Altijd overladen worden met complimenten? Niets anders dan lovende woorden krijgen omdat je zo goed, slim, aantrekkelijk, leuk, sociaal én ook nog eens perfect bent? Tja, in het echte leven hoort kritiek op z’n tijd er toch echt bij, terecht of niet. Kritiek kan soms heel vervelend zijn, zeker als je je kritiek persoonlijk aantrekt. Ook voor mij is omgaan met kritiek altijd een leerschool geweest. Maar als het mij beter afgaat dan eerst, dan kun jij dat ook bereiken! Daarom deel ik 7 tips voor omgaan met kritiek. Doe er je voordeel mee (en vat het vooral niet te kritisch op!).

1. Bedank eerst voor de kritiek

Je eerste reactie bij kritiek is waarschijnlijk niet om “Dankjewel voor je input!” te zeggen. Toch kan dat een fijne manier zijn om op kritiek te reageren. Je laat daarmee blijken dat je de boodschap hebt ontvangen. Ook geeft zo’n eerste reactie je de gelegenheid om na te gaan of je wat met de kritiek wilt of kunt doen. Je laat immers nog in het midden of je het met de kritiek eens bent of niet. Probeer het eens!

2. Kijk “kritisch” naar kritiek

Kritiek is meestal gebaseerd op meningen. Als een ander iets op jou aan te merken heeft, hoeft dat niet per se terecht te zijn. Besef dat je het met kritiek oneens mag zijn. Sterker nog, soms verwachten kritiekgevers helemaal niet dat je hun kritiek direct aanneemt, maar vinden ze het juist fijn als je er zelf ook kritisch over nadenkt. Ha, geleerd op de universiteit!

Een voorbeeld: als tekstschrijver of redacteur komt het ongetwijfeld weleens voor dat mensen je schrijfstijl niet fijn vinden. Vindt iemand je zinnen te lang, je woorden niet goed gekozen of je gebruik van bijvoeglijk naamwoorden irritant? Dat kan natuurlijk. Maar dat betekent niet dat jouw schrijfstijl niet goed is. Jij kunt zo jouw redenen hebben om je tekst wel op deze manier te schrijven. Zoveel mensen, zoveel meningen. 

3. Laat de kritiek even bezinken

Wanneer je à la minute op kritiek reageert, komt het er niet altijd lekker uit. Misschien schiet je direct vol in de verdediging. Of wellicht maakt de kritiek je meteen zo onzeker dat je het gevoel hebt iets vreselijk fout te hebben gedaan. Nergens voor nodig, want één kritische reactie betekent allesbehalve dat. Laat kritiek liever even bezinken voordat je direct een kanonskogel aan felle woorden op de ander of op jezelf afvuurt.

Het beste is om kritiek even te laten bezinken. Ga bij jezelf twee dingen na:

1. Vind jij dat de kritiek terecht is? Oftewel: zit er op z’n minst een kern van waarheid in?
2. Kun je iets met deze kritiek? Zit er een boodschap in die jou verder helpt?

Als het antwoord op beide vragen ‘ja’ is, bedank de persoon dan voor zijn feedback en geef aan dat je daar iets aan hebt. Vraag eventueel om verduidelijking of ga door naar tip 6 hieronder.

4. Raakt iets je? Spreek het uit! 

Kritiek kan weleens hard aankomen, zelfs als het niet zo is bedoeld. Misschien raakt een bepaalde woordkeuze een gevoelige snaar bij jou. Of wellicht zegt iemand iets waar jij zelf ook al heel onzeker over bent, waardoor je het als een bevestiging van die onzekerheidsgevoelens ziet. “Zie je wel, ik doe nooit iets goed!”. Roept kritiek dat soort reacties bij je op? Check eventueel bij de kritiekgever hoe hij of zij de kritiek heeft bedoeld als jou dat helpt. Of geef aan wat de kritiek met je doet.

5. Laat kritiek waar je niets mee kunt los 

Was je antwoord op de twee vragen bij punt 3 ‘nee’. Dan kun je de kritiek maar beter laten varen. Een voorbeeld zijn de opmerkingen die ik als 16-jarige weleens naar mijn hoofd geslingerd kreeg van snotjochies (sorry, not sorry!) op straat. “Jeetje, wat ben jij lelijk!”. In die tijd zette zo’n opmerking mijn wereld op zijn kop. Inmiddels besef ik dat je met dat soort kritiek helemaal niets kunt (en dat niemand lelijk is, maar dat terzijde!). Dat soort opmerkingen kun je maar beter zo snel mogelijk loslaten. Ze zijn door de kritiekgever helemaal niet gegeven met het idee dat jij er iets mee kunt doen.

6. Zie opbouwende kritiek als nuttige feedback

In plaats van je aangevallen te voelen, kun je ook omgaan met kritiek alsof het een wijze les is die iemand je wilt meegeven voor de toekomst. Uitzonderingen daargelaten, is kritiek vaak niet bedoeld om jou een naar gevoel te bezorgen. Dat geldt bijvoorbeeld voor opbouwende kritiek op het werk. Zo kreeg ik op mijn vorige werk ooit te horen dat ik vrij zacht sprak aan de telefoon. Daar was ik me helemaal niet van bewust. Dankzij die kritiek kon ik er wat aan doen en kon ik oprecht dankbaar zijn dat mijn manager me daarop had gewezen.

7. Omgaan met kritiek? Blijf er niet in hangen!

En vergeet vooral niet om kritiek niet je hele dag te laten verpesten. Fouten maken en negatieve feedback krijgen horen erbij. Besef dat fouten maken zelfs hard nodig is om te leren, en dat nooit iedereen het met jou eens kan zijn. Het leven is te leuk om je hele dag negatief te laten beïnvloeden door een paar woorden. Je doet gewoon je best en meer dan dat kun je niet doen. Niemand is perfect. En gelukkig maar!

Vind jij omgaan met kritiek lastig?