De piekermodus. Zo nu en dan schiet ik er weer eens in. Dan is mijn hoofd opeens bezig met alles wat pas over vijf jaar staat te gebeuren. Of zelfs met dingen die waarschijnlijk nooit werkelijkheid zullen worden. De ene piekergedachte wordt gevolgd door de andere, en de stopknop van al die gedachtestromen is ergens volledig zoekgeraakt. Minder piekeren, hoe doe je dat aan? De laatste tijd heb ik een aantal handige tips gekregen. Ik deel 5 tips tegen piekeren waar ik zelf veel aan heb gehad.

1. Focus je op vandaag

Het vervelende aan piekeren is dat je gedachten vaak in rap tempo van vandaag naar volgende week naar over een half jaar naar over vijf jaar kunnen gaan. In plaats van te kijken naar hoe het vandaag gaat, ga je peinzen over dingen die er op dit moment waarschijnlijk totaal niet toedoen. Laatst gaf iemand me een helpende tip om die onnodige sprong vooruit te stoppen.

Minder piekeren begint met kijken naar je situatie vandaag. Nu. Op dit moment. Stel: je vraagt je af of je ergens mee moet stoppen of doorgaan. In plaats van je druk te maken over het effect van die keuze over vijf jaar, kun je beter kijken naar hoe je er vandaag in staat. Gaat het vandaag goed? Ben je vandaag blij met hoe het nu is? Moet je vandaag een knoop doorhakken of kan dat nog wachten?

Wie weet liggen sommige dingen over vijf jaar totaal anders. Maar het heeft weinig zin om je daar nu druk over te maken. Focus je op het nu. Alles wat over vijf jaar speelt, komt tegen die tijd wel weer.

2. Praat, maar doe het met mate!

Eerder dacht ik vaak dat praten het beste medicijn tegen piekeren is. Dan bleef ik maar met mensen praten over de dingen waar ik mee worstelde. Over het algemeen ben ik ook wel een groot voorstander van uitspreken waar je mee zit. Maar ik merkte dat het ook een keerzijde kan hebben om het er met veel mensen over te hebben. Hoe vaker ik over lastige dingen praat, hoe groter die dingen ook worden in mijn hoofd. Ook krijg ik er dan soms vijf of tien adviezen bij die ik ergens in mijn volle hoofd een plekje moet geven. Et voilà, de “Ik wil het graag voor iedereen goed doen”-stem komt ook om de hoek kijken. Niet handig!

Daarom praat ik er liever met één of twee mensen over die nauw betrokken zijn of die mij echt goed kennen. Zo bespaar ik mezelf tien stemmen in mijn hoofd, maar ben ik toch mijn ei kwijt en een fijn advies rijker.

3. Doe iets ontspannends

Eerder zou ik als tip tegen piekeren hebben gegeven om vooral afleiding te zoeken. Gewoon hard doorwerken en honderd dingen plannen, zodat er in je hoofd niet eens meer ruimte is voor piekergedachten. Lijkt ideaal, maar is in feite geen oplossing! Want zodra je dan wel een keer een avond alleen zit met een lege agenda voor je neus, zullen die piekerstemmetjes net zo hard terugkomen.

Veel handiger is het om regelmatig rust te pakken. Zorg voor minimaal één of twee avonden rust per week (meer mag ook!). En ga ook op zoek naar dingen die jou helpen om tot rust te komen. Een paar ontspannende hobby’s van mij zijn bijvoorbeeld wandelen, een boek lezen, fotograferen of kaarten maken.

Denk je nu “Ja maar, dan krijg ik juist piekergedachten!”? Tja, dat kan kloppen. Maar oefening baart kunst. Neem van mij aan dat altijd maar druk bezig zijn je piekergedachten op termijn niet oplost. Sterker nog, uiteindelijk raak je daardoor alleen maar sneller geïrriteerd. Dat gaat zeker niet helpen om minder te piekeren.

4. Vraag je af “En wat dan nog?”

Je piekergedachten zijn net deurverkopers: ze laten zich niet zomaar buitensluiten. En dus zal jij er een stokje voor moeten steken ze niet tegen wil en dank in elke dag op de koffie te ontvangen. Relativeren en je gedachten niet al te serieus nemen, is daarvoor dé methode. Laten we je piekergedachten uitdagen. “En wat dan nog?” is daarvoor een perfecte vraag.

Een ander voorbeeld: stel dat je een lastig gesprek wilt aangaan op het werk. Dat kan dan als volgt gaan:

• “Als ik dat aan mijn leidinggevende vraag, wordt hij misschien wel boos.”
• En wat dan nog?
• “Dan heb ik het daar best moeilijk mee of word ik emotioneel”
• En wat dan nog?
• “Dan krijg ik dat misschien te horen op de volgende vergadering.”
• En wat dan nog?
• “Dan is dat bij die vergadering wel even lastig.”
• En wat dan nog?
• “Ehm, na een paar dagen zijn we dat misschien allebei wel weer vergeten.”

Misschien gaan er bij jou meer “En wat dan nog?”-vragen overheen dan in dit voorbeeld. Maar uiteindelijk zijn bijna alle piekergedachten op deze manier te bestrijden. Van de doemscenario’s die je in je hoofd al helemaal hebt uitgedacht, klopt vaak echt vrij weinig.

Lukt het je niet om je gedachten te relativeren? Stap dan naar je meest nuchtere vriend(in) die juist nergens een ding van maakt en leg je situatie uit. Grote kans dat diegene de piekergedachten maar al te graag uit je hoofd praat.

5. Minder piekeren? Beperk je piekertijd!

Of je nu een kwartier piekert of drie uur, grote kans dat het je geen stap verder zal helpen. Leg jezelf daarom een piekerstop op en beperk daarmee je piekertijd. Bepaal bijvoorbeeld voor jezelf dat je maximaal een kwartier je hoofd over iets mag breken. Daarna is het tijd om jezelf weer ergens anders op te storten.

Schrijf in dat kwartier alles op waar je tegenaan loopt. Je mag zo driftig schrijven als je wilt, zolang je na die dat kwartier maar acuut je pen neerlegt. Focus je daarna heel bewust weer ergens anders op. Doe iets ontspannends, ga verder met je werk of pak je to-do-list er weer bij. Piekeren klaar, verder dan maar!

Minder piekeren – een uitdaging!

Oké, zo simpel is het natuurlijk niet. Ook bij mij gaat minder piekeren de ene keer beter dan de andere. Wel merk ik dat ik meer invloed op mijn piekergedachten heb dan ik dacht. Door soms streng voor jezelf te zijn en je gedachten heel bewust tegen te spreken, kom je écht een heel eind.

Merk je nu echt dat je heel veel last hebt van het gepieker? Dan kan het helpen om professionele hulp in te schakelen.

Heb jij weleens last van piekeren? Wat helpt jou daarbij?