Het leven is niet perfect. Computers werken soms niet mee. Wasmachines kunnen het begeven. Mensen kunnen je afspraak vergeten of te druk zijn om aan jullie meeting te denken. En soms zit het gewoon – van rode stoplichten tot mislukte baksels – allemaal tegen. Frustrerend – zeker! Hoe voorkom je dat je ergens te lang in blijft hangen? En wanneer moet je frustratie juist serieus nemen en er iets mee doen? Twee vragen waar ik zelf de laatste jaren veel mee bezig ben geweest! Dit zijn mijn 12 tips voor frustraties loslaten en – in het algemeen – voor omgaan met frustratie.

Soms zit iets tegen, soms een hele hoop

Je kent vast van die baaldagen waarop er niet zomaar “iets” maar een heleboel tegenzit. Het overkomt iedereen – mij ook. Zo zat ik laatst met mijn moeder in de auto. Op weg naar Amsterdam-Noord. Maar toen we ergens de borden Zaandam zagen, hadden we door: er was een afslag gemist. Zó suf! We kwamen twintig minuten later aan dan gepland.

Die middag werd ik verkouden, en niet zo’n beetje ook. Bleh! Had ik weer…

’s Avonds dook ik de keuken in. Ik wilde Bart versteld doen staan met een kunstige maaltijd. Pasta met een romige paprikasaus moest het worden. Een uur stond ik in de keuken. Maar het resultaat van een niet zo succesvolle samenwerking tussen mij en de nieuwe blender was een paprika-bloemkool-drap met stukjes. Zo één waarvan je niet kon bepalen of het voor pastasaus, soep of iets daartussenin moest doorgaan. Ik baalde dat ik dit moest voorschotelen.

Tja, het leven zit soms met kleine dingen tegen. We maken allemaal misbaksels. Iedereen neemt soms een omweg. So be it!

Het gaat niet om wat er gebeurt, maar om hoe je ermee omgaat. Laat jij je hele dag verpesten of haal je na een uur stevig balen je schouders op?

Tuurlijk, ik zat ook een half uur te sippen over mijn culinaire mislukking (“Wáárom lukt dit mij nu niet?”). Als dat half uur maar niet een halve dag wordt! Er is niets mis met balen en gefrustreerd zijn. Maar laat het niet een grotere rol spelen dan nodig.

12 tips voor omgaan met frustratie

Máár jouw natuurlijke neigingen qua omgaan met frustratie zijn niet in beton gegoten. Jij kunt leren om frustraties eerder los te laten. Dit zijn 12 tips voor omgaan met frustratie die ik zelf – nog steeds met vallen en opstaan – leer.

1. Niets aan te doen? Laat je frustraties los

Frustraties gaan vaak over de kleinste dingen die je een dag later alweer vergeten bent. Doodzonde om er dan uitgebreid over te vloeken en tieren! Ik kan me er wel gigantisch over opwinden dat ik met mijn navigatiekneuzenhoofd het wegwijsbord had gemist en te eigenwijs was om de hulp van Google Maps in te schakelen. Maar dat verandert niets aan de situatie. Als ik me erover zit op te fokken, kunnen we niet opeens met 180 kilometer per uur over de snelweg crossen en wel op tijd komen. Het maakt wat dat betreft niets uit of ik me eraan erger of niet.

Dan is het toch veel handiger om je frustratie los te laten? Baal er even van. Zucht diep, sla jezelf desnoods voor je hoofd. Maar zet dan je schouders er weer onder en ga verder.

2. Besef wat frustraties je opleveren (namelijk: vrij weinig)

Blijf je hangen in frustraties omdat je ergens gewoon heel erg de balen van hebt? Sta er dan bij stil wat frustraties je opleveren. En dan bedoel ik geen goede dingen, maar vooral een hoop sh*t:

• Je blijft hangen in negativiteit, waardoor je minder oog hebt voor dingen die wél fijn zijn.
• Je blaast misschien iets kleins op, waardoor je er meer energie aan besteedt dan nodig.
• Je verliest kostbare tijd aan vervelend gedoe, terwijl je die tijd ook kunt steken in iets vrolijkers.
• Je bent allicht niet de leukste gesprekspartner of huisgenoot als je heel lang in iets kleins blijft hangen.
• Soms verlies je de oplossing uit het oog.
• Mogelijk vergeet je dat jij er iets aan kunt doen. Praat, geef feedback, leer van je fouten, bel boos de klantenservice op… Frustratie kan iets opleveren. Als je er maar wat mee doet.

Kortom: met gefrustreerd blijven maak je jouw leven en dat van anderen niet veel rooskleuriger. Nog een reden om je frustraties los te laten?

3. Maar…moet je iets met je frustratie? Doe het!

Frustratie kan hartstikke terecht en nodig zijn. Het vertelt je misschien iets. Dat je al veel te lang niet op je plek zit op het werk. Dat dit bedrijf belabberde klantenservice levert. Of dat je nodig meer voor jezelf moet opkomen.

Boos worden is voor veel mensen – inclusief mijzelf – geen tweede natuur. Maar als ik iets echt onredelijk en frustrerend vind, dan probeer ik wel mijn geluid te laten horen. Je kunt je frustratie over het gedrag van een ander pas verminderen door er iets mee te doen. Toen een voormalig opdrachtgever een profielfoto van mij volledig door Photoshop haalde om mijn huid bruiner en mijn tanden witter te maken, frustreerde dat me. In plaats van daarin te blijven hangen, besloot ik er (na drie dagen van frustratie – dat wel!) een blog over te schrijven en zo hopelijk een statement te maken.

Spreek bijvoorbeeld ook je collega aan als ze voor de zoveelste keer werk over de schutting gooit. Bel de klantenservice op dat je helemaal klaar bent met het kastjes-en-muren-gedoe. Dingen kunnen pas veranderen als jij je uitspreekt.

4. Kijk ook naar jezelf

Frustraties worden niet altijd veroorzaakt door de ander. Soms ligt de oorzaak bij jezelf. Durf kritisch naar jezelf te kijken als je ergens gefrustreerd over bent. Als je heel eerlijk bent, heb jij er dan een aandeel in dat dit gebeurt? Kun je bepaalde dingen de volgende keer anders aanpakken om te voorkomen wat er nu is gebeurd?

5. Zwaar gefrustreerd? Wacht heel even

Nadenktijd leidt vaak zat tot betere reacties. Natuurlijk hoef je niet altijd keurig netjes volgens allerlei constructieve-feedbackmodellen te zeggen wat je vindt. Maar als je vol in je emotie zit, is het misschien beter om uit het gesprek te stappen en er later op terug te komen.

Ik doe dat zelf regelmatig als ik merk dat de frustraties oplopen. In the heat of the moment kom ik meestal niet met de beste argumenten en standpunten. Ik laat dan makkelijk over me heen lopen. Zeker als de ander heftig reageert en ik daardoor het gevoel krijg dat ik iets verkeerds heb gezegd.

Een coach leerde me om in lastige gesprekken om uitstel te vragen. Ga niet tegen beter weten de confrontatie aan. Laat je niet ondersneeuwen, maar vraag of jullie verder kunnen praten als jullie allebei rustiger zijn. Of zet het gesprek per e-mail voort. Dat is soms net wat nodig is om wél de juiste woorden te vinden.

6. Zorg goed voor jezelf om frustraties te voorkomen

Ik geloof dat ik niet de enige ben die eerder gefrustreerd is over kleine dingen als ik een bar slechte nacht heb gehad. Wanneer ik een propvolle werkdag achter de rug heb of een strijd tegen de deadlines voer, stoort het me eerder als Bart zijn vieze vaat niet in de vaatwasser heeft gezet dan wanneer ik uitgerust uit bed kwam.

Je kunt dus iets doen om minder snel gefrustreerd te raken: van rust nemen je prioriteit maken. Slaap voldoende, neem rustmomenten en doe er wat aan als je werkagenda veel te vol is of als je huidige functie één bron van frustratie is. Daarmee voorkom je dat ’s avonds – als je compleet overprikkeld en uitgeblust thuis bent – één misstap van je partner of huisgenoot al te veel is.

7. Kijk of een positieve draai mogelijk is

Ja ja, ik snap als geen ander dat je niet uit elk negatief ding iets positiefs hoeft te halen. Als het om echt nare dingen gaat, mag je die er heus ook gewoon laten zijn. ‘Moet’ zelfs. Maar gaat het over iets suffigs – in de file staan bijvoorbeeld of een boodschap vergeten – kijk dan of je het positief kunt draaien.

Ja, je staat in de file, maar je hebt nu wel de tijd om je luisterboek of podcast op te zetten. Je moet alwéér naar de supermarkt om het vergeten pak rijst te halen. Geeft je meteen de kans om je lievelingschocola mee te nemen (weg frustratie!).

Niet altijd, maar soms is omdenken een krachtig middel om in te zien dat frustrerende dingen zo’n ramp nog niet zijn.

8. Laat frustraties er ook zijn als dat nodig is

Het is goed om je schouders op te halen als je weer eens in een rij auto’s op de A4 staat wortel te schieten. Maar frustraties op zich zijn niet slecht. Ze zijn soms hard nodig en je mag ze ook weleens voelen. Het is ook gewoon vervelend als je partner voor de tiende keer niet op tijd thuis is voor het eten. En sommige rotsituaties vragen om tranen, kwetsbaarheid en onbezorgd je hart luchten. Zonder de gedachte “Ik moet positief blijven”. Dat hoeft niet áltijd.

Als je maar het verschil kunt zien tussen onbenulligheden en moeilijke dingen die echt een hoop op z’n kop zetten.

• Onbenulligheden zijn heus een half uur frustratie waard, misschien in een uiterst geval een uur. Maar blijf er niet te lang in hangeng.
• Merk je dat dingen je heel erg raken en dat ze je een negatieve spiraal in slingeren? Neem het gevoel dan serieus. Lucht je hart, vraag waar nodig om hulp en weet dat jouw rotgevoel er mag zijn. Pas als je het deelt, kan het minder worden.

9. Leef in het nu

Hoe zonde is het als jij één brok frustratie bent en daardoor compleet de mooie dingen op dit moment mist. Het heeft geen zin om je nu te blijven druk maken over frustraties van een paar uur geleden.

Natuurlijk kun je aan de eettafel een keer verzuchten dat je het helemaal hebt gehad met de ochtendspits. Maar blijf er niet té lang over doorpraten. Geniet ook van wat je bij het avondeten in je mond stopt, van het samenzijn en van het feit dat die frustrerende gebeurtenis achter de rug is.

10. Weet: frustraties zijn maar tijdelijk

Hoe groot een frustratie ook is of lijkt, niets is voor altijd. Denk maar terug aan de laatste keer dat jij gefrustreerd was. Voelde het toen ook alsof er geen einde aan zou komen en de ellende zich bleef opstapelen? Kijk dan hoe het nu is: waarschijnlijk maak je je er nu al niet eens meer druk over.

Frustraties komen en gaan. Wat nu een big deal lijkt, is misschien volgende week alweer uit je geheugen geglipt. Zelfs grote frustraties vergeet je. Zo had ik vorig jaar veel issues met mijn website. Een paar keer ging mijn website zelfs offline en kreeg ik verontrustende e-mails van mijn hosting. Dit jaar werd alles opgelost, en nu alles weer naar behoren werkt ben ik alweer compleet vergeten dat dit vorig jaar zo’n ding was.

Niets is voor altijd. Ook vervelende situaties niet.

11. Blijvende frustraties? Neem ze serieus

En blijft die ene frustratie wel heel lang in je geheugen gegrift staan? Doe er dan iets mee.

Soms beland je in situaties waarin zich de ene op de andere frustratie stapelt. Als je merkt dat je dagelijks frustraties hebt over één en hetzelfde ding, neem het dan serieus en verbind er conclusies aan.

Gaat het over je werk? Gun jezelf de vrijheid om uit te kijken naar andere, meer uitdagende functies. Onderprikkeling is iets om bloedserieus te nemen (daar weet ik alles van). Overspanning is minstens zo belangrijk!

Heb je steeds dezelfde frustraties over je partner? Ga er een gesprek over aan. Blijf er niet in je eentje tegenaan lopen. Frustraties slokken veel energie, vrolijkheid en tijd op. Dus als er een uitweg is, sla die in en voorkom jij dag in dag uit gefrustreerd zit te zijn.

12. Leg je lat lager voor omgaan met frustratie

Een hoge lat is regelmatig dé boosdoener voor frustratie. Maar… het leven is niet perfect. Dingen lopen vaak anders dan je had gedacht. Maar zeker als jij heel veel verwacht (van jezelf of van anderen), is een frustratie al snel ontstaan.

Dus verwacht niet dat jij perféct werk aflevert (dan is het ook minder erg als er een keer een foutje in je werk sluipt). Denk niet dat jij als perfecte kok elke dag iets Insta-waardigs op tafel moet zetten (zelfs chefkoks maken experimenteersels die niet voor herhaling vatbaar zijn). Als jij erop ingespeeld bent dat dingen mis kunnen gaan, dan is het een minder groot issue als dat gebeurt.

Ja, je had liever gehad dat het anders was gelopen. Dat je nieuwste pompoenprobeersel het allerlekkerste ooit was geworden. Maar het leven is niet hobbelvrij. En zelfs als het niet hobbelvrij is, kun je tevreden zijn.

Vind jij omgaan met frustratie lastig?