Een overweldigd gevoel. Compleet overdonderd raken door emoties. Overspoeld zijn door een propvolle agenda waar geen einde aan lijkt te komen. En niets liever willen dan met de wind in je haren op de fiets zitten. Je hoofd leegtrappen, je gevoel tijdelijk laten wegebben en je agenda uiteraard thuis laten. Ik had dat gevoel van overweldigd zijn laatst. Na een paar maanden verbouwen, afscheid nemen van een huis en verhuizen, overviel het me in de kerstvakantie. Een gevoel dat nog het meest leek alsof er een windhoos eens flink huis kwam maken in mijn hersenen en waar ik iets mee moest. Herkenbaar? Heb jij net zo’n overactief brein als ik? Dit zijn 7 tips voor iedereen die ook weleens op zoek is naar meer rust en minder overweldiging.

Dat overweldigde gevoel als je hoofd op knappen staat

Misschien herken je wel van die dagen waarop je hoofd haast uit elkaar ploft. Terwijl je uit alle macht probeert een vreselijk saai verslag af te ronden, word je voor elk pietluttige ding gebeld. Of je dat document uit 2003 nog ergens hebt staan. En als de telefoon niet roodgloeiend staat, dan staat er wel een collega aan je bureau, zeurt er een kind om huiswerk of draalt de kat om je heen om duidelijk te maken dat het al twee minuten geleden etenstijd was. Oh ja, de pakketbezorger staat ook nog aan de deur met XXL-dozen voor de buren van nummer 20, 22 én 35. En nu de buurvrouw je toch spreekt…

Overweldigd zijn kan ook komen doordat je een creatief of overactief brein hebt. Ik weet er alles van. In overweldigende periodes heeft mijn hoofd er een handje van om ’s avonds vrolijk door te gaan met overdenken. Soms kom ik tot de meest creatieve ingevingen om half één ’s nachts. Hoe vaak ik al niet – half in slaap – nog even wakker schoot vanwege een – vond ik zelf – tamelijk geniaal receptidee. Misschien heb jij dat ook. Creatieve ingevingen op onhandige momenten. Ideeën die je zeker niet wilt vergeten. Of takenlijstjes die zich in gedachten blijven aanvullen, zelfs al heb je ze niet naast je liggen.

Of wellicht raak je overweldigd door gevoelens. De laatste weken gingen mijn emoties als een achtbaan op en neer. Ik was dolgelukkig om in ons eerste huis samen te wonen. Was verdrietig om een huis te verlaten. Was trots op de afgelopen vijf jaar dat ik er had gewoond. En voelde me ook vermoeid en overprikkeld door twee weken van verhuis-, verbouw- en schoonmaakperikelen tot ’s avonds laat. Wat móest ik ermee, behalve de hele boel vooral niet opkroppen en het gevoel eruit gooien?

Hoe maak je je leven minder overweldigend op die momenten?

Wat kun je doen als je hoofd maar doorgaat, de creatieve ideeënstroom niet stopt of je emoties één bak aan overweldiging veroorzaken? Dit zijn 7 tips waar ik zelf dankbaar gebruik van maak op momenten van overspoeld zijn.

1. Trek het nut van je gedachten in twijfel

Heb je een vol hoofd doordat je haast verdwaald raakt in je grenzeloze gedachtestroom en de takenlijst die met de minuut voller lijkt te worden? Roep dan je doordenderende gedachtetrein een halt toe door je bedenksels in twijfel te trekken.

Want even eerlijk: hoe nuttig en belangrijk is deze ene gedachte op dit moment nu echt?

• Is dit iets waar je nu met bloedspoed iets mee moet? > Kom in actie, zodat je het daarna kunt parkeren.
• Is het iets waar je pas morgen actie op hoeft te ondernemen? > Noteer het op je takenlijst voor de volgende dag en laat het los.
• Is het iets wat zich in het verleden afspeelde? > Bedenk dat je wat je hebt gedaan, gezegd of gekozen niet kunt terugdraaien. Je kunt het wel in het vervolg anders doen. Neem er je lessen uit mee, maar besef dat blijven piekeren je weinig oplevert.
• Is het een creatief idee dat potentieel geniaal is, maar waar je niet à la minute iets mee kunt? > Zet het op een misschien-gaaf-voor-ooit-lijstje en verzamel daarop al je toffe ideeën. Kijk er eens in de maand een keer naar.
• Pieker je over dingen die mogelijk kunnen gebeuren? > Besef dat het niets aan de situatie verandert of je er nu suf over piekert of niet. Ja, doemscenario’s kúnnen uitkomen. Maar je gedachten hebben daar geen invloed op. Bedenk één keer een plan B of een oplossing, en laat dan los dat je de uitkomst niet kunt voorspellen.
• Gaan je gedachten over wat anderen van je vinden? > Ik weet dat het makkelijker gezegd dan gedaan is, maar weet dat jij hier niet op aarde rondloopt om door de complete wereldbevolking de aardigste persoon ooit gevonden te worden. Kies een paar mensen van wie de mening er voor jou écht toe doet en probeer meer los te laten wat de achterbuurman, de vriendin van je neef of je collega van een andere afdeling van je vindt.

Zo kun je misschien al een deel van die vloedgolf aan gedachten uit je hoofd mikken.

2. Pen geniale ideeën (in wording) ergens neer

Ik kop ‘m er nog maar eens in: het notitieboek. Oftewel: mijn levensredder als ik last heb van een overweldigd gevoel. Als jij ook regelmatig wordt overdonderd door plotselinge gedachten aan to-do’s die nog niet op je lijstje staan of op de meest onhandige momenten goede ideeën krijgt, dan kan dit boekje je een hoofd gepeins schelen. Leg boekjes neer op allerlei plekken in huis waar je regelmatig komt én stop er één in je tas (of gebruik je telefoon als digitaal notitieboek). De hele tijd moeten denken “Oh, als ik X maar niet vergeet” geeft een hoop stress. Dus schrijf je gedachten en geniale ideeën zo snel mogelijk op in een boekje. Dan staan ze op papier en kun je ze uit je hoofd halen.

Ik heb zelf bijvoorbeeld altijd veel baat bij een notitieboekje naast mijn bed. Wanneer ik ’s avonds op het matras plof en in alle rust ga liggen, schieten opeens de raarste dingen door mijn hoofd. Soms zijn het receptideeën, dan weer de gedachte dat ik iemand nog moet terugappen, en een volgend moment een blogonderwerp dat ik niet wil vergeten. Door niet met dat hoofd vol ideeën te blijven rondlopen, vind ik de rust terug.

Oh ja, nog een tip daarbij: bedenk een systeem om echt iets met alle gemaakte aantekeningen te doen. Ik verzamel ze bijvoorbeeld allemaal in één takenlijst voor de volgende ochtend of zet een taak op een specifieke dag in mijn agenda neer. Dan hoef ik me niet óók nog druk te maken over wat er mogelijk in rondslingerende notitieboekjes staat maar ik alsnog vergeet.

3. Vraag je af wat er nu écht toe doet

Komt jouw overweldiging doordat je veel tegelijk aan je hoofd hebt? Dan helpt het om prioriteiten te stellen, zo heb ik zelf gemerkt. Afgelopen week was bijvoorbeeld onze verhuisweek en besloot ik werk op een heel laag pitje te zetten. Ik had een paar calls, maar stortte me verder volledig op het afmaken van het huis. Ik plande geen sociale dingen in, sloeg een een etentje af en besloot om die week mijn nieuwe receptideeën maar even in de ijskast te laten staan voordat ik er iets mee ga doen. Dat gaf mij rust: ik wist dat alles wat niet huis-gerelateerd was nu geen spoed had.

Prioriteiten stellen creëert meer lucht in je hoofd. Als je overweldigd bent, komt dat vaak doordat op één en hetzelfde moment ALLES belangrijk lijkt. Maar is dat ook echt zo? Zijn die dingen het écht allemaal waard om je aandacht over te verdelen? Kun je niet één of twee dingen kiezen die voor nu top priority zijn?

• Vraag je af welke dingen voor jou het allerbelangrijkst zijn op dit moment. Wat verdient je aandacht? Kies hooguit drie dingen uit, zodat je meer focus hebt.
• Accepteer dat focus betekent dat je sommige andere dingen minder perfect doet. Dat hoort erbij, en is geen ramp. Je kunt niet overal tegelijk alles voor geven, en het is beter om 1 tot 3 dingen goed te doen dan een heleboel dingen maar matig.
• Bedenk welke waarden voor jou het belangrijkst zijn. Is dat bijvoorbeeld vrijheid, avontuur, ambitie, creativiteit of samen zijn? Dat voor jezelf bepalen, maakt ook helderder waar je focus naartoe mag gaan. Vraag je bij alles waar je over peinst af: past dit bij mijn waarden? In hoeverre helpt dit me bij grotere doelen die ik heb?

4. Zie het leven meer als meer dan een afvinklijstje

In deze valkuil ben ik weleens getrapt. Dan probeerde ik alles in afvinklijstjes te gieten. Klinkt lekker overzichtelijk, maar levert vooral een vol hoofd en een minder leuk leven op. Bovendien ging ik daardoor steeds meer denken in to-do’s. Zodra Bart iets opperde over een mogelijke vakantiebestemming, noteerde ik direct op een blaadje dat ik daar vanavond naar moest kijken. En als ik iemand iets hoorde vertellen over een aankomend jubileum, pende ik in gedachten alweer neer dat ik niet mocht vergeten om over 52 dagen een kaartje te sturen.

Mij heeft het veel lucht gegeven om het mezelf ook toe te staan soms dingen te vergeten. Om soms gewoon een praatje te hebben over mogelijke vakantiebestemmingen, jubilea en heerlijke recepten zonder daar meteen notities bij te bedenken. Ik ben gaan inzien dat het prima is als ik soms iets vergeet of willekeurige ideeën toch maar weer laat varen. En het is ook oké als ik dingen aan een ander overlaat en niet zelf als eerste in de actiemodus schiet. Niet uit elke actie of uit alles wat je leest, hoeft direct een taak voort te vloeien.

5. Oefen met gedachteloze momenten

Lijkt ‘niet denken’ je een nogal uitdagende missie? Het kan zeker, zelfs als jij gezegend bent met een altijd vol hoofd. Ik dacht altijd dat ik daar niets van bakte en dat mijn hoofd gewoon geen pauzeknop kent. Maar ik ontdekte een paar manieren die mij wel degelijk hielpen om de gedachten uit mijn hoofd te krijgen.

• Ademhalingsoefeningen vind ik heel fijn om snel rustig te worden. Je hoeft het maar 5 minuten te doen om je hoofd leeg te maken. En het kan al zo simpel zijn als je handen op je buik leggen en dan in- en uitademen.
• Mediteren is ook een goede manier om je aandacht bij iets specifieks te houden en daarmee minder aandacht naar je gedachten te laten gaan.
• Sporten kan ook een fijne down-to-earth-manier zijn om je hoofd te legen. En dat hoeft niet altijd in de sportschool te zijn. Fietsen is ook al heel fijn.
• Wandelen is soms haast therapie. Vertraag je tempo, kijk goed om je heen en neem de omgeving in je op. Er valt zoveel moois te zien als je er oog voor hebt. En dat bewust om je heen kijken is ook nog een goede manier van je gedachten loslaten.
• Bezoek een schoonheidsspecialist, massagesalon of iets anders waar je enige taak is om volledig te ontspannen. Het is prima als je nog wel wat spanning voelt of als je hoofd niet leeg is. Kijk even naar je gedachten en ervaar hoe ze dan weer verder vliegen.
• Schilder, teken of schrijf van je af. En als laatste: pak iets creatiefs op. Je hoeft geen meesterwerken te creëren. Het gaat om het proces. Geniet daarvan en haal er de rust uit die je zoekt.
• Verdwaal in een goed boek. Een fictieboek het liefst. Zo’n exemplaar waarin je volledig kunt opgaan en waarbij je niet in de verleiding komt om aantekeningen te maken, maar juist je eigen wereld even compleet kunt vergeten.

6. Gooi alle afleiding uit je leven

In elk geval zoveel mogelijk. Als ik al met een overweldigd gevoel rondloop, vind ik het fijn als er niet te veel bliepjes en piepjes bij komen. Daarom kies ik er steeds bewuster voor om op die momenten afleiding uit het raam te gooien. Dat helpt om je aandacht bij één ding te houden en niet steeds te switchen tussen een belangrijke taak en andere dingen.

• Zet je telefoon op stil op momenten dat je overprikkeld bent (of gewoon überhaupt – kan ook!). Dan kun je door helemaal niets meer gestoord worden.
• Vind je dat iets te drastisch? Schakel dan je notificaties uit voor niet al te belangrijke apps.
• Vraagt iemand je iets (in het echt, via WhatsApp, via e-mail of waar dan ook), weersta dan de verleiding om direct in de actiestand te schieten. Het is vaak prima om aan te geven dat je er over een half uur naar kijkt of om het bericht gewoon nog even te laten staan.
• Sluit tabbladen die je niet nodig hebt, zodat je minder prikkels op je computerscherm hebt.
• Ruim je bureau op, zodat je niet door stapels papier, brieven of oude takenlijstjes wordt afgeleid.
• Ga voor de methode die altijd werkt: de koptelefoon of oortjes. Ik zweer bij mijn Loop-oordopjes tijdens het werken of als ik in een rumoerige omgeving zit. Daardoor komt er minder geluidsafleiding bij je binnen.
• Stop met nieuwsapps als je daar regelmatig een bedroefd gevoel van krijgt. Minder met nieuws en check de belangrijkste sites bijvoorbeeld nog maar één keer per dag. Dat kan je veel narigheid en afleiding besparen.
• Ruim spullen in huis op. Het klinkt afgezaagd. Maar als je minder spullen om je heen hebt en wegdoet wat je niet nodig hebt, kan dat ook veel stress schelen. Mij geeft het bijvoorbeeld veel rust in mijn hoofd als de keukenlades en voorraadkast geordend zijn en ik weet wat waar staat.
• Zit je nog in groepsapps die je vreselijk vervelend vindt? Overweeg om eruit te stappen of (als je dat te spannend vindt) het geluid van de app te dempen.
• Werk aan één ding tegelijk. Dus werk je aan een verslag? Ga dan niet tussendoor e-mails beantwoorden, maar wacht daarmee totdat de andere taak is afgerond. Dan hoef je niet steeds tussen taken te switchen en krijgt je hoofd ook minder informatie tegelijk te verstouwen.

Lees ook: Snel afgeleid? 9 tips om minder snel afgeleid te raken

7. Vertrouw op jezelf

Dat je je overweldigd voelt, komt misschien ook doordat je denkt niet alles aan te kunnen wat nu op je bordje ligt. En soms is dat misschien zo, als je takenlijst inderdaad veel te vol gepropt is. Maar vaak genoeg zal je best een hoop aankunnen. Je mag erop vertrouwen dat jij kunt dealen met alle veranderingen die in je leven spelen. Dat je emoties kunt doorstaan zonder ze weg te stoppen. Of dat je de overweldigende tornado aan gedachten zonder kleerscheuren doorkomt, ook al zijn het nog zó veel hersenspinsels.

Ja, het is veel. Ja, je voelt je overweldigd. Maar nee, dat betekent niet dat het leven te veel voor je is. Kijk of je orde in de chaos kunt scheppen, maak lijstjes en maak ook zeker keuzes. En besef dat, als je dat eenmaal hebt gedaan, je heus een heleboel aankunt.

Voel jij je weleens overweldigd?