Eigen baas zijn heeft vele voordelen. Maar een valkuil die het met zich meebrengt, is dat werk en privé door elkaar kunnen lopen. Of laat ik het zo zeggen: dat is een valkuil waar ik soms in trap. Als je het fantastisch leuk vindt wat je doet en geen collega’s hebt aan wie je het werk kunt overlaten, hoe voorkom je dan dat je 24/7 door je bedrijf wordt opgeslokt? Ik kan zeggen dat ik er steeds meer mijn weg in vind. Vanuit mijn ervaring deel ik 9 tips om je werk-privébalans als ondernemer niet te verliezen. 

Werk-privébalans als ondernemer 

Ik heb nooit ook maar een seconde getwijfeld over het eigen baas zijn. Ik vind het een geweldig leerzaam avontuur, dat me alle vrijheid en uitdaging geeft die ik zoek. Niet alleen uitdaging op werkvlak, maar ook zeker soms qua persoonlijke groei. Ik ben van nature iemand met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Dat had ik al toen ik nog voor een baas werkte. Maar toen ik mijn eigen bedrijf begon en dus als enige de “toko” moest runnen, nam die verantwoordelijkheid al helemaal serieuze vormen aan. Daar lag een punt voor mij om aan te werken.

Een goede werk-privébalans als ondernemer is voor mij dan ook een zoektocht geweest. Zo’n anderhalf jaar geleden maakte ik iets te veel werkuren. Vond ik geen ramp. Ik hield van mijn werk en deed het graag. Maar ik merkte ook dat ik daardoor minder tijd overhield voor alles op privévlak waar ik ook heel gelukkig van word. De balans was in die tijd nogal zoek, en verandering was dus hard nodig.

Bovendien ben ik me er maar al te zeer van bewust dat ik als ondernemer extra verantwoordelijk ben voor mijn eigen gezondheid en stressniveau. Als ik uit de running zou raken, komt er geen brood op de plank en krijg ik geen loon uitbetaald. Gelukkig kun je dat risico verminderen door een arbeidsongeschiktheidsverzkering zzp, bijvoorbeeld bij Allianz, af te sluiten. Een arbeidsongeschiktheidsverzekering zzp keert een bepaalde periode een vooraf afgesproken bedrag uit als je (tijdelijk) arbeidsongeschikt bent. Overigens heeft Allianz ook het mooie gratis MentaVitalis-programma, waarmee ze klanten via coaching en counseling ondersteunen om een burn-out, spanningsklachten, etc. te voorkomen. Da’s – hoe cliché ook – altijd beter dan genezen.

1. Vergeet dat je 24/7 bereikbaar moet zijn

Op kantoor had ik duidelijk afgebakende werkdagen. Ik werkte van maandag t/m vrijdag, en was om de week op maandag vrij. Op die dag belden collega’s me niet en checkte ik geen mails. In vakanties kon ik het werk overdragen aan collega’s. Als ondernemer ligt dat toch anders. Veel ondernemers houden niet strikt aan de 9-tot-5-werktijden vast. Ik ook niet. Waar ik alleen wel voor ben gaan waken, is dat ik niet non-stop bovenop mijn mailbox zit en elk telefoontje beantwoord.

Voorheen heb ik weleens op zaterdagochtend met een poetsdoek in mijn hand alsnog een telefoontje van een klant aangenomen. Ik stond sowieso altijd AAN. Dáár ben ik van afgestapt. Als iemand me op vrijdagavond zou bellen voor werk, app ik diegene of ik maandagochtend mag terugbellen. En alleen als het hoge nood heeft, neem ik ‘s avonds een telefoontje op of kruip ik achter mijn computer voor werkdingen.

Besef dat mensen niet verwachten dat jij continu bereikbaar bent. Hoe vaker jij een signaal geeft dat jij wel 24/7 te bereiken bent, hoe meer anderen daar waarschijnlijk (zonder verkeerde bedoelingen!) gebruik van maken. Als iemand weet “Zij reageert toch altijd heel snel!”, dan zal diegene het ook vaker proberen. Dus neem niet elk telefoontje klakkeloos op, maar ga bij jezelf na: kan ik nu al mijn energie in dit telefoontje steken? Is het echt belangrijk? Voel je niet verplicht elk telefoontje te beantwoorden en op elke mail snel te reageren. Bepaal zelf wanneer je bereikbaar bent en houd je daar ook aan. Communiceer erover (“Sorry, ik werk nu niet. Maar maandag ben ik er graag weer voor je!”). En ervaar zo ook dat klanten daar vaak alle respect voor hebben.

2. Leer om realistische takenlijsten te maken

Bij mij was de grootste boosdoener van een verstoorde werk-privébalans dat ik in het begin enorm overschatte wat je in een dag kunt doen. Zonder dat ik het doorhad, plande ik soms voor 14 uur werk in op een dag. En ik maar gefrustreerd zijn als ik na 10 uur nog niet klaar was – duh! Tegenwoordig ben ik een stuk handiger geworden in realistische planningen maken. Daardoor komt het ook minder vaak voor dat ik ‘s avonds nog iets werkachtigs te doen heb. 

3. Bewaar huishoudtaken tot na werktijd

Verstoring van de werk-privébalans kan ook de andere kant op zijn: je moet continu privé van alles doen onder werktijd. Vooral als thuiswerker ligt dat gevaar op de loer. Zelf bewaar ik bewust veel huishoudelijke dingen en privéafspraken tot na werktijd of eventueel het einde van de werkdag. Ik zou bijvoorbeeld niet snel de wasmachine aanzetten als ik werk. Die was komt er zo ook weer uit en dan moet ik daar iets mee doen, terwijl ik misschien net in een tekst zit.

Winkelbezoekjes bewaar ik ook liever tot vijf uur. En als ik naar de huisarts of fysiotherapeut moet, plan ik dat het liefst aan het begin of eind van de werkdag. Dan loopt het allemaal niet te veel door elkaar en kan ik me focussen op waar ik op dat moment mee bezig ben: werk.

Wat verder helpt, is om de dag te beginnen met een opgeruimde werkplek. Dan krijg je ook minder snel opruimneigingen onder werk.

4. Communiceer over wanneer je wel/niet gestoord kunt worden

Ik denk dat thuiswerken zeker met een gezin best wel uitdagend kan zijn. Nu heb ik zelf geen kinderen rondhuppelen. Maar Bart en ik spreken vaak ook wel van tevoren af wanneer we wel/niet beschikbaar zijn. Zo geef ik van tevoren vaak aan wanneer ik videogesprekken heb. Dan weet Bart dat hij beter niet met handdoek om naar de douche kan lopen (want: gênant) of koffie kan pakken (want: heleboel herrie!) en dat ik ook niet beschikbaar ben voor leuke gesprekjes (want: ik zit al in een gesprek). Andersom stoor ik hem ook niet als hij in meetings zit. 

Een vooroordeel waar ik als eigen baas weleens tegenaan loop, is dat je altijd beschikbaar bent. Je mag toch zelf je werktijden bepalen?! Juist daarom denk ik dat het extra belangrijk is om aan te geven wanneer je ongestoord wilt werken en wanneer je wel bereikbaar bent voor leuke praatjes met de buurvrouw, prangende privévragen, gezellige gesprekken met een vriendin, pakketjes ophalen of leuke kattenfilmpjes die je partner die je wilt voorschotelen. Communiceer daar ook gewoon eerlijk over.

5. Las pauzes in

Ik moet heel eerlijk bekennen: ik heb het nut van pauzes altijd zwaar onderschat. Ik dacht dat ik die nergens voor nodig had en mijn bammetjes ook wel achter mijn computer kon opeten. Kan natuurlijk praktisch gezien wel. Maar ik ben gaan inzien dat die tijd zonder computer voor je neus ook heel nuttig is. De wijze jongeman die me dat liet inzien? Bart! Als Bart thuiswerkt, hebben we samen een lunchmoment. Daar maken we echt tijd voor vrij. En als ik alleen werk, doe ik dat ook.

Ik merk dat het me helpt om even achter mijn werk vandaan te kruipen. Dat helpt vaak om dingen van je af te laten glijden, inspiratie op te doen en met een frisse blik naar vraagstukken te kijken waar je net niet helemaal uitkwam. Sinds ik pauzes houd, werk ik een stuk productiever dan ervoor.

6. Plan evaluatiemomenten in rondom je werk-privébalans

Als je voor een baas werkt, heb je vaak eens in de zoveel tijd een gesprek over hoe het ervoor staat. Als eigen baas zal je zoiets zelf moeten regelen. Je gesprekspartner? Dat ben je misschien wel zelf. Sinds dit jaar heb ik elke week minimaal één uur tijd gereserveerd om aan mijn bedrijf te werken. In die tijd schrijf ik geen teksten en beantwoord ik geen mail, maar volg ik bijvoorbeeld een cursus, maak ik mooie plannen en kijk ik ook waar ik afgelopen week tegenaan liep en wat ik anders zou willen. Die momenten helpen mij ook om mijn werk-privébalans te bewaken. Ik kan daardoor veel sneller signaleren of ik te veel werkstress ervaar en waar ik eventueel kan bijsturen.

7. Geef je grenzen aan

Een drukke week af en toe hoort erbij. En als het je voor de wind gaat, vind je het misschien ook niet erg om een paar uur in het weekend te maken. Ik niet tenminste. Wel heb ik voor mezelf helder hoeveel ik maximaal aan werk wil besteden in een week, op die paar uitschieters na. Doordat ik een realistische tijdsplanning maak en weet wanneer ik wel en niet wil werken, kan ik ook goed inschatten of nieuwe opdrachten passen. Is dat niet zo? Dan zeg ik eerlijk ‘nee’.

Tip: Jelle van So Chicken geeft ook mooie tips om de balans tussen werk en privé te behouden. Zeker een aanrader om zijn tips er eens bij te pakken!

8. Stop met alles zelf willen doen 

Dit is altijd een van mijn grootste uitdagingen van het ondernemerschap geweest. Ik ben zo eigenwijs als maar kan en doe dan ook het liefst heel veel zelf. Zo heb ik de afgelopen maanden uren lopen prutsen met HTML om website-issues te fixen. Totdat ik bedacht: “Laat ik daar toch maar iemand voor inschakelen”. Zo ook stuur ik mensen die teksten voor social media nodig hebben, nu door naar een collega die daar meer in thuis is dan ik. En voor transcriberen heb ik een handige tool. Zodra je stopt met alles zelf willen doen en er anderen bij betrekt, houd je meer tijd over voor waar jij blij van wordt. Zowel op werkgebied als privé.

9. Praat met mensen over je werk-privébalans

Merk je dat je werk-privébalans te veel de werk- of privékant op schiet? Praat erover met een mede-ondernemer, een businesscoach of met je partner of een vriend(in). Iemand anders kan met een frisse blik naar je situatie kijken en ziet vaak veel sneller oplossingen. Dat is althans mijn ervaring. 

Zoek bijvoorbeeld een ondernemer in je omgeving met wie je regelmatig kunt sparren over jullie struggles en successen. Praat regelmatig met iemand die dichtbij je staat over hoe hij/zij het ziet. En loop je structureel tegen dingen aan? Kijk dan of je met een coach kunt praten (mogelijk dus ook via je arbeidsongeschiktheidsverzekering). Ik doe dat zelf ook graag als ik vastloop. Al na een half uur praten heb ik meestal tien ideeën om de werk-privébalans weer recht te trekken.

Hoe tevreden ben jij over je werk-privébalans?

Dit artikel bevat een samenwerking met Allianz.