.
- Je slaapt slecht, bijvoorbeeld omdat je regelmatig last hebt van plafondstaren tot in de late uren.
- Je piekert volop. Er is altijd wel iets om je hoofd over te breken.
- Misschien adem je snel of hoog of heb je een hoge hartslag of zelfs trillende handen.
- Je concentratie en focus zijn niet om over naar huis te schrijven. Je hebt moeite om je aandacht ergens bij te houden en schrikt op van elk appje of tussendoording.
Wat kun je doen als je een opgejaagd gevoel hebt? Er zijn tenslotte áltijd dingen die moeten gebeuren. Maar dat betekent niet dat je ook áltijd in de Max Verstappen-stand moet staan, in a hurry voor weer iets wat nog moet gebeuren. Dit zijn 11 tips die mij – ook regelmatig lichtelijk opgejaagd – helpen om van die gejaagdheid af te komen.
1. Ontdek waar een opgejaagd gevoel bij jou vandaan komt
Ieders energietank en hoofd werken weer anders. Belangrijk dus om te ontdekken wat bij jou de oorzaak is van een opgejaagd gevoel! Dit kan van alles zijn. Ik kan zelf bijvoorbeeld goed tegen krappe werkdeadlines, maar krijg wel een opgejaagd gevoel van telefoontjes tijdens werktaken of van moeten haasten tussen twee afspraken om op tijd te komen.
Van je opgejaagde gevoel afkomen, zit ‘m in mijn ogen vooral in je eigen stresshandleiding leren te begrijpen.
- Wat zijn jouw grootste stressveroorzakers? Raak jij bijvoorbeeld gestrest van veel dingen tegelijk doen, van krappe deadlines, van onaangekondigde dingen, van veel buiten de deur zijn, etc.? Houd eens een week bij op welke momenten jij stress had en waar dat door kwam.
- Hoe kun je die stressveroorzakers voorkomen? Kun je bijvoorbeeld deadlines voorkomen door uitstelgedrag aan te pakken? Of kun je haasten tussen afspraken door vermijden door minder krap te plannen?
- Wat zou jou op die stressmomenten helpen om stress te temperen? Ik raak zelf bijvoorbeeld gejaagd als ik terwijl ik gefocust werk steeds mijn telefoon hoor overgaan. Maar dat weet ik van mezelf, dus neem ik telefoontjes niet zomaar op (tenzij ik weet dat het belangrijk is). Ook weet ik dat ik een opgejaagd gevoel krijg als ik van de ene afspraak naar een meeting moet sjezen, dus geef ik dan bij voorbaat aan dat ik mogelijk 5 minuten later ben. Daardoor zit ik relaxter in de auto.
2. Begin de dag met een moment voor jou alleen
Kijk of je 10 of 15 minuten (langer mag altijd!) voor jezelf kunt pakken vóórdat je je op allerlei taken (e-mails checken, apps beantwoorden, brood smeren, etc.) stort. Misschien moet je daarvoor iets eerder opstaan; misschien heb je die tijd ongemerkt al in je dag zitten. Je telefoon ’s ochtends vroeg met het geluid uit in je nachtkastje laten liggen, kan soms al dé truc zijn om 15 minuten cadeau te krijgen ’s ochtends. Probeer die tijd te besteden aan iets waar jij blij van wordt.
Sommige mensen noemen het een miracle morning-routine. Ik vind dat zelf iets te fancy klinken voor gewoonweg tijd voor jezelf nemen op de vroege ochtend. Je hoeft echt niet al vóór het begin van je werkdag de sportschool te hebben gezien, op de yogamat te hebben gestaan én 50 pagina’s uit een hoogdravend filosofieboek te hebben gelezen. Het kan al zo simpel zijn als 15 minuten de tijd nemen om je thee rustig op te drinken en 10 pagina’s uit een boek te lezen.
Zelf heb ik het hele miracle morning-idee nog iets verder doorgetrokken. Ik plan geen afspraken vóór half 10 ’s ochtends op een werkdag. Ik sta elke dag om half 7 op en begin vaak rond half 8 met werken. Maar pas 3 uur na het opstaan plan ik dus interviews of telefoontjes. Daardoor voelt de ochtend meer “van mij”, is er altijd tijd om rustig te ontbijten en ga ik uitgerust mijn eerste belletje in.
3. Doe precies het tegenovergestelde van haasten: sta stil
Als ik een opgejaagd gevoel heb, is gaan zitten vaak het laatste waar ik aan denk. Hállo, er moet nog zo veel gebeuren! Dan kan ik toch niet niks doen? Maar jawel, dat kán wel. En ik geloof dat je er bij een opgejaagd gevoel ook nog eens veel meer aan hebt om even de stekker eruit te trekken dan om hard door te hollen. In de praktijk word je van doorrennen niet productiever van, wordt je werk er niet beter op en word jij er ook geen gezelliger mens op als je tegen beter weten in blijft stressen.
Dus roep jezelf tot een halt, ook al schreeuwt alles in jou dat dat het slechtste plan ooit is. Zodra je jezelf tot stilstand roept, ontstaat er opeens ruimte:
- Je kunt je weer afvragen of dit stresstempo wel zin heeft of dat je er weinig mee opschiet om zo te rennen.
- Je voelt weer ruimte om te denken: “Moet dit NU of kan het wachten?”.
- Er komt weer brain space om na te denken over eventueel dingen aan een ander overlaten. Je hoeft niet alles zelf te doen.
- Je hebt weer overzicht over wat je allemaal wilt of moet doen. Soms blijkt dat het helemaal niet zo onmogelijk veel is als je dacht.
- Het is dan makkelijker om irrationele gedachten van je af te zetten. Als je erover nadenkt, blijkt het bijvoorbeeld zo erg niet te zijn als je een keer je huis niet schoonmaakt voor de verjaardagsvisite.
4. Stap uit de door-door-door-modus en vraag je af “Moet dit echt?”
Herken je dat gevoel dat je nog een hele waslijst aan dingen moet doen? De visite staat zometeen voor de deur en jij moet nog het hele huis van onder tot boven stofvrij maken en soppen. Of je moet nog hoognodig een taart bakken (het liefst een indrukwekkend lekker exemplaar – of beter nog: twee!). En was dat nu een werkmailtje net? Het mag dan zondag zijn, blijkbaar heeft iemand jou nodig.
Tja, vervelen lijkt soms zó 2017. Er is altijd wel iets te doen. En zelfs als je een moment de tijd voelt om met de benen gestrekt naar buiten te staren, dient zich wel weer een taak in je hoofd aan die je ook kunt oppakken. Maar eerlijk? Die zelf bedachte takenlijst zonder einde – die kan toch ook vaak gewoon even wachten?
Mede dankzij Bart – die van nature minder snel opgejaagd raakt dan ik – leerde ik me vaker af te vragen “Moet dit wel echt?”. Tuurlijk is het fijn als alles geboend en gezeemd is als familie op bezoek komt. Maar waarschijnlijk zal het niemand iets uitmaken of ik de plinten nu 6 dagen of 1 uur geleden voor het laatst stofvrij heb gemaakt. En moet die taart echt zelfgemaakt zijn of kun je het jezelf ook makkelijker maken door een exemplaar bij de buurtsuper te scoren? En dat werkmailtje? Dat heeft toch niet per se nú je aandacht nodig?
Kortom: probeer vaker uit de kip-zonder-kop-modus te komen en kritisch te kijken of deze taken wel echt moeten. Vaak kan het wel voelen alsof iets moet, maar is het echt geen ramp als je er een dag mee wacht.
5. Zit en adem
“Pff, ademhalingsoefeningen? Dat is niets voor mij, hoor!” Die uitspraak had vier jaar geleden zo uit mijn mond kunnen komen. Ik vond alles met ademhaling en handen op je buik leggen maar zweverig gedoe. Gelukkig weet ik inmiddels dat ademhalingsoefeningen juist een heel praktische manier zijn om je hoofd en lijf snel rustiger te krijgen. Voor mij werkt rustiger ademhalen enorm goed om soms al binnen 5 minuten de stress – letterlijk – uit mijn lijf te blazen.
Voor mij werkt het goed om mijn handen op mijn buik te leggen en daar rustig naartoe te ademen. Ik probeer dan zo diep mogelijk in en langzaam uit te ademen. Daarnaast kun je jezelf trainen om steeds ietsje langzamer te ademen (en daardoor automatisch rustiger te worden). Dat doe je bijvoorbeeld door eerst 1 seconden in en 2 seconden uit te ademen, er daarna 2 en 4 seconden van te maken, dan 3 en 6 seconden, en daarna 4 en 8 seconden. En als je de smaak te pakken hebt, dan vind je op Runner’s World nóg 10 ademhalingsoefeningen om mee aan de slag te gaan.
6. Versimpel je leven
Ik prent mezelf regelmatig in dat er mensen zijn met nog veel meer hooi op hun vork dan ik. Denk aan mensen die gezinnen met vier kinderen draaiende houden. Werkende moeders met baby’s. Mensen die de wereld over vliegen en bijna nooit thuis zijn. Of stellen die een bouwval opknappen naast een drukke baan. Ik stelde mezelf vaak die ene bekende vraag: “Hoe doen zij dat?”. Toen realiseerde ik me: die mensen maken andere keuzes om het zichzelf makkelijker te maken. Ze kiezen er bewust voor om minder te moeten (je kunt nu eenmaal niet álles!), besteden misschien dingen uit en leggen de lat lager bij wat ze doen.
Opeens besefte ik dat je niet per se vier kinderen hoeft te hebben rondlopen of een rondreizende wereldster moet zijn om je leven te versimpelen en je agenda radicaal leger te maken. Dat kun je ook doen zónder dat je leven bestaat uit jongleren met taken.
Zo zijn dit een paar manieren om je leven te versimpelen:
- Zeg vaker ‘nee’ tegen sociale activiteiten die misschien wel leuk zijn, maar niet in je agenda passen. Steek liever tijd in de mensen die het meest dicht bij je staan dan dat je hard je best doet om (tegen beter weten in) ál je contacten uitgebreid te onderhouden.
- Schaam je niet om dingen uit te besteden. Als je mensen om je heen hebt die willen helpen of als je hulp kunt betalen, vraag dan soms om hulp. Wij hebben bijvoorbeeld besloten om al het schilderwerk in ons huis te laten doen. We kunnen zelf ook schilderen, maar ik merkte dat het onze complete weekenden opslokte en dat ik daarna dan energieloos bij een verjaardagsfeestje aankwam. Dus besteden wij dat bewust uit.
- Beperk het aantal spullen in huis. Met minder spullen om je heen hoef je minder schoon te maken én heb je minder onrustbezorgers in de buurt van je werkplek of zithoek liggen.
- Las telefoonloze tijd in. Maak er bijvoorbeeld een gewoonte van om de wifi- en 4G-knop van je telefoon pas een uur na het opstaan aan te zetten. Of leg je telefoon al ergens voor het slapengaan buiten handbereik.
- Kook in één keer voor meerdere dagen en vries dan de restjes in. Of sla de kant-en-klaarmaaltijden van VEED in (die zijn plantaardig en gezond!) om het jezelf tijdens avondspits-avonden makkelijker te maken.
- Laat de boodschappen bezorgen als dat jou veel supermarktstress of tijd bespaart.
- Leg de lat vaker iets lager. Je hoeft bijvoorbeeld niet altijd zelf taarten te bakken of de meest creatieve cadeaus te kopen. Je hoeft niet óf niet te bellen óf 1,5 uur aan de lijn te hangen. Ga vaker voor een simpelere tussenweg.
7. Doe één ding tegelijk en vergeet de rest op dat moment
Als je al last hebt van een gehaast gevoel, is het vaak verleidelijk om van alles tegelijk te doen. Je appt even snel je vriendin tussendoor, omdat je je net realiseerde dat ze vandaag een belangrijk sollicitatiegesprek hebt. Of je werpt tijdens het werk regelmatig een blik op de familieapp, aangezien je schoonzus op het punt van bevallen staat. En terwijl je de was doet, luister je ondertussen naar een podcast voor werk en pen je soms iets mee om het niet te vergeten.
Dat single-tasking beter werkt dan multitasking is inmiddels wel bekend. Maar het is niet alleen beter omdat je productiviteit erop vooruitgaat. Het werkt óók beter omdat je dan niet je hoofd op drie dingen tegelijk probeert te focussen. Dus: het proberen meer dan waard.
Ook ik was lange tijd geen ster in single-tasking. Het voelde reuze-efficiënt als ik regelmatig in mijn Postvak In spiekte tijdens een werktaak of een cursusmodule beluisterde terwijl ik ondertussen met de Swiffer door het huis ging. Maar eigenlijk is het tegendeel waar.
Het kost vaak wat training om je aandacht niet na 5 minuten te laten wegglippen als je gewend was om van alles tegelijk te doen. Maar hoe vaker je ermee oefent, hoe normaler het gaat voelen.
- Maak aan het begin van de dag een lijst met dingen die je wilt/moet doen en schat in hoeveel tijd die kosten. Zorg ervoor dat de taken op een dag te plannen zijn zonder dat je de benen uit je lijf hoeft te rennen.
- Schat de benodigde tijd iets ruimer in, zodat je speelruimte hebt om bijvoorbeeld mailtjes te beantwoorden of tussendoor een wandeling te maken.
- Werk in blokken aan taken. Ga bijvoorbeeld 1 uur schoonmaken en neem dan een korte pauze. Of werk 30 minuten aan een taak en drink dan 5 minuten thee om daarna verder te gaan. Dat werkt beter dan alsmaar doorknallen.
- Sluit je tabbladen terwijl je ergens aan werkt, zodat je niet telkens 15 mogelijke afleidingsbronnen hebt.
- Zet je wifi en 4G uit op je telefoon (dan kun je wel gebeld worden, maar zie je geen notificaties verschijnen) als je ergens mee bezig bent. Dan kun je de notificaties checken als jij er klaar voor bent in plaats van dat ze je storen als zij er zin in hebben.
- Houd in gedachten dat bijna alles kan wachten. Mailtjes hoeven niet direct een antwoord. De meeste appjes kunnen best een uur in de wacht staan. Laat los dat alles nu moet.
- Wil je iets ontspannends doen? Doe ook dát met volle aandacht. Dus kijk bijvoorbeeld een serie of speel spelletjes zonder telefoon naast je of administratie voor je neus. En bel je met iemand? Weersta dan de verleiding om ondertussen de vaatwasser uit te ruimen.
8. Schrijf gepieker van je af
Opgejaagd door het leven gaan gaat vaak gepaard met piekeren, malen en nog meer piekeren en malen. Gelukkig is er een manier om van die piekerspiraal af te komen: pak een notitieblok, schrijf alles op en maak zo je hoofd in één klap veel leger. Dit werkt heel goed als je ’s avonds of overdag maar niet de rust kunt vinden met een breinpartij die geen uitknop lijkt te kennen.
Heb je heel hardnekkige piekergedachten? Kijk dan eens of je ze verder kunt uitpluizen. Vraag je af:
- Hoe realistisch is deze gedachte?
- Hoe belangrijk is het om je hoofd hier nu over te breken? Zijn er belangrijkere dingen?
- Wat is nu echt het ergste wat er kan gebeuren?
- Hoe erg zou dat zijn? Is er een oplossing te bedenken als het zou uitkomen?
- Wat is het beste wat er kan gebeuren?
- Hoe groot is de kans dat het helemaal niet op jouw doem-manier afloopt?
Vaak genoeg zal je ontdekken dat doemscenario’s in heel specifieke situaties wel kunnen uitkomen, maar dat die kans heel klein is én dat er zelfs in die uitzonderlijke situatie een mouw aan te passen is.
Kortom: reden genoeg om hier je hoofd niet langer over te breken.
9. Dans en shake it off
Deze tip is haast te simpel voor woorden, maar werkt voor mij altijd rete-goed. Pun intended. Zet Spotify aan, draai de volumeknop om en schud je kont, heupen, schouders, armen en elk andere willekeurige lichaamsdeel helemaal los. Houd het vooral niet bij subtiele heupwiegende bewegingen, maar gooi het over de lekker enthousiaste boeg. Gooi alles los en merk hoe je met het schudden van je lijf ook de vele gedachten en moetjes van je afschudt.
Vijf minuten op mijn eigen manier losgaan op de muziek is voor mij vaak al genoeg om uit de hollen-vliegen-rennen-bui te komen. En je hoeft hier dus zeker geen ritmegevoel of danstalent voor te hebben (heb ik ook niet!). Het hoeft er niet prachtig uit te zien. Als je maar danst en ontspant!
10. Doe dingen met meer aandacht
Maak je een wandeling? Probeer dan bewust te kijken naar je mooie omgeving of te luisteren naar het gezellige kletsgezelschap met wie je loopt. Laat je hoofd niet in beslag nemen door je boodschappenlijstje voor morgen of de drukke avondspits die er nog aankomt. Probeer echt in dat moment te zijn.
Leg ook tijdens het kijken van een film je telefoon aan de kant en focus je echt op het kijkvoer. En ben je je broodje aan het eten? Klap dan je laptop dicht, laat het NOS-nieuws voor wat het is en geniet van elke hap met verrukkelijke pindakaas. Enkel en alleen meer aandacht besteden aan wat je doet, helpt om te voorkomen dat je steeds maar bezig bent met wat hierna nog moet gebeuren.
11. Laat los waar je geen controle over hebt
Ja, soms probeert een bumperklever je op te jagen. Soms kom je door de file in tijdnood en gaat het onmogelijk lukken om ergens op tijd te arriveren. Soms is het huis niet 100% aan kant als de visite 15 minuten eerder komt. En soms is je werk niet af omdat je plotseling een huisarts- of tandartsbezoek tussendoor kreeg. Je kunt er enorm over inzitten als niet alles gaat zoals je had gehoopt of als je mensen moet teleurstellen. Maar je kunt de situatie toch niet veranderen. Jij hebt er geen invloed op. Als jij gefrustreerd op je stuur slaat in de hoop dat de file vanzelf opzij schuift, raak je alleen maar nog meer teleurgesteld. De situatie blijft zoals die is.
Dus maak je niet te druk over dingen die je toch niet oplost door erover in te zetten. Accepteer dat iets soms in de soep loopt en dat er nu eenmaal momenten zijn waarop je te laat op een afspraak verschijnt of geen perfectiewerk kunt afleveren. Niemand is perfect. En hoe groot je controlfreakdrang ook is, niemand heeft alles onder controle. Zodra je dat loslaat, valt er al een last van je (opgejaagde) schouders.
Wat helpt jou tegen een opgejaagd gevoel?
BLIJF OP DE HOOGTE
Ik ben benieuwd wat jij vindt…
Recente blogs
Over mijn nieuwe winteroutfit & zelfzorg in de winter
Eigenwijs als ik ben, houd ik vaak lekker vast aan mijn eigen standpunt, maar er zijn momenten dat ik achteraf moet toegeven dat Bart het bij het juiste eind had. Laatst bijvoorbeeld, toen ik veel te koud gekleed de sneeuw wilde trotseren. Muts die ik ben (maar dan zonder muts op)! Ik kwam bibberend thuis en het kostte een paar koppen thee voordat ik me weer wat beter voelde. Hij had nog zo gezegd "Koop nou een muts en handschoenen!". En inderdaad, een week later belandden die alsnog in mijn mandje. Tijd om mijn winteroutfit (en de les die ik daaruit leerde) alsnog met je te delen.
Veer in eigen kont: waar ben ik trots op?
Trots zijn op mezelf? Dat vind ik nog knap lastig. Want heb ik wel iets bijzonders bereikt? Komt dat niet arrogant over? En mag ik eigenlijk wel trots zijn op mezelf? Al die vragen schieten dan door mijn hoofd. Een tijdje geleden gaf ik zelf de tip om eens een trots-lijstje te maken en ik vond dat ik daar zelf ook aan moest geloven. Daarom besloot ik het woord 'kapsones' even te vergeten en antwoord te geven op de vraag 'Waarom mag ik trots zijn op mezelf?'. Bereid je voor op 17 veren in eigen kont...
Inkiekje #66 | Kamperen in huis, krabpaalrenovaties & kookprobeersels
Na de zomervakantie hielden wij het vakantiegevoel in stand door noodgedwongen te kamperen in eigen huis. Nou ja, soort van. Ik was een gelukkig mens toen onze woonkamer weer bewoonbaar was. Daarnaast legde ik veel mijlpaalwaardigs vast op de camera. De prachtige paarse heide, mijn eerste zelfgemaakte portobelloburger, een krabpaalexperiment en een zeer welkome gadget die ik zomaar cadeau kreeg van een opdrachtgever. Oh ja, en ik vierde het 3-jarig samenzijn met Bart en struinde het internet af op zoek naar een echt bijzonder cadeau. Missie geslaagd! In dit Inkiekje praat ik je bij met foto's en tekst.
Beseffen dat je elke situatie kan oplossen helpt mij erg. Als alles misloopt, kan ik vrij snel prioriseren en oplossingen inzetten.
.. dat klinkt erg analytisch. Maar ik laat me dan ook niet stressen door sociale verwachtingen.
Ik heb ook drie uur nodig om van uitgeslapen naar werkmodus te gaan. Ik weet dat ik niet een uur nadat ik wakker ben meteen met mijn werk aan de slag kan. Maar ik heb er minder moeite mee om bijvoorbeeld in de avond nog een uurtje of twee te besteden aan het afmaken van een projectonderdeel. Dus zo schuif ik mijn uren. Want voor mij is het prima mogelijk om 10 minuten na het uitzetten van mij pc in slaap te vallen!
Het is inderdaad soms pittig en deze dingen helpen zeker. Ik ben altijd in de ochtenden, als ik moet werken van het hup hup. Totdat ik dacht: wacht ik ga het anders doen. Ik maak nu dat alles al klaar staat voor de volgende dag (kleding, eten e.d. voor mij en Noa) en we doen elke dag voordat we vertrekken een dansje van een paar minuten, keuze van Noa welke muziek. Gewoon om de dag goed te starten en even een paar minuten te gebruiken om op te starten. Scheelt zeker wel veel 🙂