Je besteedt meer uren werkend dan je denkt. Dus vastlopen in je werk heeft vaak ook grote impact op je humeur. Als je niet blij wordt van je baan, kom je misschien regelmatig gefrustreerd thuis. Je werk trekt alle energie uit je, je stoort je aan collega’s of je voelt je niet voldoende uitgedaagd als je de kantoordeur aan het eind van de dag achter je dichttrekt. Frustrerend is het op z’n minst. Alleen hoe kom je uit die impasse van slopende werkdagen? En wat moet je doen als je prima weet waar je NIET blij van wordt, maar geen idee hebt wat dé droombaan dan wel is? Ik deel op basis van mijn eigen stoeien-met-werk-ervaringen 9 tips die mij hielpen om wél op de juiste plek terecht te komen.

Waarom vastlopen in je werk?

Vastlopen in je werk heeft er vaak alles mee te maken dat een werkgever, een baan, een team of een werksfeer niet goed (meer) bij je past. Dat kan allerlei redenen hebben.

• Je mist de uitdaging in je werk. Je doet nu al een tijdje wat je doet en het voelt alsof je hier weinig nieuws kunt leren.
• Je voelt je niet op je gemak binnen het team. Je mist de match met je collega’s of hebt zelfs het idee dat je niet écht jezelf kunt zijn.
• Je voelt je niet gewaardeerd en hebt het idee dat je vooral kritiek over je heen krijgt, terwijl je juist zo hard je best doet.
• Je mist zingeving in je werk. Je vraagt je af waarom je doet wat je doet en hebt wellicht het idee dat je met jouw werk niet écht iets bijdraagt.
• Er worden te hoge eisen aan je gesteld. Je moet bijvoorbeeld allerlei verantwoordelijkheden dragen die je helemaal niet wilt dragen of je moet om de haverklap overwerken.
• Je werkt al een tijdje waar je werkt en snakt naar een volgende stap. Maar je weet niet precies wat die volgende stap is of vindt het spannend om die te zetten.
• In je werk komen je kwaliteiten niet tot uiting. De dingen waar jij écht goed in bent of waar je gewoon veel plezier aan beleeft, kun je op het werk niet echt kwijt.
• Je weet sowieso niet zo goed wat je wilt. Het liefst zou je iets totaal anders doen. Maar tegelijkertijd voelt een carrièreswitch doodeng of weet je misschien niet eens wat je dan wél wilt doen.
• Je hebt het veel te druk. Hoe geweldig je je werk ook vindt, het is op dit moment too much en je voelt je lichtelijk overweldigd.

Als je geweldig goed gaat op structuur en planningen, is het logisch dat je in een chaotische start-up niet zo goed tot je recht komt. En als jij blij wordt van diepgaande gesprekken bij het koffiezetapparaat, is het ook niet gek dat je vastloopt wanneer je collega’s liever in stilte een boterham opeten achter hun bureau. Allemaal mogelijke redenen waarom je vastloopt in je baan!

De foto’s in dit artikel zijn gemaakt door Sandra Stokmans.

Wat kun je doen bij vastlopen in je werk?

Wat ik vooral ontdekte? Dat het voelt alsof je vastzit aan een werkplek of werkgever, betekent niet dat dat ook zo is. Je mag áltijd voor jezelf kiezen. En oké, je werksituatie veranderen is vaak geen piece of cake. Het is makkelijker om te blijven zitten waar je zit dan om de boel op de schop te gooien. Alleen al het gesprek met je leidinggevende aangaan kan spannend voelen. Maar de optie is er en die stapjes zijn nodig om je los te wrikken uit de niet zo leuke situatie waarin je nu zit.

Hoe los je dat vastlopen in je werk dan op? Dit zijn 9 tips die ik zelf in die periode heb toegepast.

1. Erken dát je vastloopt in je werk

Het begint allemaal met erkennen dat je werksituatie op dit moment niet is zoals je die het liefst ziet. Misschien heb je al lange tijd door dat je gefrustreerd en futloos van je werk thuiskomt. Maar het kan ook zijn dat je je al een tijdje lamlendig voelt en niet weet waar dat aan ligt. Het helpt al als je inziet dát je werk een rol speelt in hoe je je nu voelt.

Dat is niet leuk om in te zien, maar wel nodig om verder te komen. Als je doorhebt hoe hoog het je zit en hoeveel impact dit op je heeft, wakkert dat waarschijnlijk extra motivatie aan om verdere stappen te zetten.

2. Krijg helder wát je precies tegenstaat in je werk

Soms is je werkplek een totale mismatch. Maar vaak is het zo dat je tegen specifieke dingen aanloopt. Misschien heb je bijvoorbeeld wel geweldige collega’s, een goed salaris en een takenpakket dat bij je past, maar word je gek van de stress die je werk je geeft. Of misschien vind je het werk zelf wel leuk, maar mis je de connectie met je collega’s. Of wellicht frustreert het je dat je steeds nieuwe mensen moet opleiden, waardoor je nog maar nauwelijks aan je eigen werk toekomt.

Als je weet waar het probleem ‘m voor jou precies in zit, ben je al een flinke stap verder. Ga bij jezelf na waar je tegenaan loopt op je werk. Zit dat hem bijvoorbeeld in je takenpakket, in je collega’s, in je salaris, in de uitdaging, in je leidinggevende of in de verantwoordelijkheden die je wel of niet krijgt?

Weet je eenmaal wat je dwarszit? Ga dan na of hier verandering in mogelijk is. Als je bijvoorbeeld structureel te veel werk op je bord hebt liggen, dan loont het misschien om daar met je baas over in gesprek te gaan. Maar wanneer je voor een maatschappelijke werkgever wilt werken en nu in de bankenwereld zit, dan lost een goed gesprek met je leidinggevende dat niet op. Ook dát is goed om te weten.

3. Zie in dat er altijd uitwegen zijn

Zelf ben ik bijna een jaar in een niet zo fijne werksituatie blijven plakken. Ik had wel door dat ik niet op mijn plek zat. Maar ik kon toch niet zomaar mijn contract opzeggen? Wat zouden ze er wel niet van vinden als ik binnen 2 jaar zou vertrekken? Hoe moet het verder als ik er niet ben en als ze misschien geen nieuwe medewerker vinden? En heb ik het wel lang genoeg een kans geven? Eigenlijk heb ik mezelf veel te lang gepusht voordat ik besloot om mijn baan op te zeggen. Het was het moeilijkste gesprek dat ik ooit voerde. Maar wat voelde ik me daarna opgelucht! Er was dus tóch een uitweg.

En dat wil ik ook anderen meegeven: besef dat je niet gevangen zit waar je nu werkt. Bekijk het praktisch: in je contract staat ongetwijfeld niet dat je hier tot je pensioen moet blijven plakken. Ook al voelt het misschien wel alsof weggaan geen optie is, de mogelijkheid daartoe heb je wél.

Tip: alleen al rondneuzen tussen vacatures kan helpen om weer positieve energie te ervaren. Dan focus je weer op wat je wél wilt in plaats van wat niet. Spiek bijvoorbeeld eens tussen de parttime vacatures van NasWerkt. Als je denkt ‘Ik zoek werk‘ en daar serieus mee bezig bent, dan kan het ook lonen om de notificaties aan te zetten. Zo zie je nooit een leuke vacature over het hoofd.

Ook als je al 15 jaar op één en dezelfde werkplek werkt, mag je op een dag besluiten om iets anders te gaan doen. Ook als je een carrièreswitch wilt maken maar nog geen ervaring hebt in je nieuwe vakgebied, zijn er opties (zoals een opleiding volgen naast je werk). En word je gek van de overwerk-mentaliteit op kantoor? Misschien merk je in een goed gesprek met je leidinggevende dat je daar écht niet in mee hoeft te gaan.

Probeer te denken in kansen in plaats van problemen. Natuurlijk is een nieuwe weg veel spannender dan hetzelfde pad blijven volgen. Maar er ís een weg. Er zíjn kansen. Als je er maar naar op zoek gaat.

4. Zet een concrete stap (ook al is die piepklein)

Als je vastloopt, staat je één ding te doen: weer in beweging komen. Dat betekent stappen zetten. En hoewel dat misschien groots en spannend klinkt, hoeft het dat niet te zijn. Elke grote verandering begint met een enkele kleine stap.

Zo heb ik ook niet van de ene op de andere dag mijn baan opgezegd. Nee, het begon bij mij met een loopbaancoachingstraject volgen. Daarna ging ik één dag minder werken op kantoor en langzaamaan meer freelance opdrachten aannemen. Het duurde een jaar voordat ik me zelfverzekerd genoeg vond om de stap naar ondernemen te maken. Op dat moment voelde het behapbaar, juist omdat ik die grote sprong in heel veel kleine stapjes had opgesplitst.

5. Kijk eerst of er alternatieven zijn voor “Ik vertrek”

Soms zit er niets anders op dan een nieuwe baan zoeken. Maar dat is lang niet altijd de enige optie. Vaak voelt die stap ontzettend groot en pittig. Dan is het fijn om te kijken of er alternatieven zijn. Soms helpt een goed gesprek met je leidinggevende bijvoorbeeld al. Of misschien is er intern een andere functie die je aanspreekt of kun je jezelf in een leuk nieuw project praten.

En ja, misschien kom je dan alsnog tot de conclusie dat je écht op een andere baan moet solliciteren. Ook dat is oké. Maar dan heb je in elk geval eerst gedaan wat je kon om te zoeken naar andere opties.

Lees ook: Omgaan met multipotentialisme | Mijn ervaring + 9 tips.

6. Besteed tijd aan dingen die je wél energie geven

Een baan die het niet helemaal is voor jou, slokt veel energie op. Dat herken ik maar al te goed toen ik in een baan werkte die niet bij me paste. Als ik niet oplette, volgde er bij thuiskomst eerst een klaagzang van minstens een kwartier. Maar ja, wat schiet je daar nu mee op? Je kunt wel dagelijks klagen, maar daarmee verandert de situatie niet.

Mij heeft het enorm geholpen om te accepteren dat deze baan mijn droombaan niet was. Tegelijkertijd wilde ik niet zomaar mijn ontslag indienen, dus er zat niets anders op dan nog een tijdje hier blijven plakken. Wél ging ik op zoek naar dingen die mij na een werkdag energie gaven. Als je tijdens een kantoordag niet oplaadt, dan maar wel in je tijd ná werk.

Ik startte met leuke hobby’s en stak met liefde veel tijd in mijn blog. Maar je kunt ook denken aan extra sporten (boksen werkt goed om frustratie kwijt te raken!), een ontspannende wandeling maken, leuke creatieve hobby’s of het lezen van boeiende boeken. Bedenk iets wat zelfs na een lange werkdag jouw enthousiasme-vuurtje opnieuw aanwakkert.

Voor mij is bakken altijd een ideale afleidingsbezigheid als ik een minder leuke of gewoon een stressvolle dag heb gehad.

7. Schakel een (loopbaan)coach in

Als je dreigt vast te lopen in werk, kan ik een loopbaancoach absoluut aanraden. Ik was daar eerst ook sceptisch over en voelde me in eerste instantie een stuurloos ongeleid projectiel toen ik bij haar in de stoel aanschoof. Maar mij hebben de gesprekken met een loopbaancoach enorm geholpen om daadwerkelijk in actie te komen. Zij was mijn stok achter de deur om actief aan de slag te gaan met de zoektocht naar wat ik wél wilde. Dat zorgde er ook voor dat ik minder in mijn “Ik heb het niet naar mijn zin”-bui bleef hangen en weer ging kijken naar het enorme scala aan andere opties.

Overigens kan een loopbaancoach nog veel meer voor je doen dan je misschien denkt. Zo kan een loopbaancoach je inzicht geven in jouw belangrijkste kwaliteiten. Ook kan een coach meekijken naar je sollicitatiebrief, naar vacatures of zelfs – zoals in mijn geval – naar je ondernemersplan. Dankzij haar voelde ik me in die tamelijk stuurloze periode toch gesteund. Ook kan het heel helpend zijn als je met zo’n coach deadlines afspreekt, zoals “Vóór onze volgende sessie heb ik die e-mail verstuurd” of “Voordat we elkaar weer spreken, heb ik op 2 vacatures gereageerd”. Als je zelf spannende dingen vaak uitstelt, kan zo’n coach het juiste zetje in de rug geven.

8. Ken je kernkwaliteiten

Het meest waardevolle dat loopbaancoaching mij heeft gebracht, is inzicht in mijn eigen kwaliteiten. In het ideale geval kun je in je werk minimaal een paar van je kwaliteiten kwijt. Mijn loopbaancoach noemde dit ook wel ‘kernkwaliteiten’ en legde het mooi uit:

1. Er zijn dingen waar je goed in bent én die je leuk vindt om te doen. Die wil je zoveel mogelijk in je werk.
2. Er zijn dingen waarin je goed bent, maar die je niet heel leuk vindt. Die kun je wel oppakken, maar het liefst niet te vaak.
3. Er zijn dingen waar je niet goed in bent, maar die je wel leuk vindt. Dat zijn mooie leerpunten waar een werkgever je in het ideale geval in kan supporten.
4. Er zijn dingen waar je niet goed in bent en die je ook niet leuk vindt. Dat zijn de dingen die je het liefst helemaal niet terugziet in je werk.

Kun je bij elk van die 4 punten iets opnoemen van jezelf? Hoe verhoudt je huidige baan zich hiertoe? Welke kwaliteiten zou je nog meer in een baan willen terugzien? En als je zo kijkt, heb je dan een idee wat voor type functie, taken of organisatie bij je zou passen?

Om een voorbeeld te geven: ik ben zelf goed in plannen en structuur aanbrengen, maar dat is niet per se mijn lievelingsbezigheid. Toen ik het in een baan erg rustig (te rustig) had, kreeg ik er vooral veel planningstaken bij. Ik was toch handig met Excel en structuur aanbrengen? Alleen voor ik het wist, ging daar 40% van mijn werktijd aan op, terwijl ik helemaal niet de ambitie had om iets in de richting van structureren te gaan doen. Ook ontdekte ik dat ik wél blij wordt van analyseren en creatief bezig zijn. Toen ik dat wist, kon ik veel gerichter zoeken naar nieuwe functies.

9. Maak een plan en ga ervoor

Als je echt iets wilt veranderen, dan zal je dingen anders moeten doen dan hoe je ze deed. Dat vraagt om stappen zetten. Niet alleen die eerste, voorzichtige stap, maar ook veel stappen daarna. Het kan daarbij enorm helpen als je een plan opstelt voor de komende maanden (sorry, hier heb je mijn gestructureerde kant weer!). Welke stappen wil je zetten in je zoektocht naar leuker werk? Welke gesprekken heb je te voeren? Welke mailtjes moet je sturen? Welke cursussen wil je volgen? Of welke andere stappen wil je zetten?

Het kan ook helpen om een plan A én een plan B te bedenken. Plan A gaat ervanuit dat je blijft werken waar je nu werkt, maar dat er wel binnen je werkplek iets moet veranderen. Plan B is de alternatieve optie als het in je huidige werk toch niet lukt. Bedenk alvast wat je dán zou willen (een andere baan, een eigen bedrijf, etc.).

Koppel er bij voorkeur ook deadlines aan. Niet om jezelf te pesten, wel om jezelf te dwingen om in actie te komen. Wanneer ze je stap 1? Wanneer volgt daarna de tweede stap? En hoe gaat het verder? Zo kom je stapje voor stapje steeds verder, weg van de vastloopsituatie en op naar een nieuw, leuker pad.

Ben jij ooit vastgelopen in je werk? Wat heb jij toen gedaan om daar uit te komen?