Het is zwart. Of wit. Maar alles ertussen? Dat bestaat niet. Of dat zien we niet. Of willen we niet zien? Dat is hoe zwart-wit-denken werkt. Het is vaak verleidelijk om te denken in twee uitersten met een duidelijke scheidslijn. Dat terwijl er tussen die twee uitersten een heel grijs gebied zit. Een gebied dat soms veel meer te bieden heeft dan je misschien wel denkt. Ik werd laatst aan het denken gezet over dit onderwerp en vond het mooi om mijn plotselinge hersenspinsels een plekje op mijn blog te geven. Over zwart-witdenken, daarmee stoppen en wat dat je kan bieden.
Derde en vierde opties
We hebben vaak het idee dat we voor een dilemma staan. Ook ik! Het lijkt alsof je twee opties hebt en daartussen moet kiezen. En vaak is dat kiezen ook nog eens verdomd lastig, zo niet onmogelijk. Maar is er in zo’n situatie wel echt sprake van een dilemma? Laatst sprak een collega een paar magische woorden uit die me aan het denken zetten:
“Als je denkt in dilemma’s, dan praat je jezelf aan dat er maar twee opties zijn. Maar er zijn er altijd meer dan dat.”
En zo is het eigenlijk wel. Soms lijkt het alsof je moet kiezen tussen twee opties, terwijl er misschien ook wel een optie 3 en 4 bestaan. Ik vind het bijvoorbeeld leuk om te ondernemen, maar ook om in loondienst te werken. Maar het is geen kwestie van óf óf. Ik combineer nu beide en vind dat geweldig leuk. Het is gewoon een optie die je moet durven zien.
Soesjes én appeltaart
Of, een simpeler voorbeeld: stel je bent net jarig geweest en je moet voor je toetje kiezen tussen het stuk appeltaart dat je nog in de koelkast hebt staan en de drie overheerlijke soesjes die je ook verlekkerd aanstaren? Waarom kiezen? Is het niet ook een optie om van beide een halve portie te nemen? Of – doe eens gek – om je bord gewoon lekker te vullen met een dubbele portie? En doe die schep ijs uit de diepvrieslade er ook meteen bij. Je hoofd is soms geneigd situaties voor te stellen als een keuze tussen twee dingen. Maar wat nu als er eigenlijk meer opties zijn. Die soesjes-met-appeltaart-optie is er vaak wel; je moet hem alleen kunnen en willen zien.
Denken in mogelijkheden
Het grijze pad zien tussen zwart en wit in leert je te denken in mogelijkheden. Het leert je op zoek te gaan naar extra oplossingen, die misschien wel veel beter en fijner is dan de twee extremen die je tot nu toe overwoog. Soms kunnen anderen je helpen om de opties te zien die je zelf nog niet zag. Maar vaak kun je ook zelf al tot mogelijkheden komen door dingen te laten bezinken en los te komen van je eigen voorgeprogrammeerde gedachtegangen. Soms zijn oplossingen heus zo ingewikkeld niet, maar denken we te ingewikkeld om te zien hoe simpel het is. Een nogal ingewikkelde zin om te zeggen: laat de ideeën van uitersten eens los.
De welbekende middenweg
Het grijze gebied helpt ook om genuanceerder te denken. Want zo zwart-wit is de wereld niet. Stel je voor dat je een sollicitatiegesprek hebt gehad. “Het kan alle kanten op. Ze zullen óf heel enthousiast óf helemaal niet enthousiast zijn.” Maar in feite is de wereld een stuk genuanceerder. Mensen vinden je niet leuk óf stom. Het is niet zo dat je iets óf perfect óf niet doet. Je kunt ook hard je best doen om er het beste van te maken, waarbij je ongetwijfeld ergens tussen de 90 en 100% perfect uitkomt. Net zoals er geen sprake is van óf die droomreis óf geen vakantie. Je kunt ook voor iets anders kiezen.
Niet nu of nooit, maar een keer!
Nog zoiets: niet alles hoeft nu of nooit te gebeuren. Ik geef het toe: dit is mijn grootste valkuil op het gebied van zwart-witdenken. Als ik iets in mijn hoofd heb, zou ik soms het liefst willen dat het een uur geleden al was gebeurd. Maar in feite is het helemaal niet zo dat wat ik vandaag niet doe nooit zal gebeuren. Soms kan het goed zijn om dingen te laten bezinken. Om te beslissen dat je er volgende week nog een keer naar kijkt. Of om te besluiten dat nu niet het moment is en dat je het over een half jaar wel oppakt.
Stoppen met zwart-witdenken
En zo hielp deze wijze collega mij met mijn gedachten weer een eindje op weg. Soms mag ik best wat meer in termen van appeltaart-en-soesjes-opties denken. Zo zwart-wit is de wereld niet. Durf buiten je kaders te kijken. Vraag om advies, denk creatief en durf het grijze gebied te betreden waar veel meer te zien en te beleven is dan bij de twee uitersten. Het kan je leven vele malen leuker, interessanter én vooral ook makkelijker maken.
Heb jij weleens last van zwart-wit-denken?
BLIJF OP DE HOOGTE
Ik ben benieuwd wat jij vindt…
Recente blogs
Wonen in een rijtjeshuis | 15 (grappige) dingen die mij de eerste 2 maanden opvielen
Say what?! Het is alweer twee maanden geleden dat we de deur van het appartement voor het laatst achter ons dichttrokken en ons stekkie op de tweede etage verruilden voor een burgerlijke rijtjeswoning. Tot nu toe bevalt het rijtjeshuisleven me bijzonder goed. Net als het hebben van drie etages, een container voor de deur, een eigen naambordje en een heus washok. Vooraf had ik allerlei verwachtingen over het rijtjeshuisleven. In hoeverre klopten die en wat had ik juist nooit van tevoren verwacht? Tijd om de balans op te maken: dit zijn 15 dingen die mij - in grappige, positieve of soms suffe zin - de afgelopen twee maanden opvielen als kersverse rijtjeshuisbewoner.
Outfit | Mijn nieuwe Fabienne Chapot Mila jurk
En zo had ik opeens ongemerkt een half jaar geen nieuwe kleding gekocht. Je weet wel: corona enzo. Dat vond ik dus een uitstekende reden om mezelf na al die tijd iets extra moois cadeau te doen. Want toen bleek dat hét gele jurk in de sale was, kon ik me niet meer inhouden. Dat móest mijn nieuwe zomerjurk voor dit jaar worden. En wat voor één! Ik ben nogal in mijn nopjes met mijn nieuwe Fabienne Chapot Mila jurk. Geen goedkoopje, maar wel een goed koopje. Tijd om hem aan je te laten zien!
11 interieurdingen bovenaan mijn wensenlijst voor een volgend huis
Nee hoor, ik ben niet dagelijks op Funda te vinden en het ‘Te koop’-bord hangt hier voorlopig niet voor het raam. Maar ergens volgend jaar hopen we wel dé stap te zetten naar een huis voor ons samen. Ik heb de prio’s alvast heel helder. Eerst fantaseren over de inrichting, dan pas een keer basale keuzes gaan maken. Waar in Nederland dat huis moet staan bijvoorbeeld. Ach, first things first. Wat zou ik qua inrichting het allerliefst zien in een toekomstig huis? Van een terra cotta muur tot - de droom van elke huismus - een eigen washok.
Nadenker, dit artikel. Ik ben wel een zwart-wit-denker, maar dan vooral als het gaat om goed of fout en leuk of stom. Als het gaat om keuzes maken zie ik juist altijd véél te veel opties, die allemaal weer een soort a,b,c-variant hebben en dan raak ik behoorlijk de kluts kwijt. Alles heeft z’n voor en tegen en voor ik ’t weet kan ik niet kiezen. En jup, dan wordt ’t van alles wat, maar dat is niet áltijd handig. Soms moet je gewoon A of B kiezen;).
Daar zit ook wat in inderdaad. Heel veel opties zien en daardoor niet meer weten wat je moet kiezen, is natuurlijk ook niet ideaal. Doet me denken aan de kop-of-munt-spelletjes van “vroeger”. Die hielpen mij dan weleens om wat sneller de knoop door te hakken en keuzes als minder groot te zien.
Leuk geschreven! Ik ben ook meer een voorstander van én de appeltaart én de soesjes. Hahaha. Superleuk!
Haha, groot gelijk heb je! Waarom kiezen als je ze ook allebei kunt nemen! 😉
Zeker interessant dit, en het zet me ook aan het denken! De appeltaart-met-soesjes-theorie ga ik er zeker inhouden. Mooie reminder om zwart-wit-denken tegen te gaan.
Zo leuk geschreven dit! Ik ga de appeltaart-of-en-soesjesregel zeker onthouden, en hopelijk ook toepassen!
Mooie blog, interessant onderwerp! Hoewel ik niet van soesjes hou (en dus sowieso voor de appeltaart zou gaan haha) ga ik die regel wel onthouden.
Haha, ik ben zelf stiekem ook geen groot soesjesfan 😉 Maar de regel vond ik wel een mooie om te onthouden.
Wat een fijn en inspirerend artikel! Ik vind het moeilijk om keuzes te maken, misschien dat ik daarom van mezelf vaak uit een paar opties moet kiezen. Maar het kan soms geen kwaad om beide keuzes overboord te gooien en een mooie middenweg te vinden – of gewoon iets totaal anders.
Precies! Soms is er meer mogelijk dan je denkt en maakt dat de keuze juist een stuk makkelijker.
Ik denk best wel eens zwart wit ja. Maar ik ben me ervan bewust.
Ik ben toevallig nu een boek aan het lezen van Omdenken, dat gaat hier ook over. En over talloze andere ‘denkfouten’ die ons brein maakt omdat hij alles wil analyseren. Als je die boeken nog niet gelezen hebt, echt doen!
De boeken van Omdenken sluiten hier inderdaad perfect bij aan. Ik ben ooit begonnen aan ‘Ik ben oké en jij bent een sukkel’, een nogal provocerende titel, maar het boek is echt heel interessant. Smaakte zeker naar meer om wat vaker boeken van Omdenken te gaan lezen. Dank je voor de tip!
Mooie wijze woorden, iets om nog eens te lezen. En appeltaart mét soesjes is zo’n goed voorbeeld! Dank je wel.
Je collega heeft inderdaad een punt. Wanneer we voor een dilemma staan, denken we altijd te moeten kiezen tussen ofwel dit ofwel dat.. maar waarom niet verder kijken? Of beiden combineren zoals jij doet? De één denkt ook ruimer dan de ander en voor de één is het ook makkelijker om te ‘kiezen of combineren’ dan de ander. Ik moet eerlijk bekennen dat ik soms ook beter eens ruimer zou denken ipv ofwel dit ofwel dat. Maar als je van thuis uit altijd hebt meegekregen om te kiezen ipv te combineren dan ga je automatisch ook zelf zo handelen..
Ik kan me voorstellen dat het ook meespeelt hoe je van huis uit hebt geleerd naar keuzes te kijken. Ik ben van nature wel een zwart-witdenker, maar mijn vader heeft me er vaak op gewezen om in mogelijkheden te denken. De ene keer gaat dat beter dan de andere, maar zijn subtiele tips hebben me daar wel bij geholpen. Dus ik kan je uit ervaring vertellen dat het soms echt mogelijk is om je manier van denken heel langzaamaan een beetje bij te sturen 🙂 Stap voor stap en met vallen en opstaan.
Volgens mij denk ik niet heel zwart-wit. Als kind was ik al altijd degene die zei: “maar je kan het ook op die manier bekijken”.
Overigens wat toetjes betreft, ik ga voor de optie, ik én appeltaart én soesjes én ijs! 😉
Haha, dat klinkt als de allerbeste keuze-optie! Mooi om te lezen dat jij best wel goed bent in denken in mogelijkheden. Echt een mooie kracht!
Ik moet eerlijk zijn dat ik vrij goed ben in de tussenweg zoeken. Bij elk probleem zal ik wel een tussenweg vinden. Om mezelf tevreden te stellen, maar ook om een oplossing te vinden voor anderen. Ik ben ook van de mening dat voor ieder probleem wel een oplossing is. En hoe hard ik er mijn hoof ook soms over moet breken, vaak vind ik ‘m ook wel. Mijn valkuil hierin is echter dat ik niet te ver mag gaan doordenken om ‘de perfecte oplossing’ te vinden. Want dat is wel zo. Vaak wring ik me in te veel bochten om voor iedereen een haalbare oplossing te vinden. En ik moet ook soms leren dat dingen lopen zoals ze lopen, en soms er geen oplossing mogelijk is voor problemen. Vind ik wel eens lastig te aanvaarden als controlfreak. Maar ja, niemand is perfect 🙂
Een prachtige eigenschap dat je altijd op zoek gaat naar een oplossing, ook voor andere mensen. Oplossingen kunnen inderdaad niet altijd perfect zijn en je hoeft niet voor ieder ander de perfecte oplossing te willen vinden, maar het is wel een heel mooie eigenschap dat je zo op oplossingen gericht bent.
Mooi artikel! Het is inderdaad vaak zo dat er je twee keuzes opgelegd worden en daar moet je het mee doen. Maar er is inderdaad ook een heel groot grijs gebied, dat je zelf met allemaal mooie kleuren kunt invullen (maak ik er nu even van, haha! En als ik zin heb in appeltaart en soesjes, neem ik ze gewoon allebei! Of nou ja, ik zou eerder gaan voor cheesecake en chocola, maar het principe is hetzelfde 😉
Haha, cheesecake en chocola zijn natuurlijk ook helemaal prima 😉 Mooi gezegd inderdaad! Je kunt van het grijze gebied helemaal zelf iets maken.