Je kent het vast wel: je werpt een blik op je agenda en zucht direct diep zodra je die ene grote, vervelende taak ziet staan. Moet dat echt vandaag? Ach, je hebt gelukkig nog wat uren te gaan. Dat komt aan het eind van de middag wel. Maar zodra de klok vier uur slaat, ben je eigenlijk te moe om je hoofd nog over deze tergende taak te breken. Dus verschuif je diezelfde taak opnieuw naar de dag erna. En de volgende dag gebeurt hetzelfde. Hetzelfde doe je met je doelen. Je wilt wel iets groots en spannends doen. Maar hoe dan? Het lijkt nooit het juiste moment. Maar misschien is uiteindelijk wel geen enkel moment “het juiste”. Leer met deze 7 tips uitstelgedrag aanpakken.
Uitstelgedrag: waarom heb je daar last van?
Een eerste stap richting uitstelgedrag aanpakken, is nagaan waar het uitstellen bij jou vandaan komt. Uitstelgedrag heeft er vaak mee te maken dat je ergens geen prioriteit van maakt. Je weet dat je iets moet doen, maar doet dat niet omdat je het bijvoorbeeld te spannend vindt, niet weet waar te beginnen of er gewoonweg weinig motivatie voor hebt.
Vaak ga je dan in plaats van die ene grote, moeilijke of stomme taak allerlei andere dingen doen. Je stort je eerst op de andere taken op je takenlijst. Je hebt het idee er door de waan van de dag niet aan toe te komen. Of je beantwoordt nog even snel dat mailtje, want dat is heus belangrijk. In werkelijkheid hoeven die dingen niet altijd ten koste te gaan van wat het allerbelangrijkst is. Dat gebeurt vaak onbewust en automatisch. Het is bijvoorbeeld minder moeilijk, spannend of tijdrovend om eerst die andere taken te doen. Ze geven je snel een voldaan gevoel, dus is het aanlokkelijk om daarmee te starten.
Ik had bijvoorbeeld last van uitstelgedrag toen ik laatst een lastige e-mail moest versturen. Ik zag er enorm tegenop en zette het elke dag als taak op mijn to-do-list, maar verschoof die taak ook elke avond weer naar de dag erop. Na een tijdje moest ik mezelf een enorme schop onder mijn kont geven om het nu eindelijk wél te gaan doen. Ik zag er gewoon enorm tegenop, omdat ik het 1) spannend vond, 2) veel leukere dingen te doen had, en 3) ik wist dat het geen enorme haast had. De oplossing was voor mij om er écht voor te gaan zitten. Dan is het maar niet leuk en eng, maar het móest. Toen stond de e-mail binnen 10 minuten op papier.
Dit zijn een paar mogelijke oorzaken van uitstelgedrag:
- De taak of het project voelt overweldigend. Je weet niet waar je moet beginnen en begint daarom maar helemaal niet.
- Je bent een perfectionist pur sang. Alles wat jij doet, moet perfect zijn. Dat perfectionistische einddoel voelt zó groot en onhaalbaar dat je er maar niet eens aan begint.
- Je bent te druk en je agenda is te vol. Het lijkt alsof je nergens tijd vandaan kunt halen om dit óók nog te doen.
- Je hebt veel leukere dingen te doen en vindt het daarom lastig om je juist op dit ene ding te storten.
- Je raakt snel afgeleid en doet daarom liever dingen die minder tijd kosten en waar je niet al je concentratie bij nodig hebt.
- Je vindt het lastig om voor jezelf te kiezen en dus prioriteit te geven aan dingen die alleen voor jou belangrijk zijn. Je hebt het gevoel dat je er eerst voor anderen moet zijn en dan pas dingen kunt doen waar anderen weinig belang bij hebben.
- Je durft er niet aan te beginnen, omdat het ding dat je uitstelt je een vloedgolf aan zenuwen bezorgt. Het idee eraan alleen al.
Weet je wat de reden is dat jij dit ding uitstelt? Met die zelfkennis heb je stap 1 gezet om uitstelgedrag aan te pakken. Je weet dan waar het probleem ligt en dus ook waar de oplossing hem in zit. Als je bijvoorbeeld snel afgeleid raakt, is je telefoon op z’n kop wegleggen aanpassing #1. Stel je uit vanwege angst? Kijk dan of je je zelfvertrouwen kunt vergroten. Denk bijvoorbeeld terug aan vergelijkbare situaties in het verleden waarin je ook bang was iets niet te kunnen. Als het toen lukte, waarom zou het dan nu in de soep lopen?

Uitstelgedrag aanpakken: kom uit de vicieuze cirkel
Tijdens de verbouwweken had ik een paar keer nogal last van uitstelgedrag. Ik was na een werkdag moe en had dan ook nog een takenlijst met 5 verbouwdingen die ik moest regelen. E-mails naar onderaannemers sturen, plattegrondjes maken, bedrijven bellen, dat soort niet bijster inspirerende dingen. Vaak waren het vooral de grote en moeilijke taken (zoals een lastige e-mail sturen met een klacht en 10 foto’s als beschrijving) die ik uitstelde. Supersuf! Problemen lossen zich meestal niet op door ze maar in de ijskast te laten staan. Als ik het dan uitstelde, voelde ik me daar ook nog eens slecht over. Ik piekerde er dan ’s avonds over dat ik dit de volgende dag óók nog moest doen, en voelde me stom dat ik het nog niet had gedaan.
Uitstelgedrag is vaak een vicieuze cirkel. Als je iets eenmaal één keer hebt uitgesteld, is de stap naar de tweede keer uitstellen makkelijker gezet. En hoe vaker je uitstelt, hoe slechter je je erover voelt en hoe meer je gaat denken “Joh, ik heb dit al zo vaak uitgesteld, deze dag kan er nog wel bij!”.
Uitstelgedrag aanpakken doe ik dan ook vooral om die cirkel te doorbreken. Mij helpt dat enorm om chaos in mijn hoofd binnen de perken te houden, omdat ik minder “Oh ja, ik moet ook nog…”-gedachten heb op een dag als ik dingen direct aanpak. Vaak kun je ook maar beter in één keer door de zure appel heen bijten. Dan ben je er van af en hoef je er niet nog tien keer tegen op te zien om het dan alsnog niet te doen.
Maar uitstelgedrag aanpakken, hoe doe je dat? Ik deel 7 tips die mij helpen om uitstelgedrag buiten de deur te houden.
1. Maak de eerste stap zo klein dat je hem wel móet zetten
Als ik zelf last heb van uitstelgedrag, dan komt dat meestal doordat ik dingen te groot maak. Een voorbeeld: toen ik net startte met ondernemen, vond ik dat ik een piekfijne website moest hebben. Ik was pas echt ondernemer – zo dacht ik – als ik mijn dienstenaanbod met minstens 10 mensen had besproken, als die ene header net 9 millimeter naar rechts kon, als alle kleuren door een vormgever waren gekozen, als ik nieuwe foto’s had en als mijn site totaal anders was dan die van ieder ander. Kortom: mijn site moest perfect zijn. De stap “een perfecte website bouwen” is alleen niet iets wat je zomaar even op je takenlijst zet. Daar gaat weken of zelfs maanden tijd in zitten met alles wat voor mij onder “een perfecte website” viel.
Daarom besloot ik het doel op te splitsen. Ik haalde het bijvoeglijk naamwoord “perfect” eraf. Ik ging gewoon een site (laten) bouwen. Daarnaast maakte ik de stappen superconcreet. Bijvoorbeeld:
- Ik ga een domeinnaam aanvragen en WordPress aan mijn site koppelen.
- Ik schrijf de tekst voor mijn ‘Over mij’-pagina.
- Ik bepaal vandaag de 3 diensten die ik ga aanbieden en maak daar een grove beschrijving van.
Op die manier knipte ik mijn grote taak op in behapbare mini-taakjes die ik prima in één dag kon uitvoeren. Daarmee werd de eerste stap veel kleiner én voelde het opeens wel haalbaar.
Die tip wil ik dan ook geven aan iedereen met een doel dat voelt als een hoge – haast onhaalbare – taak. Splits je doel op in kleine stapjes. Of schrijf in elk geval één eerste kleine stap op. Zorg ervoor dat die stap zó klein is dat je hem vandaag wel moet uitvoeren.
En onthoud: het lijkt misschien alsof kleine stappen het verschil niet maken, maar heel veel kleine stappen leveren bij elkaar alsnog een groot resultaat op.
2. Begin ’s ochtends al met je grootste tegenop-zie-ding
“Eat that frog” wordt dat ook wel genoemd. Dus slik eerst de ellendige kikker door, zodat alle hapjes daarna alleen maar meevallen. Oké, ik houd er zelf een iets andere strategie op na. Ik begin de werkdag graag met iets heel simpels (zoals feedback op een tekst verwerken of e-mails beantwoorden). Daarna pak ik meteen het lastigste ding van de dag op of een ding waar ik enorm tegenop zie. Daardoor zit ik alvast in de “Yes, ik ben goed bezig!”-modus en kan ik daarna al mijn ochtendenergie gebruiken voor die ene Grote Moeilijke Taak.
Om twee redenen is het slim om die kikker als eerste (of, zoals in mijn geval, als tweede) ding op de dag te slikken:
- Hoe eerder je die taak oppakt, hoe minder je ertegenop kunt zien.
- Veel mensen hebben ’s ochtends meer energie en focus dan aan het eind van de dag. Daar maak je gebruik van door de lastigste taak niet tot het eind te bewaren.
- Als je dat lastigste ding direct doet, heb je minder last van dingen die tussendoor komen. Als het halve kantoor ’s middags aan je bureau staat met verzoekjes of als je wordt plat gebeld, heb je ’s ochtends in elk geval die ene taak alvast afgerond.
Dit geldt trouwens niet alleen voor werkdingen, maar ook voor bijvoorbeeld gesprekken waar je tegen aanhikt, lastige e-mails die je moet versturen of klusjes in huis die er maar niet van komen. Begin daar je dag mee, zodat die maar mooi gedaan zijn. Dat geeft je gegarandeerd een goed gevoel achteraf.

3. Uitstelgedrag aanpakken? Begin elke dag met 3 prioriteiten
Deze tip leerde ik ooit van Celine Charlotte. We zijn vaak gewend om onze to-do-list vol te plempen met dingen die belangrijk zijn. ’s Ochtends pak je van die lijst het eerste het beste ding op waar je op dat moment zin in hebt. Maar kijk eens of je die werkwijze op de schop kunt gooien. Begin niet met één lange ongeordende takenlijst, maar geef 3 taken topprioriteit. Ken aan die taken een 1, 2 of 3 toe. Met deze taken begin je je dag. Wat er ook gebeurt en wat er ook tussendoor komt, jij maakt er je missie van om taak 1 t/m 3 af te krijgen. En dreigt dat toch niet te lukken? Kijk dan heel kritisch of wat je in plaats daarvan doet écht belangrijker is dan jouw topprioriteit-taken.
Hoe dit helpt? Nou, stel je voor: jij wilt heel graag een cursus afronden. Maar door de waan van de dag vind je daar nooit tijd voor. Wat nu als je van die cursus jouw prioriteit maakt? Jij noteert als jouw taak voor vandaag ‘één module van de cursus afronden’ en geeft daaraan het cijfer 1. Op 2 en 3 noteer je twee andere belangrijke dingen. Door van die cursus bewust je dag-prio te maken, voorkom je dat je er iets tussendoor láát komen.
4. Neem genoegen met “80% perfect”
Nee hoor, je hoeft echt geen slecht werk af te leveren. Maar als je al moeite hebt om aan een taak te beginnen, dan helpt het om je lat lager te leggen. Spreek met jezelf af dat wat je nu gaat doen of maken niet 100% perfect hoeft te zijn. Nee, 80% is voldoende.
Ongetwijfeld zal het resultaat alsnog méér dan goed genoeg zijn. Maar enkel en alleen je oorspronkelijke doel bijstellen naar beneden, kan soms een zetje in de rug geven om wél te starten.
Als ik met mezelf afspreek “Ik ga nu perfecte receptfoto’s maken”, dan durf ik er al haast niet aan te beginnen. Want jeetje, wat nu als ze helemaal niet mooi worden? Misschien kan ik het wel niet. Wellicht ben ik zelfs een zwaar belabberde fotograaf, die hier niets van bakt. Maar als ik met mezelf afspreek “Ik ga mijn best doen om mooie foto’s te maken en 80% perfect is goed genoeg”, ga ik al heel anders die taak in. Dan is beginnen leuk. Er is experimenteerruimte. Het is niet erg als het niet wordt zoals ik had gehoopt.
Dus verlaag je lat om beginnen makkelijker te maken. Besef ook: vaak zijn we (volgens het Pareto-principe) 20% van onze tijd kwijt aan 80% van het resultaat en besteden we vervolgens 80% van onze tijd aan de 20% puntjes op de ‘i’. Natuurlijk zijn die puntjes soms nodig (zoals bij een hartoperatie of een brief aan de koningin), maar lang niet altijd.
5. Vraag je af: “Waarom is dit belangrijk?”
Als je motivatie ver te zoeken is, is het goed om terug naar de basis te gaan. Waarom wil je dit ook alweer? Waarom is het belangrijk dat dit gebeurt? Wat levert het op als je dit doet?
Stilstaan bij het eindresultaat kan helpen om stap 1 te zetten. De taak is misschien wel stom en vervelend, maar het resultaat van die taak is dat meestal niet.
Stel: jij moet vandaag een sollicitatiebrief schrijven. Supersaai om te doen, niet jouw hobby. De lat ligt hoog, want dit is je droombaan. Maar ja, Netflix is leuker dan achter de PC zitten en in je mailbox staan ook een paar e-mails die je misschien eerst kunt beantwoorden… Maar focus eens niet op de actie die je nu te doen staat (twee uur van je tijd steken in een brief schrijven), maar op wat het oplevert (mogelijk een sollicitatiegesprek voor een toffe baan). Dan wordt de taak minder uitstelwaardig.
Nog een paar voorbeelden:
- Je huis opruimen is misschien niet iets wat je graag doet. Maar een opgeruimd huis geeft je wel veel rust. Daar doe je het voor.
- Je vindt er niets aan om jezelf nu in je sporttenue te hijsen en rondjes te rennen. Maar ja, een fitter lichaam en een minder vol hoofd daarna zijn je wel veel waard.
- De kier bij het raam fixen staat bovenaan jouw geen-zin-in-lijstje. Maar als je het eenmaal doet, levert dat je wel meer woongenot en een paar euro’s besparing op je energierekening op.
- Eén uur tijd besteden aan je administratie is niet superleuk en meeslepend. Het resultaat ervan is wel dat je geen achterstanden oploopt, waardoor je niet later nóg meer werk (en frustratie) hebt.
Houd het einddoel in gedachten, juist als je duizend leukere dingen dan dit kunt bedenken om nu te doen.

6. Schrap alle afleiding (ook je veelvragende collega)
Als je iets doet waarbij je al de neiging tot uitstellen hebt, dan is de drang extra groot om je door allerlei andere dingen te laten afleiden. Hé, een appje! Die lees je eerst wel even. Jeetje, een wereldschokkend nieuwtje. Even kijken wat dat is. Of oh, een e-mail! Die moet ik toch echt even beantwoorden. Bij uitstelwaardige taken ben je vaak nóg vatbaarder voor al die stoorzenders van buitenaf.
De oplossing? Sluit jezelf af voor elke vorm van afleiding waar je nu niet op zit te wachten. Dus leg je telefoon met al zijn notificaties ondersteboven weg en schakel je geluiden uit. Sluit Outlook op je computer, zodat je geen pop-ups van e-mails ontvangt en ga ergens zitten waar je ongestoord je ding kunt doen. En staat er toch iemand naast je met een prangende vraag? Laat weten dat je nu ergens mee bezig bent en straks bij diegene terugkomt.
Lees ook: Slechte concentratie? 12 tips om gefocust te blijven (ook bij drukte).
7. Of stel tactisch uit
Soms lukt het écht even niet om je nu op iets lastigs te storten. Als ik bijvoorbeeld niet zo goed in mijn vel zit, dan is dat voor mij niet hét moment om er nu die lastige e-mail uit te persen. Ik weet dat het er dan niet lekker uitkomt. Op zulke momenten kan het helpen om jezelf het uitstellen wél toe te staan, maar ook met jezelf af te spreken wanneer je het dan wel doet. Zet die ene taak bijvoorbeeld voor morgen in je agenda als eerste ding dat je die ochtend gaat doen. Of ruim er nu al voor maandag tijd voor in. En doe het dan ook echt.
Uitstellen is soms zo erg nog niet. Als je een taak maar uitstelt naar een specifiek moment én er tijd voor vrijmaakt om het dan ook echt te doen. Dus denk niet “Oh, dit komt een ander keertje!”, maar kies een datum waarop je het gaat doen en doe dat ook. En heb je op dat moment weer last van uitstelneigingen? Dan kun je opnieuw je uitstelgedrag aanpakken met de tips hierboven.
Dan ga ik nu even een mailtje opstellen. Ja, één van die lastige e-mails. Geef ik ook nog een beetje gehoor aan mijn eigen anti-uitstel-tips 😉
Heb jij soms last van uitstelgedrag? In wat voor situaties?

BLIJF OP DE HOOGTE
Ik ben benieuwd wat jij vindt…
Recente blogs
Ik ga op vakantie en ik ga naar het soort-van-zonovergoten…
Oh boy, het is zover. Voor het eerst sinds drie jaar ga ik weer eens een week weg. Nee hoor, niet morgen; wel over niet al te lange tijd. Met leuk gezelschap bij me (a.k.a. Bart) en met een idyllische plek in eigen land als bestemming. De eerste vakantieplannen worden inmiddels gesmeed en Pips oppas is al geregeld. Ik ben dan misschien een huismus met heimwee. Maar wel een huismus die stiekem harder aan vakantie toe was dan ze zelf doorhad. Ik praat je bij over mijn vakantievoorpret.
Blij Lijstje #3 | Assertiviteit, A'damse ontmoetingen & vroege kerstfilm
Blije lijstjes, daarvan kun je er niet genoeg hebben. Toch?! Daarom nam ik deze week weer eens de tijd om er eentje op te stellen. Ik maakte er meteen een vrolijke spread in mijn bullet journal van en breidde dat lijstje voor mijn blog nog eens extra uit. Ik werd de afgelopen tijd onder andere blij van een assertief mailtje dat ik verstuurde, een internationale ontmoeting in Amsterdam én de eerste kerstfilm van het jaar. Lees snel verder voor mijn lekker lange Blije Lijstje.
Vaker Vrolijk bestaat 4 jaar!
Goh, is het alweer 4 jaar geleden dat ik met heel veel enthousiasme mijn allereerste blogartikel online gooide. Vaker Vrolijk, dat moest de titel van mijn blog worden. Voortaan zou ik een beetje van mijn leven online gaan delen. Wist ik toen veel dat ik precies dat nu - 4 jaar later - nog steeds met net zo veel plezier zou doen. Ja, dat bewuste moment dat mijn allereerste (niet bijster interessante) blogartikel online ging, is vandaag exact 4 jaar geleden.
Zo, deze komt even op het juiste moment. Ik stel al héél lang de grote schoonmaak van mijn huis uit. Ik doe elke week braaf de schoonmaak, maar er zijn van die hoekjes waar ik niet wekelijks kom. Dat stuk stel ik uit. In kleine stukjes verdelen heeft in het verleden al gewerkt en moet ik nu ook maar weer eens gaan doen. En eenmaal begonnen, valt het vaak best mee, dus eh…deze blog was hoop ik de laatste schop onder mijn achterwerk die ik nodig had. Dankjewel! En succes met die mail;).
Ik heb wel periodes gehad waarbij uitstelgedrag naar boven kwam. De taken rond een enorm emotionele gebeurtenis waren ontzettend moeilijk en omdat ik toen ook niet kon terugvallen op iemand was dat ontzettend zwaar. Maar uiteindelijk verstand op nul gezet (en de emoties in de ijskast) en gaan. Toch kon ik die ene email niet schrijven toen ik vier maanden na het overlijden van deze persoon alsnog een factuur kreeg waarin stond dat de persoon een week geleden in het verzorgingshuis een glas wijn, kop koffie en appeltaart genuttigd had. Dat kon ik toen gelukkig wel overlaten aan iemand anders.
Maar ik heb ook een soort van uitstelgedrag gehad tijdens mijn werk; er was niet genoeg voor mij te doen, dus stelde ik taken uit om over de hele dag verdeeld me niet te vervelen. Ook niet leuk. Nu stap ik veel makkelijker over uitstelgedrag heen. Ik ben ook meer van ‘actie’ geworden. Dat moet ook wel en dat past ook beter bij mij. Maar het is moeilijker als er emoties aan vast zitten.
heb ik ook vaak last van
afspraken te maken o.a. haarknippen
dat heb ik nu gedaan
ik heb ’t huis al gestofzuigd en vloer gedweild dat heb ik wel
gedaan en toilet schoongemaakt heb ik lekker voor mezelf nu
uitstellen heb ik ook met oefeningen in huis o.a.