Slechte gewoontes zijn er in alle soorten en maten. Misschien kijk je wel vaker op je smartphone dan je zou willen of snack je naar je zin te ongezond. Een slechte gewoonte waar ik me op dit moment schuldig aan maak, is dat ik vaak te laat naar bed ga ’s avonds. Zo typ ik dit artikel nog na middernacht. Oeps! Zo’n slechte gewoonte zit alleen nu eenmaal in je systeem. Je hebt misschien niet eens door dat je je er schuldig aan maakt. Toch kun je zeker wel wat beginnen tegen slechte gewoontes. Daarom 6 tips om mezelf en jou te helpen om slechte gewoontes af te leren.

1. Breng je slechte gewoonte in kaart

Een eerste tip bij slechte gewoontes afleren is om in kaart te brengen wat die slechte gewoonte inhoudt. Wat is precies jouw slechte gedrag? Waarom is het slecht? En wat is er beter aan om hier verandering in te brengen? Schrijf voor jezelf van tevoren heel concreet op wat die gewoonte triggert en vooral waarom je ervan af wilt komen. Zo maak je jezelf bewust én gemotiveerd om daadwerkelijk aan de slag te gaan en de slechte gewoonte af te leren. Daarmee is stap 1 gezet.

2. Vertel anderen over je plannen

Zeker als niemand je erop wijst, kan het verleidelijk zijn om je toch een keer aan je slechte gewoonte over te geven. “Ja maar, één keertje dan!”. Juist daarom is het goed om je plannen met anderen te delen. Als je bijvoorbeeld je ouders, je partner of een vriendin inlicht over wat je wilt gaan afleren, kan dat al een goede stok achter de deur zijn. Misschien herinneren zij je wel aan je plan als je toch de neiging hebt om een sigaret te pakken of als je toch om 1 uur ’s nachts nog druk bezig bent. Ook kun je dan je hart luchten als je het er even moeilijk mee hebt.

3. Bedenk een vervangende goede gewoonte

Het is makkelijker om jezelf een nieuwe gewoonte aan te leren dan om een bestaande gewoonte af te leren. Kijk dus eens of je de slechte gewoonte kunt omtoveren in een nieuwe (goede!) gewoonte die je jezelf aanleert. Zo wordt ‘niet meer te laat naar bed gaan’ dan ‘op tijd naar bed gaan’. Ook kun je voor sommige gewoontes een positief alternatief bedenken. In plaats van steeds je mobiel te checken kun je bijvoorbeeld jezelf aanleren om je mobiel op bepaalde tijden op te bergen. Of vervang je rookmomenten door een klein rondje wandelen. Dit geeft je afleiding, maar helpt je ook om het gemis van de slechte gewoonte op te vullen.

4. Doe het eventueel stap voor stap

Voor sommige mensen werkt het misschien goed om cold turkey te stoppen met een slechte gewoonte. Zelf vind ik het toch fijner om een slechte gewoonte stap voor stap af te leren. Als iemand tegen mij zegt ‘Ga voortaan 1 uur eerder naar bed’, zou ik niet weten hoe ik dat voor elkaar krijg. Het is al een stuk haalbaarder als ik mijn bedtijd een paar weken lang steeds om de dag met 5 minuten vervroeg. Een voordeel is dat je door zo’n stap-voor-stapaanpak succeservaringen opdoet. Als je bijvoorbeeld merkt dat je best 10 minuten eerder kunt gaan slapen, geeft dat je misschien het vertrouwen om dat verder uit te bouwen.

5. Zie je fouten als een les

Als je een slechte gewoonte afleert, ga je misschien een keer in de fout. Wellicht ga je toch een keer doordeweeks te laat naar bed of lijken de ongezonde snacks in de kast opeens écht onweerstaanbaar. In zo’n situatie kun je op 2 manieren reageren: 1) boos zijn op jezelf en het opgeven, of 2) kijken naar wat je een volgende keer anders kunt doen. Iedere keer dat de slechte gewoonte weer opdoemt, kun je dit zien als een les. Kijk eens kritisch waarom je weer in je oude patroon verviel. Wat was de trigger? Door dit voor jezelf in kaart te brengen, kun je juist leren voorkomen dat dit nog eens gebeurt.

6. Denk in ‘kiezen’ in plaats van ‘moeten’

Een laatste tip voor slechte gewoontes afleren is om niet te denken in termen van ‘moeten’, maar om naar het afleren te kijken als een bewuste keuze. Dat kun je ook gebruiken voor je gedachten of uitspraken over het afleren. Dus niet ‘Ik moet nu gezond eten’, maar ‘Ik kies ervoor om gezond te eten’. En in plaats van ‘Ik moet vandaag op tijd naar bed’, kun je denken in ‘Ik kies ervoor om vandaag op tijd naar bed te gaan’. Soms kan zo’n subtiele woordkeuze je mindset al veranderen en maakt dit het makkelijker om het afleren van een slechte gewoonte vol te houden.

Heb jij weleens een slechte gewoonte afgeleerd?